Εντυπώσεις από το νεότευκτο Μουσείο "Μαρία Κάλλας" στο κέντρο της Αθήνας / "Εισαγωγική" επίσκεψη στον μύθο

Η συλλογή που φιλοξενείται σε μέρος του τριώροφου κτιρίου του Δήμου Αθηναίων στη Μητροπόλεως 44 στοχεύει να αναδείξει στοιχεία από την προσωπικότητα και -πιο εμφατικά- την καριέρα της Κάλλας, με σχετικές αναφορές και αντικείμενα. Η δημιουργία της ξεκίνησε το 2000, όταν ο Δήμος Αθηναίων απέκτησε τα πρώτα αντικείμενα συμμετέχοντας σε διεθνή πλειστηριασμό στο Παρίσι. Έκτοτε η συλλογή έχει εμπλουτιστεί με δωρεές από αρκετούς φορείς και ιδιώτες, όπως ο Ελληνικός Σύλλογος Μαρία Κάλλας και το ζεύγος Κωνσταντίνου και Βικτωρίας Πυλαρινού, με κειμήλια που ανήκαν ή αναφέρονται στη Μαρία Κάλλας, αλλά και με αντικείμενα που προέκυψαν από χρησιδανεισμό, με αποτέλεσμα να αριθμεί σήμερα περί τα 1000 τεκμήρια.

Η εμπειρία ξεκινάει  με διαδραστικό τρόπο από την περιήγηση στις τέσσερις αίθουσες του δεύτερου ορόφου. Η πρώτη είναι αφιερωμένη στη Νόρμα με στοιχεία εμπνευσμένα από την παράσταση, η δεύτερη στην Τόσκα, η τρίτη στην Τραβιάτα και η τέταρτη στα μαθήματα που παρέδιδε στα τελευταία χρόνια της ζωής της (ηχητικά ντοκουμέντα παρουσιάζουν την Κάλλας - δασκάλα φωνητικής στην περίφημη σχολή Julliard της Νέας Υόρκης το 1971-1972, σε μια πολύπλευρη τεκμηρίωση θα ήταν ενδιαφέρον να ακούγαμε και τη γνώμη των μαθητών της). Οι επισκέπτες μετακινούνται στα δωμάτια, που είναι διαμορφωμένα έτσι ώστε να φέρουν το σκηνικό πλαίσιο από παραστάσεις των παραπάνω εμβληματικών ρόλων που ερμήνευσε η Κάλλας, παρακολουθώντας ταυτόχρονα την ερμηνεία της. Παρά τις αστοχίες που επισημάνθηκαν από τους ειδικούς στο πληροφοριακό υλικό, η ιδέα λειτουργεί αποτελεσματικά στους μη μυημένους στον κόσμο της όπερας και δη στη μεγάλη ντίβα, η δυνατότητα για μια βασική γνωριμία που δίνεται είναι ευσύνοπτη και ρέουσα.

Κατεβαίνοντας στον πρώτο όροφο, τον κατεξοχήν εκθεσιακό, οι επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα να δουν -με τη βοήθεια της τεχνολογίας (QR) και να ακούσουν στα ελληνικά και αγγλικά με τη φωνή της Κατερίνας Λέχου- επιστολές από την αλληλογραφία της, κοστούμια από παραστάσεις, την περίφημη τσάντα Gucci που της χάρισε η Γκρέις Κέλι, τα γυαλιά οράσεως, τις σημειώσεις πάνω στις παρτιτούρες της με μεγάλα γράμματα καθώς ήταν μύωψ. Τα φορέματα και τα κοσμήματά της άκρως εντυπωσιακά, δικαιολογημένα την καθιστούσαν ως μια από τις πιο καλοντυμένες σταρ της εποχής της. Από τα πιο σπάνια κειμήλια ο ασημένιος καθρέφτης από τις παραστάσεις της θρυλικής La traviata που της δώρισε το θέατρο La Scala του Μιλάνου, ενώ είδαμε ακόμα και τούφες από τα μαλλιά της, που τις είχε φυλάξει ο κομμωτής της και πωλήθηκαν σε δημοπρασία. Ανάμεσα στις δεκάδες επιστολές ξεχωρίσαμε εκείνη από τη μητέρα της, που φωτογραφίζει και την εκρηκτική τους σχέση: «…Μαρία μου, ξέρεις καλά ότι οτιδήποτε μου γράφεις έξω από την καριέρα σου μού είναι ενδιαφέρον. Όπως θέλω να μαθαίνω ό,τι σου συμβαίνει και στην καριέρα σου. Δεν με καθιστάς ενήμερη. Από ξένους μαθαίνω κάποια. Τώρα που μου θίγεις το ζήτημα ότι δεν φαίνομαι ευτυχής με τον γάμο σου, με προκαλείς και θα σου μιλήσω ως μητέρα προς παιδί: δεν είμαι καθόλου ευχαριστημένη. Οχι ότι δεν αγαπώ τον άντρα σου τον οποίο δεν έχω την παραμικρή ιδέα τι άνθρωπος είναι, τι μαλλιά έχει, τι μούτρα έχει. Το να στείλετε μια φωτογραφία προς τους γονείς σου το θεωρείτε τελείως περιττόν. Ερχονται οι άνθρωποι και ζητούν να τους δείξω τον γαμπρόν μου και τι να τους απαντήσω; Ντρέπομαι…».

