Συνέντευξη με την Άλκηστη Χαλικιά, με αφορμή το βιβλίο «Το κουτί του Σιλάν»

Εδώ και μερικές μέρες, μπορείς να βρεις στο παιδικό τμήμα των βιβλιοπωλείων ένα ιδιαίτερο, συγκινητικό, γλυκό βιβλίο. Με έναν υπέροχο πρωταγωνιστή. Αναφέρομαι στο βιβλίο «Το κουτί του Σιλάν» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος. Αν το διαβάσεις, θα σιγουρευτείς για την ιδιαιτερότητά του. Μέχρι τότε, μπορείς να διαβάσεις την συνέντευξη που μας έδωσε η Άλκηστη Χαλικιά, συγγραφέας του βιβλίου.

 

Πώς γεννήθηκε η ιδέα αυτού του βιβλίου και η ιστορία του;

Υπήρχε ένα μωσαϊκό εικόνων και σκέψεων μέσα μου για πολύ καιρό, ίσως και χρόνια και βρήκαν διέξοδο μέσα σε λίγη ώρα, με μια σχεδόν αυτόματη γραφή. Μπορώ να πω πως αυτή η ιστορία άρχισε από το τέλος. Ήξερα δηλαδή από την αρχή ακριβώς πώς θα τελειώσει. Είχα πρώτα συλλάβει την τελευταία εικόνα και πράξη και μετά γεννήθηκε η υπόλοιπη ιστορία. Άφησα τον Σιλάν να «κοιμηθεί»- στο συρτάρι που έλεγαν παλιά, στον υπολογιστή για την ακρίβεια- για 6-7 μήνες πριν αποφασίσω να το δείξω σε εκδότες. Ο Σιλάν κι εγώ είμαστε πολύ τυχεροί που ο Ίκαρος ενδιαφέρθηκε να πει την ιστορία του στον κόσμο.    

 

Τι ήταν αυτό που σε ώθησε να γράψεις μία ιστορία που να σχετίζεται με την ιστορία (και πορεία) των προσφύγων και να τοποθετήσεις ένα προσφυγόπουλο ως κεντρικό ήρωα;

Πέρασα πολλές δύσκολες νύχτες μετά τα δελτία ειδήσεων, τους προηγούμενους χειμώνες, όπως οι περισσότεροι άνθρωποι. Με στοίχειωναν οι εικόνες των κατατρεγμένων ανθρώπων, τα μάτια τους, η αγωνία τους, οι άδειες αγκαλιές όσων έφταναν σώοι. Υπάρχει μια μελανιά, νομίζω στο συλλογικό μας υποσυνείδητο, από την προσφυγιά που γνώρισε και ο δικός μας τόπος, που ζουλιέται και πονάει όταν βλέπουμε ανθρώπους ξεριζωμένους. Ένιωθα ενοχές που ήμουν μέσα στην ασφάλεια του σπιτιού μου, φροντίζοντας τη δική μου οικογένεια ενώ εκεί έξω εκτυλισσόταν αυτό το δράμα. Η σκέψη που με παρηγόρησε ήταν ότι ίσως είναι καλύτερα να προσφέρει ο καθένας από το πόστο του αυτό που μπορεί κι αν εγώ μπορώ να γράψω, θα κάνω αυτό ακριβώς, όποτε θα είμαι έτοιμη. Η καθημερινότητά μου δε, είναι συνυφασμένη με τη σχολική ζωή κι ήταν πολύ φυσικό για μένα να φανταστώ μια ιστορία που θα εκτυλίσσεται μέσα στο δημοτικό σχολείο.

 

Τι συναισθήματα ελπίζεις να αποκομίσει ένα παιδί διαβάζοντας την ιστορία σου, ειδικά όταν αγγίζει ένα τέτοιο ζήτημα; Ποιες σκέψεις θα ήθελες να κάνει κλείνοντας το βιβλίο;

Όλα τα βιβλία για μένα έχουν τον ίδιο διττό ρόλο: να επιμηκύνουν τις κεραίες που ονομάζουμε «ευαισθησία» ώστε να προεκταθούν έξω από το κουκούλι του σώματος μας και να σταλάξουν το μέλι της παρηγοριάς στον ουρανίσκο μας. Ας μην μπερδεύουμε την ευαισθησία με αδυναμία, το αντίθετο! Η ευαισθησία είναι πλούτος γιατί κερδίζεις ένα μεγάλο εύρος συναισθημάτων και σκέψεων, μια βαθύτερη αντίληψη των πραγμάτων που σε κάνει να παίρνεις τις σωστές αποφάσεις. Άνθρωποι χωρίς ευαισθησία είναι γάτες χωρίς μουστάκια!

