John Craxton: Ο αγαπημένος της ζωής μία ελληνική ψυχή | Μία συναρπαστική βιογραφία
2022-09-08
Αν και προερχόμενος από οικογένεια μουσικών, ο John Craxton ασχολήθηκε με τη ζωγραφική. Δεν απέκτησε ποτέ κανέναν ακαδημαϊκό τίτλο. Η εκπαίδευσή του βασίστηκε στη μαθητεία του δίπλα στους πατέρες δύο συμμαθητών του, που του έμαθαν τον El Greco και τον Picasso και στην παραμονή του στους ζωγράφους θείους του, που τον έφεραν σε επαφή με την αρχαία ελληνική τέχνη.
Μέσα από τις σελίδες του έργου του Ian Collins «John Craxton: Ο αγαπημένος της ζωής μία ελληνική ψυχή» διαφαίνεται η επίδραση που είχε η σχέση του με τον Lucian Freud και τον διάλογο που ανέπτυξαν μεταξύ τους. Οι δύο επιστήθιοι φίλοι δημιούργησαν ευρηματικούς πίνακες, ξεσάλωσαν στο βομβαρδισμένο Λονδίνο μέχρι να πάρουν την απόφαση να ζήσουν για κάποια χρόνια στον Πόρο, όπου και φιλοτέχνησαν έργα γεμάτα φως και γαλήνη, τα λεγόμενα Ποριώτικα, που υπήρξαν αντιπροσωπευτικά της όλης τους καλλιτεχνικής δημιουργίας.
Ο John Craxton επισκέφθηκε το Παρίσι, έζησε στο Λονδίνο, περιπλανήθηκε στην Ουαλία, έφτασε μέχρι τα νησιά Scilly, αλλά εκείνο που τον κέρδισε ήταν η αισθησιακή ζωή στο ελληνικό φως. Στον Πόρο, στην Ύδρα, στην Κρήτη, στην Καρδαμύλη και στην Κέρκυρα η ζωγραφική του πέρασε από το σκοτάδι στο φως και από τη μονοχρωμία στο λαμπερό χρώμα.
Η συνάντησή του με τον Νίκο Χατζηκυριάκο-Γκίκα και τον Patrick Leigh Fermor υπήρξε καθοριστική για τη ζωή του. Στο αρχοντικό του Γκίκα στην Ύδρα φιλοξενήθηκε για μεγάλα διαστήματα, συχνά μαζί με το ζεύγος Leigh Fermor. Φιλοτέχνησε τα εξώφυλλα για τα έργα «Μάνη» και «Ρούμελη» του Patrick Leigh Fermor και η τέχνη του έγινε ευρέως γνωστή. Οι τρεις τους –χωρίς παιδιά να τους αποσπούν, αλλά με πολλούς φίλους-έσμιξαν για πάντα σε μια ομάδα συναισθηματικής και δημιουργικής υποστήριξης, που κράτησε για περίπου πενήντα χρόνια.
Ο άγγλος ζωγράφος ανακάλυψε τον δικό του παράδεισο στην Κρήτη. Ενθουσιάστηκε με τον τόπο και τους ανθρώπους. Αποφάσισε να εγκατασταθεί μόνιμα και να κάνει το σπίτι πάνω από το παλιό βενετσιάνικο λιμάνι κύριο τόπο εργασίας. Κρητικοί βοσκοί, σκηνές από την καθημερινή ζωή, και τοπία της κρητικής γης θα σημαδεύσουν ανεξίτηλα το έργο του. Η επιφυλακτικότητα που χαρακτήριζε τα πρώιμα έργα του εξαφανίστηκε όταν είχε πια πραγματοποιήσει το όνειρό του και είχε αποδράσει στην Ελλάδα.
Η αγάπη του John Craxton για την Ελλάδα, την ιστορία, τον μύθο, την ύπαιθρο και τον ελληνικό τρόπο ζωής εμπότισε την ιδιαίτερα σημαντική του δουλειά Δάφνις και Χλόη με τη Margot Fonteyn στο Λονδίνο το 1951. Τη μουσική του Maurice Ravel συνοδεύει η εικαστική προσέγγιση του άγγλου δημιουργού. Η αθάνατη ερωτική ιστορία ντύνεται την ελληνική παράδοση. Τα σκηνικά αποτελούνταν από παραστάσεις του Πόρου και της Κρήτης και τα σύγχρονα ελληνικά ενδύματα γίνονται πηγή έμπνευσης για τα κοστούμια.
Ανάμεσα στην κοσμοπολίτικη Ευρώπη και το σαγηνευτικό Αιγαίο, προτίμησε το δεύτερο. Θαύμασε την ανθεκτικότητα των μυθολογικών αναφορών και αγάπησε τα πανηγύρια, τα καρναβάλια και τον Καραγκιόζη που παρακολουθούσε με τον Γιώργο Σεφέρη. Εκτός από τα πορτραίτα ανθρώπων, ο John Craxton διακρινόταν και για τις προσωπογραφίες κατσικιών. Εκεί, εντόπισε τις αναφορές από τον Δία που ανατράφηκε από μια κατσίκα πριν γίνει βασιλιάς των θεών έως τον Πάνα, τον προστάτη των κοπαδιών και των βοσκών.
Η συναρπαστική βιογραφία του Ian Collins για τον John Craxton αποτυπώνει με έξοχο τρόπο τις συναρπαστικές αναζητήσεις τις εκλεκτικές συγγένειες και τη χαρά της ζωής του μοντερνιστή ζωγράφου που αγάπησε όσο λίγοι την αρχαιολογία και ενέταξε στη ζωγραφική του ετερόκλητες επιρροές από τον William Blake και τον Pablo Picasso μέχρι τα βυζαντινά ψηφιδωτά και τον El Greco.
Μία εξαιρετική έκδοση από τον βιογράφο και εκτελεστή της διαθήκης του για τον ζωγράφο που μέχρι και την τελευταία στιγμή της ζωής του εξέφρασε την αγάπη του για την Ελλάδα. Πέθανε σε νοσοκομείο του Λονδίνου το 2009 και οι στάχτες του σκορπίστηκαν στο λιμάνι των Χανίων.
Μέχρι και τις 11 Σεπτεμβρίου φιλοξενούνται στο Μουσείο Μπενάκη 90 έργα του John Craxton χωρισμένα σε τέσσερις ενότητες. Χαρακτικά, σχέδια, πίνακες ζωγραφικής, μία εντυπωσιακή ταπισερί, φωτογραφίες και προσωπικά αντικείμενα καλύπτουν όλες τις περιόδους της σταδιοδρομίας του καλλιτέχνη. Περισσότερες λεπτομέρειες για την έκθεση εδώ.
