"Αστυγραφία / Urbanography. Η ζωή της πόλης τις δεκαετίες 1950-1970" / Μια νοσταλγική έκθεση στην Εθνική Πινακοθήκη, που αποπνέει ανανέωση.

78 δημιουργοί, 202 εικαστικά έργα και 22 ταινίες σκιαγραφούν το συνολικό εύρος της έννοιας «αστικό βίωμα» και τη ζωή της πόλης τις δεκαετίες 1950-1970 στην έκθεση «Αστυγραφία / Urbanography. Η ζωή της πόλης τις δεκαετίες 1950-1970» που ξεκίνησε την προηγούμενη εβδομάδα και θα διαρκέσει ως τις αρχές Μαρτίου του 2024 στην Αίθουσα -2 του κεντρικού κτιρίου της Εθνικής Πινακοθήκης.

 

Με τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου το αστικό τοπίο μεταβάλλεται ριζικά, η πόλη προσφέρει νέες εμπειρίες, ταυτότητες επαναπροσδιορίζονται, συντίθενται νέες, πολυκατοικίες ανυψώνονται, σύγχρονα εμπορικά κέντρα παίρνουν τη θέση μικρών επιχειρήσεων, νέοι δρόμοι χαράσσονται, πλατείες πλαισιώνουν ογκώδη οικοδομικά τετράγωνα. Οι σχέσεις ανάμεσα στον μητροπολιτικό πυρήνα, οι περιοχές έξω από αυτόν, τα προάστια, οι προσφυγικές γειτονιές καλούνται σε αναπροσαρμογή. «Η εκθεσιακή αφήγηση μετακινείται διαρκώς από τη μεγάλη στη μικρή κλίμακα, από την πανοραμική λήψη στο κοντινό πλάνο», λέει η διευθύντρια της ΕΠΜΑΣ και επιμελήτρια της έκθεσης Συραγώ Τσιάρα, στην πρώτη της δουλειά υπό τον θεσμικό της ρόλο.

Στις επτά ενότητες που τιτλοφορούνται «Σκηνογραφία», «Νοσταλγία», «Γιαπί», «Κοντινό Πλάνο», «Θέαμα», «Όνειρα και Συγκρούσεις», «Υλικότητες», μέσα από το βλέμμα εικαστικών και κινηματογραφιστών παρακολουθούμε τρεις σημαντικές δεκαετίες μετασχηματισμού της μεταπολεμικής Ελλάδας. Δεσπόζουσα ιδέα είναι η αστικοποίηση, αλλά γίνεται προσπάθεια να αναδειχθεί και ο τρόπος που ο άνθρωπος συμμετέχει ή αντιστέκεται στη νέα πραγματικότητα. Η έκθεση συνδυάζει το σύνολο των εικαστικών τεχνών -ζωγραφική, γλυπτική, χαρακτική, εγκαταστάσεις, φωτογραφία, σχέδια και αφίσες- με αποσπάσματα από τον δημοφιλή ελληνικό κινηματογράφο της εποχής. Είναι ίσως η πρώτη φορά που συνυπάρχουν στην Πινακοθήκη ποικίλες μορφές τέχνης στα πλαίσια ενός κοινού θεματικού πυρήνα και αυτό από μόνο του θα μπορούσε να θεωρηθεί ένα πρώτης τάξης άνοιγμα, μια νέα οπτική στο τι θα μπορούσε να συναντήσει κανείς στην Πινακοθήκη. 