Μέσα από τον Σιλάν, ελπίζω να νιώσουν οι αναγνώστες ότι τα προσφυγόπουλα είναι παιδιά σαν όλα τα άλλα, που θέλουν να παίξουν και να χαρούν. Η μόνη διαφορά είναι ότι κουβαλούν ένα κουτί εμπειρίες απροσπέλαστες για τους υπόλοιπους. Χρειάζονται να ανακαλύψουν ένα δικό τους τρόπο για να κρατήσουν το νήμα της ζωής τους και να προχωρήσουν. Ο Σιλάν το βρήκε στη ζωγραφική.

 

Πώς θεωρείς ότι αντιμετωπίζεται το προσφυγικό ζήτημα στην παιδική λογοτεχνία; Έχει καλύψει σημαντικό μέρος της παραγωγής τα τελευταία χρόνια ή είναι ένα θέμα που δύσκολα το αγγίζουν οι συγγραφείς;

Ναι, νομίζω ότι πολλοί συγγραφείς έχουν αγγίξει και φωτίσει αυτό το θέμα και το θεωρώ πολύ φυσικό. Θα ήταν περίεργο να μη συνέβαινε. Ήταν τόσο καταιγιστική αυτή η κατάσταση στη χώρα μας που θα ήταν απίθανο να μην εκφραστεί από τους καλλιτέχνες της.

 

Πώς προέκυψε η συνεργασία σου με την Ντανιέλα Σταματιάδη, η οποία και ανέλαβε την εικονογράφηση;

Με την Ντανιέλα μας έφερε σε επαφή ο Ίκαρος και χαίρομαι πολύ γι' αυτό. Θεωρώ ότι απέδωσε εξαιρετικά τη συναισθηματική παλέτα της ιστορίας. Είναι πολύ καλύτερο το αποτέλεσμα από αυτό που είχα φανταστεί! Δεν κρύβω ότι είχα μεγάλη αγωνία μέχρι να δω το πρόσωπο του Σιλάν. Τώρα, σκέφτομαι πως ο Σιλάν μου δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς!

 

Θα θέλαμε να μας πεις 2-3 σκέψεις για την πλούσια παραγωγή παιδικών βιβλίων τα τελευταία χρόνια. Τα διαβάζεις; Θεωρείς πως βρίσκουν το κοινό τους όλα αυτά τα βιβλία;

Ναι, διαβάζω αρκετά από αυτά. Επιλέγω όμως, με πολύ αυστηρά κριτήρια ποια θα προτείνω εγώ (δίνω όμως όλο το περιθώριο στην κόρη μου να επιλέξει τα βιβλία που θέλει και τρίβω τα χέρια μου όταν ταυτίζονται οι επιλογές μας) καθώς και ποια θα αξιοποιήσω στη δουλειά μου με τα παιδιά. Γενικά, δεν έχω μεγάλη ανοχή στη μετριότητα. Ευτυχώς, τα τελευταία χρόνια η πλούσια παραγωγή παιδικών βιβλίων κι ο ανταγωνισμός που συνεπάγεται, έχει ως αποτέλεσμα να παράγονται όλο και περισσότερα καλά βιβλία. Θεωρώ πως το αναγνωστικό κοινό για τα παιδικά βιβλία έχει διευρυνθεί. Νομίζω πως όλο και περισσότερα μπαίνουν μέσα στην τάξη και στα σπίτια των παιδιών. Σαν γονιός, βλέπω ακόμη ότι τα βιβλία έχουν κερδίσει έδαφος ως δώρο κι αυτό είναι σπουδαίο!

 

Υπάρχουν μελλοντικά σχέδια για ένα νέο βιβλίο;

Υπάρχει ένα έτοιμο-στο συρτάρι που λέγαμε- και περιμένει τη στιγμή του. Είμαι φειδωλή στην παραγωγή από τη φύση μου. Θέλω να βγαίνει δύσκολα κάτι και να βλέπει το φως όταν πραγματικά υπάρχει λόγος.

Ευχαριστώ!

 

 

Μπορείς να βρεις το βιβλίο στη σελίδα των εκδόσεων Ίκαρος και σε όλα τα βιβλιοπωλεία.