Διαβάσαμε τον «Άτλαντα» του Μπόρχες | Εκδ. Πατάκη

Μπουένος Άιρες, Ισλανδία και Μαγιόρκα, Ελλάδα, Καλιφόρνια και Ρώµη - ο Μπόρχες δηµιουργεί την προσωπική του γεωγραφία από πεζά, στίχους, όνειρα και φωτογραφίες· χαρτογραφεί ένα ταξίδι στο οποίο ο χρόνος είναι ταυτόχρονα πεπερασµένος και άπειρος. Και αποδεικνύει, για άλλη µία φορά, ότι η τέχνη δεν είναι απλώς µια αναπαράσταση της πραγµατικότητας, αλλά ένα αναπόσπαστο κοµµάτι της.

«Κατά τη διάρκεια της ευχάριστης παραµονής µας στη Γη, η Μαρία Koδάµα κι εγώ πήραµε γεύση από πολλά µέρη, κάνοντας πολλά ταξίδια από τα οποία προέκυψαν πολλά κείµενα και πλούσιο φωτογραφικό υλικό… Ιδού, λοιπόν, το βιβλίο. Δεν πρόκειται για µια σειρά κείµενα που τα εικονογραφούν φωτογραφίες ή για µια σειρά φωτογραφίες που επεξηγούνται από λεζάντες. Κάθε τίτλος καλύπτει µια ενότητα που αποτελείται από εικόνες και λέξεις. Η ανακάλυψη του αγνώστου δεν είναι ειδικότητα µονάχα του Σεβάχ, του  Έρικ του Ερυθρού ή του Κοπέρνικου. Δεν υπάρχει άνθρωπος που να µην έχει κάνει µια ανακάλυψη. Αρχίζει ανακαλύπτοντας το πικρό, το αλµυρό, το κοίλο, το λείο, το τραχύ, τα επτά χρώµατα του ουράνιου τόξου και τα είκοσι τόσα γράµµατα του αλφαβήτου· ύστερα συνεχίζει µε τα πρόσωπα, τους χάρτες, τα ζώα και τα άστρα· καταλήγει στην αµφιβολία ή την πίστη και στη σχεδόν απόλυτη βεβαιότητα της άγνοιάς του». Χ. Λ. Μπόρχες

--

Κάποια στιγμή, ρώτησα έναν Γάλλο που έχει ταξιδέψει σχεδόν παντού και έχει εγκατασταθεί μόνιμα στην Αθήνα, γιατί επέλεξε αυτήν την πόλη για μόνιμη κατοικία.

"Έχεις διαβάσει Μπόρχες", με ρώτησε.

"Όχι ακόμα", του απάντησα.

"Όταν διαβάσεις, θα καταλάβεις ότι η Αθήνα είναι ονειρική σαν τις πόλεις του Μπόρχες".

Μέχρι πρότινος, λοιπόν, δεν έτυχε να διαβάσω. Ώσπου που άκουσα για τον Άτλαντα... Με γοήτευσε το γεγονός ότι πρόκειται για έναν ταξιδιωτικό οδηγό που είναι σαν ημερολόγιο ποιητικού χαρακτήρα και εμπεριέχει φωτογραφικό υλικό.

Είναι ένα βιβλίο πολύ μεγάλο. Όχι σε έκταση. Έχει πολύ λίγες σελίδες. Είναι όμως μεγάλο στην ψυχή και στον νου. Ξεφυλλίζοντάς το, θα καταλάβεις ότι όντως, με τα βιβλία ταξιδεύουμε τζάμπα (σχεδόν βασικά). Θα πάρεις, λοιπόν, ένα αερόστατο, όπως αυτό που αναφέρει ο ίδιος μέσα και θα κάνεις ένα μακρινό ταξίδι ξεκινώντας από την Ελλάδα, για να καταλήξεις στις ΗΠΑ. Ο Μπόρχες έχει έναν χαρακτηριστικό και μοναδικό τρόπο να παρουσιάζει με παραστατικότητα και ποιητικότητα τις χώρες που περνάς σαν να είναι στάδια της ζωής, που θα βρίσκονται αιώνια μέσα του. Η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ισπανία, η Ισλανδία, η Αίγυπτος, οι Ηνωμένες Πολιτείες, είναι κομμάτια της ψυχής του. Παντού όμως με την Αργεντινή και τη Μαρία Κοδάμα στο πλάι του, αφού πατρίδα για αυτόν είναι η χώρα και η γυναίκα που αγάπησε. Είναι σαν να την αναφέρεις σε καθετί που ανακαλύπτεις, αφού όπως λέει ο ίδιος ο Μπόρχες, οι άνθρωποι από τη μικρή ηλικία αρχίζουν να ανακαλύπτουν τα πάντα, το αλφάβητο, τη γλώσσα, τη φύση, τους τόπους, ακόμα και τα ίδια τα άστρα!

Επίσης, θα νιώσεις ότι πράγματι, μια ανθρώπινη σχέση μπορεί να διαρκέσει εφ όρου ζωής και όταν ο θάνατος κάνει την επίσκεψή του, αυτό που απομένει είναι η ποίηση των σχέσεων και των ψυχών που θα πλανώνται στα αγαπημένα τους μέρη, ακόμα και όταν δεν τις βλέπουμε.

Γλαφυρό, αισθαντικό, πνευματικό, χαριτωμένο και κυρίως αληθινό, το βιβλίο του Άτλαντα, μου επιβεβαιώνει τον από χρόνια ευσεβή πόθο μου να διαβάσω για τα μέρη που αγάπησε κάθε ποιητής, κάθε συγγραφέας, κάθε άνθρωπος. Άλλωστε, η τέχνη δεν απέχει από την πραγματικότητα, αλλά αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της. Είχε δίκιο τελικά ο Γάλλος...

΄Ατλας, Μπόρχες Χόρχε Λουίς / Kodama María
Μετάφραση: Αχιλλέας Κυριακίδης
Εκδόσεις Πατάκη