Μια ζωντανή και ταυτόχρονα νοσταλγική αύρα γεμίζει τον χώρο της έκθεσης. Ένας αέρας ανανέωσης, μια αίσθηση πλατιού ανοίγματος, που πηγάζει αβίαστα από τον συνεσταλμένο λόγο της κυρίας Τσιάρα, που σπεύδει να ευχαριστήσει ονομαστικά όλους τους εργαζόμενους στην Πινακοθήκη για τη στήριξη στο εγχείρημά της και την αγκαλιά τους σε εκείνην: “Ανέλαβα τη διεύθυνση της Πινακοθήκης τον Ιούλιο του ‘22 και τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς άρχισα να σκέφτομαι την έννοια της έκθεσης αυτής. Έπρεπε να βρω τρόπους να γίνω κομμάτι της Πινακοθήκης, αλλά και της πόλης της Αθήνας, γιατί είχα ζήσει επί 23 συνεχή χρόνια στη Θεσσαλονίκη. Σκεφτόμουν πώς μπορεί να κατανοήσει κανείς το περιβάλλον μέσα στο οποίο βρίσκεται, αν όχι έχοντας ως  βάση την ιστορία του. Αφού μελέτησα στο σύνολό της συλλογή διαπίστωσα ότι με ενδιέφεραν κάποια έργα που δεν τα είχαμε δει πολύ στην Εθνική Πινακοθήκη. Θέλησα να φωτίσω κάποιες περιοχές. Επικεντρώθηκα λοιπόν στο στοιχείο της μετά τον πόλεμο και στους βασικούς παράγοντες αλλαγής. Διαπίστωσα λοιπόν ότι ένας από τους σημαντικότερους είναι η μετακίνηση, η αστυφιλία, η εσωτερική και η εξωτερική μετανάστευση".

Το σύμβολο της πρωτεύουσας, η Ακρόπολη, η Πλάκα, άλλες γειτονιές, μαγαζιά, πολυκατοικίες και πλάι τα χαμόσπιτα. Παρόντες και οι πρωταγωνιστές τους, οι λογής εργαζόμενοι, άνθρωποι που φλερτάρουν, χορεύουν, πασχίζουν για το μεροκάματο. Οι καλλιτέχνες δεν οπτικοποιούν το αστικό περιβάλλον από απόσταση, ως μια εκ του μακρόθεν φαντασιακή σύλληψη, αλλά ως ένα κομμάτι της καθημερινότητας και του περίγυρού τους, ως ένα μέρος που τους εμπεριέχει. Οι λεπτομέρειες που στέκονται είναι πινελιές και της δικής τους ζωής. Στον κατάλογο των καλλιτεχνών συναντάμε πολλούς δημιουργούς, κάποιους όχι και τόσο ευρέως γνωστούς, άλλους που δεν τους έχουμε συνηθίσει με έργα αυτής της οπτικής και σχετικού περιεχομένου, όπως λόγου χάρη συμβαίνει με τα πόμολα του Χίλτον από τον Μόραλη, την εργασία από τον Διαμαντόπουλο, το εργατικό ατύχημα και την κηδεία του Χρόνη Μπότσογλου, τους ποδοσφαιριστές του Τέτση, τα πολιτικών μηνυμάτων σχέδια του Ιωάννου, το Καφενείον Νέον του Τσαρούχη. Ανάμεσά τους η αισθητική που αποπνέει η φωτογραφία των Χριστουγέννων από τη Μαρία Χρουσάκη, οι γιγαντοαφίσες του Βακιρτζή, στιγμιότυπα από εμβληματικές ταινίες, που πέρασαν στο πάνθεον του ελληνικού κινηματογράφου. Έργα που σε προτρέπουν να περιπλανηθείς ανάμεσά τους, να βιώσεις νοερά τη μεταπολιτευτική Ελλάδα, σε μια πορεία που δεν είναι προδιαγεγραμμένη, αλλά μοιάζει με ελεύθερο περίπατο στο τότε, με στάσεις σε ό,τι προσωπικά “καλέσει” τον επισκέπτη. Από το κοντινό πλάνο στο πιο μακρινό, από την πανοραμική λήψη μέχρι το εσωτερικό της αστικής κατοικίας πολλά είναι εκείνα που μπορούν να γοητεύσουν τον καθένα και καλείται μόνος του να τα “αναζητήσει”.

Δημιουργοί:

