Μαξ Φρις, Ανδόρρα, εκδόσεις Μελάνι

Ο Ελβετός συγγραφέας Μαξ Φρις -μαζί με τον Ντύρενματ- είναι μάλλον ο πιο γνωστός εκπρόσωπος της σύγχρονης ελβετικής λογοτεχνίας. Η Ανδόρρα ανήκει στα ώριμα έργα του και αντηχεί τους προβληματισμούς με τους οποίους καταπιάστηκε σε όλη του τη ζωή. Η πλοκή του θεατρικού είναι φαινομενικά απλή. Ένας υιοθετημένος γιος, που λογίζεται πως βαστά από εβραϊκή σκούφια, αρχίζει να μετατρέπεται στο «είδωλο» του Εβραίου που οι άλλοι έχουν σχηματίσει για αυτόν. Η Ανδόρρα είναι ένα θεατρικό που κωδικοποιεί επιτυχώς τις μπρεχτικές ευαισθησίες του Μαξ Φρις. Ταυτόχρονα, όμως, τις υπερβαίνει εκτελώντας έναν «τραγικό» ελιγμό. Δηλαδή, παρά τη θεατρική-σκηνογραφική χρήση μπρεχτικών εργαλείων όπως η προσδοκώμενη από τον θεατή κριτική απόσταση από το έργο -οι «εικόνες» στη θέση των πράξεων κτλ.- ο Φρις, τοποθετώντας στον πυρήνα της πλοκής μια λανθάνουσα αιμομικτική σχέση στα πρόσωπα των πρωταγωνιστών Αντρί και Μπαρμπλίν, επιστρέφει στους αντίποδες του μη-αριστοτελικού θεάτρου που πρέσβευε ο Μπρεχτ.

Καθώς, παρά την έλλειψη κάθαρσης και ταύτισης, η επιλογή ενός θέματος που προσιδιάζει σε ένα κληρονομικό, εξωλογικό, υπερβατικό μίασμα που ξεπερνά τα όρια της προσωπικής ευθύνης -ειδικά στην περίπτωση του Αντρί που δε γνωρίζει την αλήθεια της γενιάς του- και στρέφεται σε συνθήματα υπεριστορικά, οδηγεί στην ένταξη ενός έστω μικρού κομματιού της Ανδόρρας στο «τραγικό – κλασικό» θέατρο.  Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Φρις διερευνά παρόμοια φαινόμενα, κάτι αντίστοιχο έκανε και στον εκπληκτικό Homo Faber, ένα από τα καλύτερα έργα του Ελβετού δραματουργού. Κλείνοντας, να αναφερθεί πως το έργο είναι αναγκαστικά επίκαιρο, τώρα που η κατασκευή μιας «ταυτότητας» για τους πρόσφυγες, ανήκει στον ημερήσιο διάλογο. Για άλλη μια φορά, οι εκδόσεις Μελάνι παρέδωσαν στον αναγνωστικό κοινό έναν καλαίσθητο και προσεγμένο τόμο, σε μετάφραση του πάντα εξαιρετικού Αλέξανδρου Ίσαρη.

Max Frisch, Ανδόρρα

μετάφραση: Αλέξανδρος Ίσαρης

Μελάνι, 2016

160 σελ.