Τα περισσότερα από τα τεκμήρια είναι προσεκτικά και με ευρηματικό τρόπο τοποθετημένα σε θήκες-συρτάρια, τα οποία ο επισκέπτης ανοίγει και “ανακαλύπτει” το περιεχόμενό τους, συνθέτοντας έτσι το παζλ της ζωής και της καριέρας της μεγάλης ντίβας. Σε αυτόν τον απώτερο σκοπό συμβάλλουν τα πανταχού παρόντα χρονολόγια. Σημαίνον και το προσωπικό άλμπουμ φωτογραφιών που κρατούσε στο σπίτι της στο Παρίσι με στιγμιότυπα από την προσωπική και την επαγγελματική της ζωή, εκείνα που η ίδια ήθελε να θυμάται και προφανώς για τα οποία επιθυμούσε να τη θυμούνται.

Αναμέναμε το άνοιγμα του μουσείου με μεγάλο ενδιαφέρον και αγωνία μαζί, η επίσκεψή μας, ωστόσο, εκεί στάθηκε κατώτερη των προσδοκιών μας. Είναι εμφανής η καλή πρόθεση της δημιουργικής ομάδας αλλά αναμέναμε κάτι περισσότερο για ένα μουσείο μοναδικό στο είδος του στον κόσμο, ίσως περισσότερα αντικείμενα (είναι αλήθεια ότι το μυαλό μας πήγε στην εξαιρετική έκθεση που είχε οργανωθεί για τη Μαρία Κάλλας από το Ίδρυμα Θεοχαράκη με αντικείμενα του συλλέκτη Νίκου Χαραλαμπόπουλου (διαβάστε περισσότερα εδώ), ευρύτητα στον χώρο (όλα αν και με τάξη τοποθετημένα -επιδοκιμάζουμε τον ευφάνταστο, συρταρωτό τρόπο της παρουσίασης/ανακάλυψης από τον επισκέπτη- δίνουν την εντύπωση των στριμωγμένων και του δυσλειτουργικού χώρου σε περίπτωση περισσότερων των δεκάδων επισκεπτών ταυτόχρονα), πραγματικά πρωτότυπα τεκμήρια, που δεν θα μπορούσε εύκολα να εντοπίσει κανείς στο διαδίκτυο και ιδίως στο YouTube.

Ένα μουσείο -όχι μια επετειακή έκθεση- χαρακτηρίζεται από το διηνεκές, κατ' επέκταση τα εκθέματά του πρέπει να είναι ξεχωριστά και ισχυρά για να αντέξουν ή και να επιβιώσουν σε μια ανοιχτή στον χρόνο πρόσκληση προς το κοινό. Για να γίνει αυτό απαιτείται εύρος στον χώρο (πληροφορηθήκαμε ότι στις αποθήκες υπάρχουν άλλα 1000 περίπου αντικείμενα, γιατί δεν επιλέχθηκε ένα μεγαλύτερο μέρος ή στο υπάρχον κτίριο δεν υπάρχει άλλη χωροδιάταξη ώστε να χωρέσουν και αυτά) και στο περιεχόμενο. Αν και με τη λέξη μουσείο περιμένει κανείς παραπάνω και στη συνθήκη αυτή οι επισκέπτες φεύγουν με μια αίσθηση γνωριμίας με το σπουδαίο ορόσημο της ιστορίας της όπερας, ειδικά εκείνοι που δεν έχουν ασχοληθεί με την Κάλλας έχουν μια καλή ευκαιρία να την (πρωτο)προσεγγίσουν.

Διεύθυνση
Μητροπόλεως 44, 105 63, Αθήνα – τηλ. 210 44 04 204
[email protected]

Ωράριο λειτουργίας
1η Απριλίου – 31η Οκτωβρίου

Τρίτη – Κυριακή: 10.00-20.00
Παρασκευή: 10.00-22.00

1η Νοεμβρίου – 31η Μαρτίου
Τρίτη – Κυριακή: 10.00-18.00
Παρασκευή: 10.00-21.00

Κλειστά τις Δευτέρες, 25 & 26/12, 1 /1
Κλειστά Κυριακή & Δευτέρα του Πάσχα
Δωρεάν είσοδος στις 2/12, στις 18/05 και στις 25/09, Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

Εισιτήρια στο more.com και στα ταμείο του Μουσείου.

*Το Μουσείο είναι προσβάσιμο σε ΑμεΑ.

Τιμή εισιτηρίου:
ΓΕΝΙΚΗ ΕΙΣΟΔΟΣ: 10€
ΜΕΙΩΜΕΝΑ ΕΙΣΙΤΗΡΙΑ: 7€, 3€
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ: 2 ενήλικες + 2 παιδιά (άνω των 6 ετών) 22€

Ελεύθερη είσοδος:
Παιδιά έως 6 ετών, ΑμεΑ + συνοδός, Μέλη του ICOM, Πρόσφυγες, Χορηγοί, Δωρητές.
ΞΕΝΑΓΗΣΗ: +4 €/άτομο απαραίτητη κράτηση στο 210 44 04 204
ΟΜΑΔΙΚΑ ΕΙΣΙΤΗΡΙΑ: 8€/άτομο για 10+ άτομα κράτηση στο 210 44 04 204

* φωτογραφίες: Νίκος Ρουμπής