ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Η σκηνοθέτις του Eroica, Γιολάντα Μαρκοπούλου, μιλά στο deBόp

2018-11-12 Η σκηνοθέτις του Eroica, Γιολάντα Μαρκοπούλου, μιλά στο deBόp

Μόλις 37 ετών η Γιολάντα Μαρκοπούλου αποτελεί μια νέα, πλην ταλαντούχα σκηνοθέτιδα. Αυτή την περίοδο σκηνοθετεί το Eroica, το γνωστό μυθιστόρημα του Κοσμά Πολίτη, με μια ομάδα νέων ηθοποιών στο ιστορικό Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης, στην Πεσμαζόγλου. Εμείς ξεκλέψαμε λίγο από το χρόνο της, λίγο πριν την πρεμιέρα της παράστασης, για να μας μιλήσει για το εγχείρημα αυτό.

Η πρώτη μου επαφή με την Eroica του Κοσμά Πολίτη ήταν στην εφηβεία, στα 16, στην ηλικία των ηρώων του έργου. Διάβασα το βιβλίο στο σχολείο - μας το σύστησε μια εξαιρετική καθηγήτρια, η κυρία Μίχα. Τελικά ίσως έχει σημασία το ότι ένας δάσκαλος μπορεί σε αυτή την ηλικία να σου ανοίξει δρόμους, να σου αλλάξει τον τρόπο που διαβάζεις, τον τρόπο που σκέφτεσαι… Έτσι προέκυψε η αγάπη μου για το «χιτ» μυθιστόρημα της δεκαετίας του ’40 και τώρα ήταν η πιο κατάλληλη στιγμή να το ανεβάσω στο θέατρο. Μπορεί κάποιος να αναρωτιέται: «Μα καλά τι κοινό μπορεί να υπάρχει ανάμεσα στους νέους του σήμερα κι ένα παλιό έργο;» (σ.σ. Η Eroica έχει γραφτεί το 1938). Κι όμως υπάρχει. Είναι έργο διαχρονικό, καταπιάνεται με θέματα τα οποία μας απασχολούν ακόμη και σίγουρα δεν έχουμε έτοιμες τις απαντήσεις: ο έρωτας κι ο θάνατος.

Στον έρωτα άλλωστε δεν έχουν σημασία οι εποχές και οι συνθήκες. Παθιάζεσαι πάντα το ίδιο έντονα. Αυτό που διαφέρει σήμερα είναι οι αποστάσεις κι ο χρόνος, η ταχύτητα με την οποία δυο άνθρωποι μπορεί να έρθουν σε σωματική επαφή.

Στην παράσταση οι ήρωες είναι πολύ σύγχρονοι. Άλλωστε κι οι ηθοποιοί είναι νέοι, άρα σκηνικά φέρουν κάτι από τον εαυτό τους. Με την Έλενα Τριανταφυλλοπούλου που επιμελήθηκε τη διασκευή (σ.σ. η Eroica είναι η πρώτη φορά που ανεβαίνει στο θέατρο) προσπαθήσαμε να κάνουμε μια εκδοχή του έργου που να αναδεικνύει τα θέματα του αλλά και να μιλά στο σήμερα. Είναι μια παράσταση που χτίστηκε μέσα σε τρεις μήνες εντατικών προβών και πολλή προετοιμασία. Όλο αυτό φυσικά έγινε δουλεύοντας ομαδικά και διερευνητικά.

Όταν ασχολείσαι με την τέχνη, ανατρέχεις αναγκαστικά στην παιδική/εφηβική σου ηλικία. Για μένα είναι μια περίοδος συνδεδεμένη με έννοιες όπως ανεμελιά, ελευθερία σκέψης, τόλμη, ηρωισμός. Ο ηρωισμός είναι ένα στοιχείο, στο οποίο αναφέρονται πολύ συχνά οι ήρωες της Eroica. Κρυμμένος και φανερός ταυτόχρονα, είναι αυτός που σου επιτρέπει να κάνεις τα πάντα, που σε κάνει ικανό για όλα. Γι’ αυτό και πολύ συχνά έχουμε ανάγκη να θυμηθούμε εκείνη την περίοδο της ζωής μας, το πώς νιώθαμε, τι κάναμε… Κόντρα στην απόλυτη εκλογίκευση, κάτι που προτάσσει η εποχή. Χρειάζεται η τρέλα, το πάθος. Νιώθω ότι αυτό το πάθος καλό είναι να το διατηρούμε μεγαλώνοντας.

