«Ο Ξεπεσμένος Δερβίσης» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη
«Ο Ξεπεσμένος Δερβίσης» αποτελεί ένα από τα πιο γνωστά διηγήματα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, λόγω της συμπερίληψης όλων των αυτών των στοιχείων που χαρακτηρίζουν την ιδιότυπη γλώσσα του συγγραφέα. Ο λόγος του Παπαδιαμάντη συνδυάζει την καθαρεύουσα με τη δημοτική γλώσσα, με τρόπους που κανένας άλλος Έλληνας διηγηματογράφος δεν μπόρεσε να αγγίξει. Για αυτό, άλλωστε, και τα κείμενα του Παπαδιαμάντη είναι αδύνατον να μεταφραστούν σε άλλη γλώσσα. Στον «Ξεπεσμένο Δερβίση,» το κυρίως σώμα του κειμένου είναι γραμμένο στην καθαρεύουσα, ενώ η δημοτική γλώσσα χρησιμοποιείται σε όλους τους διαλόγους, καθώς και σε ορισμένα σημεία μέσα στην ίδια την αφήγηση.
Αν θα ήθελε κανείς να προσεγγίσει το κοινωνικο-ιστορικό πλαίσιο στο οποίο ο Παπαδιαμάντης έγραψε τον «Ξεπεσμένο Δερβίση,» θα έπρεπε να λάβει σίγουρα υπόψιν ότι το συγκεκριμένο διήγημα δημοσιεύτηκε τον Ιανουάριο του 1896, περίπου τρεις μήνες πριν την πρώτη σύγχρονη αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα. Ο Παπαδιαμάντης, αφουγκραζόμενος τη μεταβατική περίοδο στην οποία βρισκόταν η Ελλάδα εκείνη την εποχή, προσπαθώντας ανάμεσα σε ετερογενείς δυνάμεις να συγκροτήσει μια πολιτισμική ταυτότητα από τα συντρίμμια του αρχαίου παρελθόντος της, την οθωμανική επίδραση και το βλέμμα της Δύσης, τοποθετεί στο διήγημά του έναν περιπλανώμενο δερβίση. Εμφανίζοντας ανάμεσα στα «βαρέα τείχη» και στους «ογκώδεις κίονες του Θησείου» έναν ανέστιο ξένο, μια αινιγματική φιγούρα που παίζει το νάι και σκορπά μυστηριώδεις μελωδίες στην Αθήνα, την εποχή που αρχίζει να σκάβεται ο υπόγειος σιδηρόδρομος και οι σαλεπιτζήδες έβγαιναν το χάραμα για να πουλήσουν το σαλέπι τους, ο Παπαδιαμάντης επιθυμεί να αναδείξει το πολυπολιτισμικό τοπίο της περιόδου εκείνης.
Ο τρόπος που προσεγγίσαμε τη θεατρική απόδοση του διηγήματος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, «Ο Ξεπεσμένος Δερβίσης,» βασίστηκε κυρίως στην τοποθέτηση σε πρώτο πλάνο της γλώσσας του συγγραφέα, σε μια προσπάθεια να την επαναφέρουμε στο σήμερα, σεβόμενοι τους ιδιωματισμούς, την ατμόσφαιρα και τον ρυθμό στον οποίο μας εισάγει. Για αυτό τον λόγο, αποφασίσαμε να απογυμνώσουμε τον σκηνικό χώρο στα ελάχιστα μέσα, χρησιμοποιώντας φυσικό ήχο στη φωνή και στα μουσικά όργανα. Στόχος μας είναι, ο θεατής να βγει από την ταχύτητα που χαρακτηρίζει την καθημερινότητά του και να εισέλθει σε έναν άλλο χρόνο, έναν άλλο ρυθμό, μια άλλη δόνηση.
Ταυτότητα Παράστασης:
Σκηνοθεσία: Γιάννης Καρούνης, Δέσποινα Ζαχαροπούλου
Ηθοποιός: Γιάννης Καρούνης
Μουσικοί επί σκηνής: Ελένη Μπαϊλη (νέι), Ευαγγελία Σταύρου (κρουστά)
Σχεδιασμός φωτισμού/ενδυμάτων: Δέσποινα Ζαχαροπούλου
Φωτογραφίες - Video: Ιωάννα Noir Ζαχαροπούλου
Υπεύθυνη επικοινωνίας: Ιωάννα Ιακωβίδη
Διάρκεια: 45 λεπτά
Βιογραφικά συντελεστών:
Ο Γιάννης Καρούνης γεννήθηκε στα Πάκια Λακωνίας, ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Είναι ηθοποιός και ένα από τα ιδρυτικά μέλη της ομάδας Πείρα(γ)μα (https://omadapeiragma.wixsite.com/peiragmatheatergroup), η οποία δραστηριοποιείται τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια. Ο Γιάννης έχει ενσαρκώσει πρωταγωνιστικούς ρόλους σε έργα που παρουσιάστηκαν στην Ελλάδα, στο Βέλγιο και στην Κύπρο. Από το 2023, παράλληλα με την ιδιότητά του ως ηθοποιού, έχει αναλάβει τη σκηνοθεσία των παραγωγών της ομάδας Πείρα(γ)μα, καθώς και την καθοδήγηση εργαστηρίων υποκριτικής με βάση την έρευνα της ομάδας πάνω στην έννοια του Ενεργού Σώματος.
Η Δέσποινα Ζαχαροπούλου γεννήθηκε στην Τρίπολη Αρκαδίας, ζει και εργάζεται μεταξύ Λονδίνου και Αθήνας. Είναι performance artist και ακαδημαϊκός (Βασιλικό Κολέγιο Τέχνης του Λονδίνου, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου), κάτοχος Διδακτορικού Τίτλου στη Φιλοσοφία και στις Καλές Τέχνες με ειδίκευση στην Επιτελεστική Τέχνη από το Βασιλικό Κολέγιο Τέχνης του Λονδίνου, με υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση. Η Δέσποινα είναι μέλος της ομάδας Πείρα(γ)μα από το 2023 συνεισφέροντας στους τομείς της σκηνοθεσίας, της χωρικής και ενδυματολογικής επιμέλειας, του σχεδιασμού των φωτισμών παραστάσεων και της καθοδήγησης εργαστηρίων. https://www.despinazacharopoulou.com
