Best Of: μια παράσταση, ένα φιλμ και ένα βιβλίο για τις γιορτές

Ας αποχαιρετήσουμε την χρονιά που φεύγει κι ας υποδεχτούμε τη νέα με τρεις προτάσεις πολλών αστέρων!

ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

Ρίττερ-Ντένε-Φος, Θέατρο Τέχνης

Κοινό και κριτικοί συγκλίνουν ότι έχουμε την περίπτωση μιας σπουδαιότατης παράστασης στο Υπόγειο του Τέχνης και έτσι είναι.

Ο τίτλος του έργου του Τόμας Μπέρνχαρντ παραπέμπει σε “δαιμόνια” που περιτριγύριζαν τον συγγραφέα ή -κατά μια πιο απλούστερη εκδοχή- σε ονόματα Αυστριακών ηθοποιών που πρωταγωνίστησαν στο αρχικό ανέβασμα του έργου στο Σάλτσμπουργκ το 1986. Η ιστορία αφορά τη ζωή τριών αδερφιών: στην πρώτη σκηνή έχουμε την προετοιμασία του τραπεζιού υποδοχής, καθώς τα δύο κορίτσια ετοιμάζονται για την επιστροφή του αδερφού τους από το ψυχιατρείο. Στη δεύτερη, με εκκίνηση την άφιξή του, η αλλόκοτη συμπεριφορά όλων μετατρέπει το οικογενειακό τραπέζι σε κόλαση, βγάζει στην επιφάνεια καλυμμένα μυστικά και μας κάνει να αναρωτηθούμε ποιος από τους τρεις είναι εν τέλει ο πιο άρρωστος ψυχικά. Ωστόσο, αν αναλογιστούμε την καταγγελτική πένα του Μπέρνχαρντ και το γεγονός ότι η οικογένεια αποτελεί μικρογραφία της κοινωνίας, μέσα από αυτήν τη σχέση αναδύονται πολλά παραπάνω, έχουμε την απεικόνιση μιας ευρύτερης παρακμής και αλαζονείας, την παρουσία της βίας σε κάθε της μορφή, μια δήλωση κατηγορίας από τον δραματουργό, στηριγμένη σε φιλοσοφικά καλούπια και ταυτόχρονα βαθιά υπαρξιακή, εκτεινόμενη από την φιλοχιτλερική στάση των συμπατριωτών του στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ως τον σύγχρονο δυτικό πολιτισμό συνολικά.

Η σκηνοθεσία της Μαρίας Πρωτόπαππα λεπτεπίλεπτη, μελετημένη και εύστοχη στην ακρίβειά της και στο μέτρο, έχει ως αποτέλεσμα τη συγκρότηση μιας άρτιας παράστασης, χωρίς περιττολογία, διατηρώντας τα απαραίτητα για την ουσία, στοιχεία που παίρνουν εξαρχής το κοινό με το μέρος της. Αρωγοί ασφαλώς στο επίτευγμα τρεις σπουδαίοι ηθοποιοί με ερμηνείες αξιοσημείωτης δυναμικής: η Στεφανία Γουλιώτη, η Ντένε, στερημένη από τις όποιες απολαύσεις, εγωπαθής, με πολλές ανασφάλειες, με δουλική και ψυχαναγκαστική συμπεριφορά -αριστοτεχνική η γεωμετρική της κίνηση κατά το στρώσιμο του τραπεζιού-, η Λουκία Μιχαλοπούλου, ως Ρίττερ, σε μια ερμηνεία αξιώσεων, κυμαίνεται ανάμεσα στο θύμα και τον θύτη, καθώς πίσω από τον εκπεμπόμενο ναρκισσισμό της κρύβονται οι πληγές του παρελθόντος που την έχουν κάνει εκδικητική και τέλος ο Αργύρης Ξάφης, ως Φος, απόλυτα κυρίαρχος στον ρόλο του,πλάθει με την ψυχή και το σώμα το πορτρέτο του ψυχασθενούς αδερφού ή ίσως πιο εύστοχα ενός ιδιοφυούς τρελού (η σκέψη μας ταξίδεψε σε μια άλλη έξοχη παράσταση-σταθμό που επίσης πρωταγωνιστούσε, στο Στρίψιμο της Βίδας του Αμόρε -1996, σκην. Θωμάς Μοσχόπουλος-).

Αριστοτεχνική σκηνοθεσία, ισοδύναμες ερμηνείες σε ρεσιτάλ και με πλήρη επικοινωνία μεταξύ τους, χτίζουν ένα θεατρικό σύμπαν εύθραυστης τελειότητας. 

* Ως 12/1 για αγορά εισιτηρίων εδώ:

https://www.viva.gr/tickets/theater/theatro-texnis-karolou-koun/riter-ntene-fos/ 

------------------------------------------------------------------------------------------------

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΤΑΙΝΙΑ

Ευτυχία

Η Ευτυχία Παπαγιανοπούλου αποτελεί μια εμβληματική μορφή στον χώρο της ελληνικής μουσικής.

