Διαβάσαμε: «Εξουθένωση» του Μισέλ Φάις | Εκδ. Πατάκη
2023-02-03
Ο Μισέλ Φάις επιστρέφει με την «Εξουθένωση», μια συλλογή διηγημάτων, εβδομήντα δύο ιστορίες με έντονο το θεατρικό και κινηματογραφικό στοιχείο. Σκωπτικός, οξυδερκής, σουρεαλιστικός και χειμαρρώδης, ο Φάις τοποθετεί τους ήρωές του σε ένα φάσμα ματαιότητας. Ο τίτλος δεν είναι διόλου τυχαία επιλεγμένος, αφού οι ιστορίες συνήθως αφορούν σε ζεύγη (ερωτικά και φιλικά) που δεν καταφέρνουν να φθάσουν σε γόνιμη επικοινωνία ή σε μονάδες που βιώνουν έναν έντονο παραλογισμό.
Θα μπορούσε κανείς εύκολα να πει πως οι χαρακτήρες είναι κάπως «καταραμένοι». Όλοι βιώνουν δυσκολίες, υπαρξιακές, κοινωνικές, προσωπικές, οικονομικές, αλλά όλοι φαίνεται να φτάνουν σε αδιέξοδο. Ακόμα και τις φορές που υπάρχει διάλογος, ουσιαστικά η ιστορία περιστρέφεται γύρω από προσωπικά ξεσπάσματα και εξομολογήσεις. Επομένως, η ενσυναίσθηση, η επικοινωνία, η συνύπαρξη και το «δέσιμο», δεν κατέχουν περίοπτη θέση εδώ πέρα. Εδώ πέρα βασιλεύει η μοναξιά, το περιθώριο, ο πόνος και η εμμονή.
Συνήθως οι ήρωες ονειρεύονται και φαντασιώνονται έναν άλλον κόσμο, πολύ μακριά από τις εσωτερικές τους επιδιώξεις. Κυριεύονται από απωθημένα, θυμό και η κυριολεκτική και μεταφορική τους μετακίνηση σε ένα άλλο στάδιο, είναι σχεδόν σενάριο φαντασίας.
Τα ζεύγη που πρωταγωνιστούν δεν είναι πάντα ενήλικες αλλά και ζεύγη παιδιών, ακόμα και ζώων και φυτών. Το μέλλον μοιάζει αβέβαιο, μακρινό και καθόλου εύκολο να επιτευχθεί. Η ζωή μοιάζει ματαιωμένη, ένας συνεχής αγώνας και μία διαρκής απώλεια.
Μέσα σε όλη τη δραματική αλληλουχία των ιστοριών, το ύφος του συγγραφέα είναι τόσο παραστατικό και αστείο, που συχνά οι αφηγήσεις μοιάζουν με μαύρες κωμωδίες. Είναι χρόνια τα ερωτήματα που αφορούν το αν τελικά η κωμωδία από την τραγωδία βρίσκονται πράγματι μακριά η μία από την άλλη. Πάντως, αναμφίβολα, η συλλογή του Φάις καταφέρνει να καταρρίψει τον χρόνο, αφού πραγματεύεται τόσο επίκαιρες όσο και διαχρονικές αξίες, ενώ ταυτόχρονα κάνει τον αναγνώστη να πραγματοποιήσει ένα μεγάλο ταξίδι στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον.
