«Πεθαίνοντας την άνοιξη», Ραλφ Ρότμαν, εκδ. Καστανιώτη

Σαν ξένος ήρθα ως εδώ, σαν ξένος φεύγω πάλι... *

Δύο νέοι τον τελευταίο χρόνο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Βάλτερ Ούρμπαν κι ο Φρίντριχ Καρόλι δουλεύουν σ' ένα αγρόκτημα, όταν θα κληθούν κι οι δύο σ' «εθελοντική» στρατολόγηση από τη Βέρμαχτ. Ο πρώτος θα βρεθεί οδηγός στη Μονάδα Ανεφοδιασμού των SS, ενώ ο δεύτερος θα πολεμήσει στο μέτωπο. Δε θα αντέξει, όμως, και θα λιποτακτήσει.

Οι δύο φίλοι θα ξανασυναντηθούν. Τίποτα όμως δεν είναι το ίδιο - οι Ρώσοι είναι προ των πυλών, το ίδιο κι οι Αμερικάνοι. Χρόνια μετά ο γιος του Βάλτερ θα χαρίσει στον πατέρα του ένα σημειωματάριο για να γράψει τις αναμνήσεις του από τον πόλεμο. Ο Βάλτερ αρνείται πεισματικά να γράψει μέχρι το θάνατό του. Έτσι ο γιος του θα προσπαθήσει μόνος του (;) να ανασυνθέσει τα γεγονότα εκείνης της περιόδου.

Ένα από τα βασικά ερωτήματα του βιβλίου είναι το ποιος φταίει για τον Πόλεμο. Είναι ατομική ή συλλογική η ευθύνη; Και τι γίνεται όταν πρέπει να διαλέξεις «στρατόπεδο»; Κι όταν πρέπει να προδώσεις ιδανικά, τι κάνεις; Κι όταν βρεθείς αντιμέτωπος με το κακό, δρας ή σιωπάς;

Ο Ραλφ Ρότμαν, μέσω μιας φαινομενικά συνηθισμένης ιστορίας, γράφει για την ενοχή. Είναι ένα κυρίαρχο αίσθημα όταν μιλάς μ' ένα Γερμανό για εκείνη την περίοδο. Άλλωστε, όταν έχεις ζήσει τη φρικαλεότητα του Πολέμου, θες να την ξεχάσεις. Όχι να μιλήσεις, πόσω μάλλον σε τρίτους.

«Κλοτσάνε τους αποκάτω, προσκυνάνε τους αποπάνω και σκοτώνουν τα γυναικόπαιδα». Έτσι περιγράφει ο Φίτε (Φρίντριχ) τον πόλεμο. Κι όντως αυτό ισχύει και σήμερα. Κανένας δεν τα βάζει με τους ανώτερούς του - με τους κατώτερους η νίκη είναι σίγουρη.

*Το δίστιχο πρέρχεται από το λιντ του Σούμπερτ «Καληνύχτα».

«Πεθαίνοντας την άνοιξη» - Ραλφ Ρότμαν

Μετάφραση: Μαρία Αγγελίδου

Εκδόσεις Καστανιώτη, Οκτώβριος 2017