Ποιος δεν έχει τραγουδήσει στίχους της; Λόγια βγαλμένα κατευθείαν από την καρδιά, κατάθεση ψυχής, γραμμένα από ανάγκη τις περισσότερες φορές, διαχρονικές αδαμάντινες επιτυχίες που μιλούν για την οδύνη, την απώλεια της ύπαρξης, τη μοναξιά.  

"Γράφω, σημειώνει η Παπαγιανοπούλου, όταν με πνίγει μια παλιά θύμηση, όταν με βαραίνει ο πόνος. Για μένα το γράψιμο είναι ένας τρόπος για να ξεφύγω από τούτο το θλιβερό περιβάλλον.Ο άνθρωπος ζει με τις αναμνήσεις του. Και οι δικές μου είναι πολύ πικρές. Αγνοήθηκα. Παραγκωνίστηκα. Αδικήθηκα. Μοίρασα απλόχερα την τέχνη μου, μα δεν αξιοποιήθηκα. Μας γέλασες παλιοζωή, μας γέμισες ελπίδες
μα στις βαθιές ρυτίδες το δάκρυ μας κατρακυλά. Νύχτα πέρασε το τραίνο και το χάσαμε, κάπου θέλαμε να πάμε μα δε φτάσαμε...".

Αφετηρία της ταινίας είναι ένα γιορταστικό αφιέρωμα για την Ευτυχία, με την ίδια παρούσα και με όλους όσους έχει συνεργαστεί να την πλαισιώνουν. Εκείνη όμως αναπολεί και έτσι και εμείς ταξιδεύουμε μαζί της στην ταραχώδη της ζωή, με αφετηρία το μικρασιάτικο ξεσπίτωμά της. Καλογυρισμένη ταινία αξιώσεων, με εμπορική προοπτική, σε σκηνοθεσία Άγγελου Φραντζή και με τις δύο πρωταγωνίστριες Κάτια Γκουλιώνη (στη νεαρή ηλικία της ηρωίδας) και τη σπουδαία Καριοφυλλιά Καραμπέτη (στα ώριμα χρόνια) να αποδίδουν με συνταρακτική πιστότητα το ατίθασο της ψυχής της Παπαγιαννοπούλου, τις ασυμβίβαστες επιλογές, τα πάθη, τις απώλειές της. Αξιοσημείωτο είναι ότι δεν έχουμε να κάνουμε με μια μουσική βιογραφία, φορτωμένη κατά κύριο λόγο με τραγούδια, ασφαλώς ακούμε ρεφρέν και από αυτά, αλλά με μια ταινία που εστιάζει στον άνθρωπο Ευτυχία, στις περιπέτειές της και στα μύχιά της, συνθέτοντας ένα υποδειγματικό δράμα με στοιχεία χιούμορ, έντασης και τραγικότητας, όπως δηλαδή ήταν και η ζωή της ηρωίδας.

------------------------------------------------------------------------------------------------

ΒΙΒΛΙΟ

Χρίστος Κυθρεώτης, Εκεί που ζούμε, Πατάκης 2019

Καιρό είχαμε να διαβάσουμε κάτι επίκαιρο και τόσο καλογραμμένο, αφοπλιστικά απλό ως προς την υπόθεσή του και δυνατό ως αναγνωστική απόλαυση. Στο δεύτερο βιβλίο του ο Χρίστος Κυθρεώτης (τιμημένος ήδη με το "Κρατικό Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Συγγραφέα" για τη συλλογή διηγημάτων Μια χαρά, Πατάκης 2014) περιγράφει μια μέρα από το καλοκαίρι του 2014 του νεαρού δικηγόρου Αντώνη Σπετσιώτη, έναν τριανταπεντάρη νέο της χαμένης γενιάς "ή έναν ζαλισμένο νέο που τρέχει από εδώ και από κει για να προλάβει να ξεμπλέξει ένα κουβάρι υποχρεώσεων που συνδέονται με τις ιδιότητες του ως επαγγελματία, ως γιου, ως φίλου και ως παλιού γνώριμου άλλων, εξίσου μπερδεμένων ανθρώπων". Πολλαπλοί ρόλοι δηλωμένοι με εξωστρέφεια, λίγο πολύ σε αυτούς μπορεί ο καθένας να αναγνωρίσει κομμάτια του εαυτού του, ίσως και τον καθολικό, δοσμένοι με ειλικρίνεια, έτσι όπως ορίζονται στην καθημερινότητα της σύγχρονης μεγαλούπολης, αλλά και μια εσωτερική διάθεση που καταγράφεται πιο ποιητικά και συνδέεται με την αυτογνωσία. Ο Αντώνης Σπετσιώτης μοιάζει οικείο (μας) πρόσωπο, ξεπηδά από τις σελίδες και μας κλείνει το μάτι. Μένει να τον ακολουθήσουμε στον δρόμο της φρέσκιας και συνάμα γοητευτικής λογοτεχνίας.