Δεν μπορώ να πω ότι υπάρχει κάποια έντονη ανάμνηση από την παιδική/εφηβική μου ηλικία. Αυτό που θυμάμαι είναι η παρέα, σαν κουκούλι, όπου αξία είχαν μόνο οι φίλοι μας. Οι γονείς εκείνη την περίοδο είναι κάπως έξω από αυτό, οι καθηγητές επίσης. Κάποιες φορές δεν καταλαβαίνεις γιατί πρέπει να κάνεις κάποια πράγματα που σου επιβάλλονται. Το μόνο που σε απασχολεί σε εκείνη τη φάση της ζωής είναι να ανήκεις κάπου. Το ίδιο θέλουν κι οι ήρωες της Εroica. Έτσι και δημιουργούν μια ροκ μπάντα, η μουσική είναι ο συνδετικός τους κρίκος. Κατά τη διάρκεια του έργου το συγκρότημα χάνει τον τραγουδιστή του και κάτι αλλάζει.

Για την παράσταση επέλεξα rock ήχους που παίζουν live οι ίδιοι οι ηθοποιοί με την βοήθεια της σύνθεσης του Βασίλη Τζαβάρα. Με αφορμή την παράσταση άκουσα πολύ μουσική. Είναι ένας τρόπος για να επιστρέψεις σε εκείνη την εποχή. Ακούγοντας τα τραγούδια προσπαθείς να θυμηθείς, να νιώσεις, ενεργοποιείς τη φαντασία σου και τη μνήμη σου. Ένα τραγούδι της εφηβείας που μου γεννάει μνήμες είναι το «Bullet with Butterfly Wings» των Smashing Pumpkins. Τότε ανταλλάσαμε, γράφαμε μουσική, συνδεόμασταν και ερωτευόμασταν μέσω αυτής…

Ο καθένας την ενηλικίωση τη βιώνει σε διαφορετική στιγμή της ζωής του. Η πρώτη φορά σίγουρα συνδέεται με το φόβο- η πρώτη φορά που ερωτεύεσαι ή η πρώτη επαφή με το θάνατο είναι κάτι που σε τρομάζει. Στην αρχή δεν μπορείς να το διαχειριστείς, αλλά αναγκάζεσαι να το δεχτείς και μέσα από αυτό ωριμάζεις. Ο θάνατος σε σκληραίνει κατά κάποιο τρόπο, χάνεις την ανεμελιά και συνειδητοποιείς ότι τίποτα δε διαρκεί για πάντα. Αλλάζει η αντίληψη του χρόνου σε σχέση με τον εαυτό σου και σε σχέση με τη ζωή. Παράλληλα σου δίνει και μια δύναμη, γιατί καταφέρνεις να ζήσεις με την απώλεια, κάτι που μέχρι πρότινος ήταν αδιανόητο.

Μεγαλώνοντας αντιλαμβάνομαι πως δε θα ήθελα να είμαι για πάντα έφηβη. Μου αρέσει κάθε τόσο να μπαίνει κάτι νέο στη ζωή μου. Το γεγονός ότι αυτή τη στιγμή έχω δύο παιδιά το θεωρώ δώρο. Σίγουρα μεγαλώνοντας πλησιάζεις πιο κοντά στο θάνατο, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορείς να ζήσεις τη ζωή σου εντατικά – όπως λέει κι ένας χαρακτήρας του έργου- και να κάνεις αυτό που επιθυμείς. Νομίζω ότι έχεις πολλές φορές την ευκαιρία στη ζωή σου να πάρεις κάποιες αποφάσεις-κλειδιά που θα σου αλλάξουν την πορεία που έχεις πάρει. Είναι στο χέρι σου..

Μελλοντικά σχέδια; Έχω μια συνεργασία με την Ελευσίνα Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2021, ένα project στον Συνοικισμό των Μικρασιατών με θέμα την προσφυγιά του ‘22 και τη σχέση της με την σημερινή κατάσταση. Ο Κοσμάς Πολίτης ήταν πρόσφυγας από την Σμύρνη.. Όλα τελικά είναι κρίκοι της ιδιας αλυσίδας...