Διαβάσαμε «Το τέλος τους τέλους της γης» του Τζόναθαν Φράνζεν | Εκδ. Ψυχογιός

Ο βραβευμένος συγγραφέας Τζόναθαν Φράνζεν μετά τα μυθιστορήματα «door stoppers» Ελευθερία και Οι διορθώσεις επανέρχεται με μια συλλογή δοκιμίων επίκαιρη όσο ποτέ. Στο Τέλος του τέλους της γης θέτει ερωτήματα για την οικονομική ανάπτυξη σε συνάρτηση με τη βιοποικιλότητα του πλανήτη, τη ριζική αποσταθεροποίηση της ζωής και την κρίση των ανθρωπιστικών αξιών.

Ως γνήσιος μυθιστοριογράφος ο Τζόναθαν Φράνζεν εκκινεί από την αγωνία του συγγραφέα να εμπλακεί στη ζώσα ιστορία και την ακατάπαυστη αναζήτηση του για νόημα και ευταξία σε έναν τρομακτικό και πολύπλοκο κόσμο. Ο καλλιτέχνης παρομοιάζεται με τον Άτλαντα που κουβαλάει στους ώμους του τον κόσμο και αναμετράται με όλα όσα υπάρχουν γύρω του.

Και αν το μυθιστόρημα είναι ο καθρέφτης του συγγραφέα, ο Τζόναθαν Φράνζεν ζει μια δεύτερη ζωή ως θαρραλέος και ευαίσθητος δοκιμιογράφος.Οι υπέροχες περιγραφές της ζωής των πουλιών εκφράζουν την ανησυχία του για το μέλλον τους. Ο άνθρωπος αλλάζει τον πλανήτη –την επιφάνειά του, το κλίμα του, τους ωκεανούς του-υπερβολικά γρήγορα, ωστε να μπορούν να προσαρμοστούν τα πουλιά. Και όμως το να τα ξαποστείλουμε στη λήθη, σημαίνει να λησμονήσουμε τίνος παιδιά είμαστε. Αν μπορούσαμε να δούμε κάθε πουλί στον κόσμο, θα βλέπαμε τον κόσμο ολόκληρο. Εκείνα κάνουν αυτό που όλοι ευχόμαστε να μπορούσαμε να κάνουμε αλλά δεν μπορούμε, παρά μονάχα στα όνειρα:πετάνε. 

Σημαντικά ιστορικά και πολιτικά γεγονότα δεν τον αφήνουν αδιάφορο. Τουναντίον, ο Τζόναθαν Φράνζεν δεν στέκεται στις γεωπολιτικές αλλαγές που επιφέρουν, αλλά εμβαθύνει στις συνέπειες που έχουν στις ζωές των ανθρώπων. Την επίθεση στους Δίδυμους Πύργους και το Πεντάγωνο στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής θα ακολουθήσει η εισβολή στο Αφγανιστάν. Πλέον ο ορίζοντας του Μανχάταν είναι ακρωτηριασμένος και το καμένο συντρίμμι στο Πεντάγωνο θυμίζει Καμπούλ. Ο ανορθολογισμός και το μίσος που γέννησε ο πόλεμος θα εμποδίσουν την αποδοχή και τη συνύπαρξη.

Με απλά παραδείγματα, τεκμηριωμένη έρευνα και εμπεριστατωμένα επιχειρήματα ο συγγραφέας επιτυγχάνει την αντιστροφή της ρήσης του Κάφκα. Αν ο τσέχος συγγραφέας υποστήριζε ότι υπάρχει άπειρη ελπίδα αλλά όχι για μας, ο αμερικανός ομότεχνός του μας λέει ότι δεν υπάρχει ελπίδα παρά μόνο για μας.

Ήρεμο, αιχμηρό και πνευματώδες, Το τέλος του τέλους της γης μας προτρέπει να συνεχίσουμε να κάνουμε το καλό για τον πλανήτη, αλλά επίσης να προσπαθήσουμε να σώσουμε αυτό που αγαπάμε συγκεκριμένα-μια κοινότητα, έναν θεσμό, έναν αγριότοπο, ένα απειλούμενο είδος-και να παίρνουμε κουράγιο από τις μικρές μας επιτυχίες. 

Μια ευπρόσδεκτη ανάσα αισιοδοξίας και λογικής.

Τζόναθαν Φράνζεν
Το τέλος του τέλους της γης
Μτφρ Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης
Εκδόσεις Ψυχογιός