EMFASIS στην αξιοπρέπεια

Αυτή τη στιγμή κάθεσαι αναπαυτικά στο γραφείο σου ή στο σπίτι σου και διαβάζεις αυτό το κείμενο στο ίντερνετ που σου έστειλε κάποιος ή βρήκες κάπου. Ίσως πίνεις ζεστό, κρύο καφέ ή τσάι και παράλληλα κανονίζεις σε ποιο live θα πας το βράδυ που έρχεται. Την ίδια αυτή στιγμή, περίπου 12,000 άτομα στην Αθήνα είναι περιθωριοποιημένα, σε καμία περίπτωση δηλαδή δεν έχουν κάποια από τις ανέσεις σου ή πρόσβαση σε όσα έχεις εσύ. Αυτά δε στα λέω για να ξεκινήσω κάποια ανθρωπιστική εκστρατεία, αλλά για να σου μιλήσω για μια ομάδα που καθημερινά έρχεται σε επαφή με χιλιάδες άτομα, που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο έχει περιθωριοποιήσει η κοινωνία, προσφέροντας προσωρινή ή μόνιμη λύση στα προβλήματά τους.

Πριν λίγες μέρες, είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω το έργο της Emfasis, γέννημα ιδιωτικής πρωτοβουλίας που ιδρύθηκε για να δώσει άμεσες και αποτελεσματικές λύσεις στις συνολικές ανάγκες ευάλωτων και κοινωνικά αποκλεισμένων συνανθρώπων που διαβιούν κυρίως σε κατάσταση δρόμου ή επικείμενης αστεγίας και οι οποίοι αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα επιβίωσης. Η Emfasis χρησιμοποιεί ως κύριο εργαλείο τη κοινωνική εργασία στο δρόμο (social street work) για προσέγγιση ευπαθών και κοινωνικά αποκλεισμένων ομάδων που έχουν ανάγκη κοινωνικής, ψυχολογικής και οικογενειακής υποστήριξης στους δρόμους της Αθήνας. Η αλήθεια είναι πως αν δεν παρακολουθούσα τη διαδικασία του social street work δε θα καταλάβαινα ακριβώς περι τίνος πρόκειται και πώς αυτό μπορεί να έχει οποιοδήποτε αποτέλεσμα απλά από μια περιγραφή.

“Social Street Work κάνουν και άλλοι, εμείς το χρησιμοποιούμε ως εργαλείο στην δραστηριότητά μας δίνοντας παράλληλα ενημέρωση στους ανθρώπους ώστε να έχουν επιλογές για λύσεις στα προβλήματά τους.” μου λέει ο Τάσος, ένα από τα τρία ιδρυτικά μέλη της emfasis, ανεβαίνoντας προς την πλατεία Βάθης. «Ποιες κοινωνικά αποκλεισμένες ομάδες μπορούν να έχουν στήριξη από την emfasis;» αναρωτιέμαι και o ιδρυτής μου εξηγεί πως όσοι βρίσκονται στο δρόμο ή πολλές ώρες στο δρόμο κάτω από άσχημες συνθήκες είναι η ομάδα στόχου της πρωτοβουλίας. Άστεγοι, χρήστες ουσιών, ιερόδουλες ή θύματα human trafficking, παιδιά που εργάζονται ή συνδυασμός των παραπάνω. Τι λαμβάνουν από την Emfasis; Ρούχα, ζεστό τσάι, προφυλακτικά, πληροφόρηση για ιατρική βοήθεια ή κέντρα απεξάρτησης, κέντρα ημέρας, υπνωτήρια, ένα χαμόγελο ή την απλούστατη ερώτηση «Τι χρειάζεστε;». Αιτήματα που χρήζουν κάλυψης.