Ιωάννης Αβραμίδης, Θεόδωρος Αγγελόπουλος, Θεόδωρος Αδαμόπουλος, Αλέκος Αλεξανδράκης, Αχιλλέας Απέργης, Μίνως Αργυράκης, Μιχάλης Αρφαράς, Αγήνωρ Αστεριάδης, Γεώργιος Βακιρτζής, Σπύρος Βασιλείου, Γιώργος Βελισσαρίδης, Λουκάς Βενετούλιας, Νικόλαος Βεντούρας, Παντελής Βούλγαρης, Ανδρέας Βουρλούμης, Γιάννης Γαΐτης, Δανιήλ Γουναρίδης, Γρηγόρης Γρηγορίου, Δανιήλ (Παναγόπουλος), Ντίνος Δημόπουλος, Διαμαντής Διαμαντόπουλος, Κλεοπάτρα Δίγκα, Νίκος Εγγονόπουλος, Γιώργος Ιωάννου, Μιχάλης Κακογιάννης, Λευτέρης Κανακάκις, Βλάσης Κανιάρης, Χρήστος Καπράλος, Νίκη Καραγάτση, Στέλιος Κασιμάτης, Τάκης Κατσουλίδης, Νίκος Κεσσανλής, Κλέαρχος Κονιτσιώτης, Δημοσθένης Κοκκινίδης, Αλέκος Κοντόπουλος, Αλέξανδρος Κορογιαννάκης, Νίκος Κούνδουρος, Πάνος Κουτρουμπούσης, Αριστέα Κριτσωτάκη, Γιώργος Λαζόγκας, Γιούλικα Λακερίδου, Κωνσταντίνος Μαλάμος, Ροβήρος Μανθούλης, Γεώργιος Μανουσάκης, Τώνια Μαρκετάκη, Δημήτρης Μεγαλίδης, Γιάννης Μιγάδης, Γιάννης Μίχας, Γιάννης Μόραλης, Χρόνης Μπότσογλου, Εύα Μπουλγουρά, Δημήτρης Μυταράς, Νίκος Νικολαΐδης, Ίρα Οικονομίδου, Κλεάνθης Παντιάς, Ρένα Παπασπύρου, Γιώργος Παραλής, Μαρία Πλυτά, Χρύσα Ρωμανού, Αλέκος Σακελλάριος, Γιώργος Σκαλενάκης, Δήμος (Δημοσθένης) Σκουλάκης, Βασίλης Σπεράντζας, Γιάννης Σπυρόπουλος, Άσπα Στασινοπούλου, Δημήτρης Σταύρακας, Παύλος Τάσιος, Τάσσος (Αλεβίζος Αναστάσιος), Παναγιώτης Τέτσης, Γιώργος Τζαβέλλας, Γεώργιος Τούγιας, Γιάννης Τσαρούχης, Αλέκος Φασιανός, Κώστας Φέρρης, Δημήτρης Χαρισιάδης, Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Μαρία Χρουσάκη, Γιάννης Ψυχοπαίδης

Ταυτότητα έκθεσης

«Αστυγραφία – Η ζωή της πόλης τις δεκαετίες 1950-1970»

Σύλληψη – Επιμέλεια: Συραγώ Τσιάρα, Διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης

Συμβολή στην Έρευνα: Έφη Αγαθονίκου, Ελπινίκη Μεϊντάνη, Κατερίνα Ταβαντζή, Άρτεμις Ζερβού, Μαρία Κομνηνού, Ιουλία Μέρμηγκα

Μουσειογραφική Μελέτη: Μαρία Μανέτα

Συντονισμός Παραγωγής: Ειρήνη Σάπκα

Διάρκεια έκθεσης: Από 21/6/2023 έως και 3/3/2024

https://www.debop.gr/events/astygrafia-urbanography-i-zoi-tis-polis-tis-dekaeties-1950-1970

 

Εθνική Πινακοθήκη

Λεωφόρος Βασιλέως Κωνσταντίνου 50

Αθήνα 115 25

Τηλέφωνο 214 408 6201

Μετρό σταθμός «Ευαγγελισμός»

Ανοιχτά: Κάθε ημέρα 10 πμ – 5 μμ

Κάθε Κυριακή: 10 πμ – 6 μμ

Κάθε Τετάρτη: 12μ. – 8 μμ

Κάθε Τρίτη: Κλειστά

 

*Σύντομα θα ανακοινωθεί επίσης το δημόσιο πρόγραμμα παράλληλων δράσεων που θα πλαισιώνει την έκθεση –ξεναγήσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα, δημόσιες δράσεις θεωρητικού και διακαλλιτεχνικού χαρακτήρα κ.ά.–, ενώ θα παρουσιαστεί και ο κατάλογος της έκθεσης, μια έκδοση στην ελληνική και την αγγλική γλώσσα.

(κείμενο & φωτογραφίες: Νίκος Ρουμπής)