Ο θείος Άρης διάβασε «Τον Καιρό του Θεού» του Sebastian Barry

Στο νέο μυθιστόρημα του Sebastian Barry «Στον Καιρό του Θεού» -που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ίκαρος- συνυπάρχουν η συμπυκνωμένη εμπειρία και συγγραφική τεχνική του συγγραφέα με μια ιστορία που ξεδοπλώνεται σε 322 σελίδες.

Ούτε πληκτικές περιγραφές, ούτε δυσθεώρητα νοήματα. Η μνήμη, η απώλεια, η πατρίδα, το γήρας, η ανθρώπινη τραγωδία, έχουν «χωρέσει» μαεστρικά, χωρίς να κουράζουν στιγμή.

Καιρό τώρα ζητούσα ένα μυθιστόρημα, συγκινητικό, ανθρώπινο, με ψήγματα ιστορίας και να που το βρήκα.

Στην Ιρλανδία των μέσων της δεκαετίας του '90, ο χήρος Τομ Κετλ έχει συνταξιοδοτηθεί από την αστυνομία μόλις πριν λίγους μήνες.

Οι μέρες του περνάνε αργά, -όπως κάθε συνταξιούχου- σε ένα μικρό διαμέρισμα στο Ντάλκι, μια κωμόπολη 18 χιλιόμετρα νότιοανατολικά του Δουβλίνου, πάνω στη θάλασσα.

Το σπίτι του αποτελεί μέρος ενός συγκροτήματος, με τους γείτονες να παίζουν το ρόλο τους στο μυθιστόρημα. Απέναντί από το παράθυρό του, η ιρλανδική θάλασσα, ένας φάρος και πολλοί κορμοράνοι.

Με τη συνταξιοδότηση, αρχίζει η πτώση. Δεν είσαι πια χρήσιμος, δεν κινείσαι, βαριέσαι, αργοπεθαίνεις. Η επίσκεψη δύο νεαρών συναδέλφων του από το τμήμα που εργαζόταν για μια παλιά υπόθεση θα αλλάξει τα δεδομένα.

Σιγά σιγά ο Barry ξεδιπλώνει τη γνωριμία του Τομ με την Τζουν, τη νεκρή πλέον γυναίκα του. Παράλληλα, μαθαίνουμε και για τα δύο παιδιά τους τη Γουίνι και τον Τζόε. Είναι όλοι παρόντες, μέσα από την απουσία τους. Βρίσκονται στο μυαλό του συνταξιούχου, άρα ζουν. Οι άνθρωποι πεθαίνουν όταν «φύγει» και ο τελευταίος που τους θυμάται!

Οι μνήμες έρχονται αμείλικτες. Ο Barry δεν φοβήθηκε να εντάξει τη ζωή των πρωταγωνιστών στα πραγματικά προβλήματα που αντιμετώπισε για χρόνια η Ιρλανδία. Το διχασμό του νησιού, την αντιπαλότητα προτεσταντών και καθολικών αλλά και την παιδική κακοποίηση που υφίστανται τα παιδιά από τους ιερείς και τις καλόγριες που τα μεγάλωναν. Και μιλάμε για βαριά σεξουαλική κακοποίηση, όχι αστεία! Δεν αφήνει «τον ελέφαντα» στο δωμάτιο να αλωνίζει και όλοι να κάνουν ότι δεν τον βλέπουν. Η σεξουαλική κακοποίηση είναι αυτή που θα επηρεάσει την πλοκή του βιβλίου καθώς ταλανίζει το ζευγάρι, την Τζουν αλλά και τον Τομ.

Ο Barry καταπιάνεται μεν με το πολιτικό, ακανθώδες πρόβλημα της Ιρλανδίας, αλλά υπενθυμίζει συνεχώς και την ένδεια του απλού λαού, ενός λαού που μετανάστευσε μαζικά, όπως και ο γιος του Τομ στο βιβλίο, σε μια μοντέρνα εκδοχή της μετανάστευσης.

Ο συγγραφέας προσθέτει ιστορίες -πάλι πολιτικές- από τη δράση της Βρετανικής Αυτοκρατορίας στην Παλαιστίνη και τη Μαλαισία, όπου τοποθετεί τη στρατιωτική θητεία του Τομ. Μια θητεία που αποτέλεσε το διαβατήριο για την αστυνομία. Και το σημαντικότερο; Σε καμία περίπτωση δεν ωραιοποιεί τις καταστάσεις.

Πλέον, ο Τομ κυκλοφορεί σε έναν κόσμο που πλέον δεν τον χωράει. Δεν του ανήκει, δεν τον θέλει! Το Δουβλίνο είναι ένα άλλο μέρος.

Το φανταστικό με το πραγματικό μπλέκονται με πάρα πολύ γλυκό τρόπο. Οι γείτονες, οι παλιοί συνάδελφοι, η οικογένειά του. Οι αναμνήσεις επιστρέφουν συνεχώς.

Ο Τομ και η Τζουν θυμούνται τα γεμάτα αγάπη προς τα παιδιά τους, χρόνια. Μια αγάπη που οι δύο τους δεν είχαν νιώσει ποτέ ως παιδιά.

Στο βιβλίο περιγράφεται επίσης μια αποτρόπαιη βομβιστική επίθεση - από τις πολλές που έζησε η Ιρλανδία (αφού τα ιρλανδικά «Troubles» διήρκησαν σχεδόν 40 χρόνια). Στις 17 Μαΐου 1974 η παραστρατιωτική ομάδα «Εθελοντική Δύναμη του Όλστερ» ανατίναξε τρία αυτοκίνητα στο Δουβλίνο σκοτώνοντας 33 ανθρώπους -κυρίως γυναίκες- με φρικτό τρόπο. 

Δεν λείπει το χιούμορ, ούτε η θλίψη από την αφήγηση. Ο Barry δεν διστάζει να προσθέσει περισσότερα στοιχεία στην ιστορία. Δίνει πληροφορίες για τους γείτονες, τον ιδιοκτήτη του συγκροτήματος, μια νεαρή μητέρα, έναν τσελίστα, κάτοχο ενός αξιόλογου όπλου που σημαδεύει κορμοράνους και όχι μόνο…

Η εξιλέωση, η εκδίκηση και οι συνέπειες, η μνήμη και το τραύμα που μένει αγιάτρευτο, το τέλος μιας ζωής ολοκληρωμένης και γεμάτης αγάπη, αποτελούν τη ραχοκοκαλιά αυτού του έξοχου βιβλίου.

Είναι η μαεστρία του Barry που έχτισε τόσο άψογα τον παράξενο εσωτερικό κόσμο του Τομ τοποθετώντας τον σε έναν μονίμως παράξενο αληθινό κόσμο που κάνει «Τον Καιρό του Θεού» ένα απολαυστικό ανάγνωσμα!