Περπατήσαμε προς το Πολυτεχνείο και η ομάδα είχε ορίσει από πριν τη διαδρομή που θα ακολουθήσει αλλά και τα άτομα τα οποία θα προσέγγιζε. Ο Τάσος ξεκίνησε να μου μιλάει για το πως ξεκίνησε η emfasis το 2013, ως μια λύση που ήθελαν να δώσουν 3 άτομα σε ένα κενό ανάμεσα σε δομές, υπηρεσίες και ανάγκες ευπαθών ομάδων. Αυτό που θέλουν να κάνουν και ομολογουμένως με εντυπωσίασε δεν είναι να «σώσουν τον κόσμο», στάνταρ ατάκα που κάθε ανθρωπιστική πρωτοβουλία που σέβεται τον εαυτό της λέει, αλλά να ενημερώσουν και να βοηθήσουν ανθρώπους που έχουν ανάγκη να κάνουν τα βήματα ώστε να παλέψουν προς καλύτερη πραγματικότητα. Κάπως έτσι η ομάδα πλησίασε τον κύριο Νίκο, άστεγο που συναντήσαμε σε ένα παγκάκι και κανόνισαν να ξανασυναντηθούν στην επόμενη βάρδια ώστε να επανεκδόσουν μια αστυνομική ταυτότητα στο κοντινότερο αστυνομικό τμήμα γιατί ο ίδιος την έχει χάσει χρόνια. Απλά βήματα. Ίσως χρειαστούν πολλά ακόμη βήματα με μεγάλη προσπάθεια και από τα δυο μέρη, αλλά μεγάλο μέρος της διαδικασίας αποτελεί η ενθάρρυνση για αλλαγή μέσα από ευκαιρίες, όχι μόνιμες λύσεις. Βήματα που όμως έχουν οδηγήσει σε μεγάλης σημασίας αποτελέσματα, όπως μου λέει ο Τάσος, αναφέροντας την περίπτωση ενός παιδιού που άφησε τη δουλειά στο δρόμο και ξεκίνησε το σχολείο, ή τις περίπτωσεις χρήστών που ξεκίνησαν τη διαδικασία απεξάρτησης.

Η Έμιλυ, ο Γιάννης, η Ηρώ, η Ντέπυ ήταν οι εθελοντές τις βάρδιας που παρακολούθησα. Μια δυναμική ομάδα που ανοίγει επικοινωνία και δημιουργεί σχέσεις εμπιστοσύνης με τα άτομα που προσεγγίζει. Φυσικά χρειάζεται εκπαίδευση, γερό στομάχι, σεβασμό στις ανάγκες των άλλων και σίγουρα τη δεκτικότητα της οπτικής μιας διαφορετικής, σκοτεινής πόλης. «Υπάρχει κίνδυνος σε αυτό που κάνουμε όσο υπάρχει για οποιονδήποτε κυκλοφορεί στις περιοχές που καλύπτουμε, τις ώρες που το κάνουμε», αναφέρει ο Τάσος συντονίζοντας παράλληλα τη διαδρομή που θα ακολουθήσουμε και την ομάδα. «Σε μια κανονική βάρδια, ένας εθελοντής δεν προσεγγίζει πάνω από δυο άτομα στο δρόμο για να μπορεί να διαχειριστεί το ψυχολογικό και το οπτικό φορτίο μετά από οποιαδήποτε προσέγγιση», συμπληρώνει καθώς μου εξηγεί τα οφέλη που αποκομίζει ένας εθελοντής αλλά και την υπευθυνότητα που απαιτεί ο ίδιος από την ομάδα.

Η Αθήνα είναι από τις πιο εχθρικές πόλεις της Ευρώπης και οι δρόμοι της αν και φιλοξενούν χιλιάδες άτομα, παραμένουν άγριοι. Ο Τάσος μου εξηγεί πως ο αριθμός των ανθρώπων που μπορεί να ανήκουν σε κάποια από τις ευπαθείς κατηγορίες δε μπορεί να υπολογιστεί ακριβώς, παρά μόνο να εκτιμηθεί. Αυτό συμβαίνει γιατί την ημέρα μια «απογραφή αστέγων» θα μας έδινε έναν χ αριθμό, ο οποίος όμως θα πολλαπλασιαζόταν όσο πλησίαζε το βράδυ και η ανάγκη μιας εφήμερης στέγης. Ο αριθμός αυτός θα μπορούσε να εκτιμηθεί στα 12.000 άτομα αυτή τη στιγμή χωρίς να έχουμε εικόνα για τα άτομα που ζουν σε εγκαταλελειμένα κτήρια ή για τους μετανάστες που διαμένουν σε άθλιες συνθήκες και είναι εξαιρετικά δύσκολο να καταγράψουμε.

Η ώρα είχε πάει εννέα και η ομάδα, μετά από τα 7 άτομα που είχε προσεγγίσει, μοίρασε διακριτικά προφυλακτικά σε ιερόδουλες στην πλατεία Βάθης μαζί με μήνυμα σε πολλές γλώσσες και αριθμό επικοινωνίας σε περίπτωση απειλής. Η βάρδια έληξε και η ομάδα έκατσε να καταγράψει τα αιτήματα που δέχτηκε για να τα καλύψει την επομένη.

Από εκείνη τη μέρα έχουν περάσει περίπου δυο εβδομάδες. Αυτές τις δύο εβδομάδες κάθε φορά που περπατάω στους δρόμους της Αθήνας, την κοιτάζω πιο φιλικά, την αισθάνομαι πιο αληθινή και την αντιμετωπίζω πιο ανθρώπινα. Όπως και τους ανθρώπους της. Αυτούς που ζουν στους δρόμους της αλλά και αυτούς που παλεύουν για τους πρώτους.

Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στο site και στο facebook.