Είδαμε: «Έντα Γκάμπλερ» του X. Ίψεν, σε σκηνοθεσία Δ. Καραντζά // φτιαγμένη με ομορφιά και για σκέψη

Η ιστορία εστιάζει στις τελευταίες μέρες ζωής της Έντας. Ποια είναι η Έντα Γκάμπλερ; Στην ουσία μια γυναίκα μόνη, αν και περιβάλλεται από πολλούς, ένα πρόσωπο που ζει σε ένα πλαίσιο συντηρητικό, σε ένα περιβάλλον στο οποίο απλώς υπάρχει για να υπηρετήσει τους ορισμένους κοινωνικούς ρόλους της γυναίκας, της συζύγου, της μητέρας, της οικοδέσποινας, λειτουργώντας ως υποχείριο του άντρα. Πλάθει με τον νου και τον αλλόκοτο ψυχισμό της λυτρώσεις, που θα τη γλιτώσουν από τον γάμο της, αλλά και την επανεμφάνιση ενός παλιού έρωτα. Με την απόκρυφη θλίψη της επιχειρεί να σπάσει τη ρουτίνα της κανονικότητας και συνάμα επιφανειακής τελειότητας, παίζοντας με τις ζωές των άλλων, αλλά και με τη δική της. Στο τέλος θα βρει τη γιατρειά της, με τρόπο ακραίο, αλλά το -μόνο- τίμημα που θα την κάνει να ξεφύγει από την ασφυξία είναι υψηλό. Είναι μια δική της απόφαση, η μια και μοναδική, η δική της επιλογή. Αυτή θα δώσει νόημα στη χαμένη της ύπαρξη, θα της δείξει την ταυτότητά της. Η ζωή και ο περίγυρος ήταν ανέκαθεν γεμάτα ρόλους και περιορισμούς για την Έντα. Τώρα, στην λίγο πριν τον θάνατο ώρα, ανακαλύπτει και συνάμα κερδίζει την “ελευθερία” της.

Ένα ολοκληρωμένο, ζωηρό πορτρέτο της εμβληματικής, σκοτεινής ηρωίδας του Ίψεν έκτισε ο Δημήτρης Καραντζάς με τη δεύτερη φετινή του σκηνοθετική πρόταση. Η Έντα (Ανθή Ευστρατιάδου) είναι μια γυναίκα βαθιά και πλήρως καταθλιπτική, παγιδευμένη στον ίδιο της τον εαυτό. Γίνεται συμπαθής αλλά και απεχθής, κακόμοιρη μα και εκδικητική, αποδεικνύεται, ωστόσο, δυνατή. Περιφέρεται μέσα σε έναν υπό διαμόρφωση χώρο (σκηνικό Μαρία Πανουργιά), σε ένα περιβάλλον όμορφο, αλλά τόσο ψεύτικο: δεσπόζουν τα λουλούδια, όμως δεν ευωδιάζουν, καθότι πλαστικά. Ο υποφαινόμενος παράδεισος δεν είναι τίποτα άλλο για εκείνη από ένα χρυσό κλουβί. Σε μια μεριά του τοίχου κρέμονται όπλα, τρόπαια, άραγε της ζωής ή του θανάτου; Μέσα εκεί ασφυκτιά, καθώς καλείται να φανεί αντάξια των προσδοκιών όλων -τι ωραία τις αποτυπώνει η συμπυκνωμένη σκηνή με τη θεία της Έντας (Τζωρτζίνα Δαλιάνη), όταν την ψαχουλεύει άγαρμπα, σχεδόν  βίαια, για να διαπιστώσει αν είναι έγκυος, αν έχει επιτελέσει τον βασικό ρόλο της αναπαραγωγής-. Στο σπίτι αυτό δεν έχουν θέση τα υπόκρυφα θέλω της Έντας. Μόνη της παρηγοριά ο τοίχος με τα όπλα του πατέρα της, τακτοποιημένα με ευλάβεια. Το μέσο του θανάτου γίνεται το ψυχικό αποκούμπι. Από αυτά εξάλλου θα προκύψει σύντομα και η “λύση”.

Ο Καραντζάς επέλεξε να παρουσιάσει την ηρωίδα με τρόπο ουδέτερο, χωρίς συναισθηματισμούς, μη θέλοντας να μας την καταστήσει συμπαθή ή αντιπαθή. Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι μένει στην επιφάνεια ή καταφεύγει σε εκπτώσεις. Παρουσιάζει την ιστορία της Έντας φωτίζοντας περισσότερο τους λόγους που την οδηγούν σε συγκεκριμένες συμπεριφορές και επιλογές. Ο καθένας θα σκεφτεί και θα αποφασίσει ποιον τίτλο τελικά θα της δώσει, του θύματος ή του θύτη. Η μόνη στιγμή που βλέπουμε να κυλάει αίμα στις φλέβες της απαθούς Έντας, να αναδύεται η ζωή, είναι λίγο πριν το τέλος, όταν καίει τα χειρόγραφα του παλιού της φίλου. Τότε γίνεται αγρίμι που απεγκλωβίζεται, ξεσπαθώνει, μας τρομάζει και μας συνταράσσει, διαπιστώνουμε ότι έχει και ψυχή. Αλλά και εκείνος ο σύζυγός της (Φιντέλ Ταλαμούκας), καθόλα προβλέψιμος, ένα μοτίβο φαινομενικού πετυχημένου άνδρα, που ορίζεται από μια όμορφη σύντροφο, την απόκτηση παιδιών και λεφτών, ο αγώνας της καθημερινότητάς του αφορά αποκλειστικά αυτά. Ο δικαστής Μπρακ (Χρήστος Λούλης) έρχεται να δώσει έναν τόνο ζωηράδας στις ζωές των άχρωμων ανθρώπων. Φυσιογνωμία ηγετική ξέρει καλά να διεκδικεί ό,τι επιθυμεί. Στην ίδια φιλοσοφία ζωής κινείται και ένας έτερος γυναικείος χαρακτήρας του έργου, η Τέα (Ιωάννα Δεμερτζίδου), λειτουργώντας πρωτίστως με τις επιθυμίες της, συγκριτικά βέβαια πολύ λιγότερες, σχεδόν οριοθετημένες. O αλλοτινός αγαπημένος της Έντας (Έκτορας Λιάτσος) είναι μια μορφή πιο γλαφυρή, πιο ποιητική, ταυτόχρονα τόσο γενναία, καθώς πράττει μια ηρωική “έξοδο” από τον ζοφερό κόσμο της κανονικότητας, για να τον ακολουθήσει λίγο αργότερα με παρόμοιο τρόπο και η Έντα. Η ιστορία θα τελειώσει. Παρά τις απώλειες κανένας δεν θα θρηνήσει. Ο σύζυγος έχει ήδη βρει άλλη σύντροφο, ο δικαστής θα φύγει απλώς ανικανοποίητος που δεν κατάφερε και αυτή τη φορά με τις μεθόδους του να γίνει το θέλημά του. Η ζωή συνεχίζεται, ακόμα και αν παράπλευρα το αίμα της Έντας ρέει φρέσκο.

Σύνολο: Λεπτεπίλεπτα καμωμένο πορτρέτο της κορυφαίας ιψενικής ηρωίδας, που ωθεί τον θεατή να συλλογιστεί και να του δώσει τα χρώματα που θέλει.

Ταυτότητα παράστασης: εδώ

Εισιτήρια: ΕΔΩ