Είδαμε: «Φουέντε Οβεχούνα» στο Εθνικό Θέατρο | Σκηνοθεσία: Ε. Ευθυμίου

Ο Λόπε δε Βέγα (1562-1635) υπήρξε ένας από τους πλέον σημαντικούς εκπροσώπους του χρυσού αιώνα της ισπανικής μπαρόκ λογοτεχνίας, ενώ θεωρείται ο πλέον παραγωγικός συγγραφέας παγκοσμίως (1800 θεατρικά κείμενα -με μόλις το ένα τέταρτο να σώζεται- 9 έπη, 3 μυθιστορήματα, 3000 σονέτα, είναι μερικά μόνο από αυτά). Στη θεατρική του δημιουργία, όπως ο ίδιος είχε επισημάνει, δεν απέδωσε την πρέπουσα βαρύτητα, καθώς δε γνώριζε επαρκώς τους κανόνες του κάθε ποιητικού είδους. Πολλές φορές ανακάτευε το τραγικό με το κωμικό, αλλά στόχος του δεν ήταν να υπακούσει σε καθιερωμένες φόρμες, όσο το να ανταποκριθεί στις επιθυμίες και τις ανάγκες του κοινού, που τον είχε αγκαλιάσει με θέρμη. Ομολογεί μάλιστα χαρακτηριστικά [1] πώς πολλά από τα κείμενά του δεν χρειάστηκαν πάνω από 24 ώρες για να περάσουν από τη σκέψη του στο σανίδι, γεγονός που αποδεικνύει τη συγγραφική του ευχέρεια, έστω και αν ορισμένα από τα έργα του, εξαιτίας της ταχύτητας της συγγραφής τους, έχουν χαρακτηριστεί ως "ελαφρά". Ο ίδιος καθιέρωσε τις «κωμωδίες του μανδύα και του σπαθιού» (comedias de capa  y de espada), κείμενα που δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ούτε κωμωδίες, ούτε τραγωδίες, άλλα έχουν στοιχεία του «κοινωνικού δράματος», όψεις και από τις δύο πλευρές του νομίσματος, συγγραφική τακτική που ακολούθησαν και σπουδαίοι μεταγενέστεροι, όπως οι Ίψεν, Τολστόι και λοιποί άλλοι.

Η συγκλονιστική ιστορία της Φουέντε Οβεχούνα, αναφέρεται στην αυτοθυσία ενός ολόκληρου χωριού. Δεν είναι απλώς ένα περιστατικό αλλά εξελίσσεται σε ηρωική στιγμή που κατατάσσεται στη μνήμη. Αν και το κείμενο πρωτοδημοσιεύτηκε το 1619, αφορά σε ιστορικό-δραματικό γεγονός αρκετά προγενέστερο του συγγραφέα (1476), ένδειξη της απήχησης που είχε αφήσει, αποδεικνυόμενο μάλιστα πέρα ως πέρα διαχρονικο και ταυτόχρονα εξαιρετικά επίκαιρο, καθώς καλεί στην εποχή της ατομικότητας σε κοινή δράση, συνεργασία και αλληλεγγύη. Η αλληγορική ιστορία στα πλαίσια του μικρόκοσμού της συνδέεται με τα άτομα που αν και αρχικά, φανερά ή μη, ανέχονται τα κακώς κείμενα της όποιας εξουσίας, εν τέλει, όταν συνειδητοποιήσουν τα δεινά αυτής της υποταγής, αποφασίζουν να συμπορευτούν και να αντιμετωπίσουν με σθένος την απειλή, αποδεικνύοντας ότι η αδύναμη ατομική αντίδραση μπορεί να εξελιχθεί σε μια ισχυρή συλλογική γροθιά.

Υπόθεση

Ο ερχομός του αυταρχικού και βάναυσου διοικητή Φερνάν Γκόμεθ στο ήσυχο χωριό Φουέντε Οβεχούνα (Προβατοπηγή) δημιουργεί προβλήματα στις ζωές των κατοίκων, ιδιαίτερα στις γυναίκες του χωριού, που τις θεωρεί υποχείριά του. Τιμωρεί με σκληρό τρόπο όποιον αντιστέκεται σε αυτή του τη θεώρηση. Ένας από τους στόχους του είναι να κατακτήσει ερωτικά την Λαουρένθια, την κόρη του δημάρχου του χωριού. Εκείνη όμως καταφέρνει και ξεφεύγει χάρη στη βοήθεια του Φροντόσο, που είναι ερωτευμένος μαζί της, γεγονός που εξοργίζει τον  αξιωματούχο και θα τον ωθήσει σε ακόμα πιο βίαιες συμπεριφορές. Οι κάτοικοι, παρά τις προσωπικές τους διαφορές, συνειδητοποιούν ότι μόνο ενωμένοι θα μπορέσουν να σωθούν. Με αφετηρία και σύνθημα την προσβολή της γυναικείας τιμής θα εξεγερθούν, θα δεινοπαθήσουν ακόμα περισσότερο, αλλά μαζί στο τέλος θα καταφέρουν να σκοτώσουν τον τύραννο στρατιωτικό, αποκαθιστώντας την ηθική δικαιοσύνη στον τόπο τους. Όταν ο βασιλιάς Φερδινάνδος έστειλε στο χωριό έναν δικαστή-ανακριτή για να μάθει ποιος είχε διαπράξει το έγκλημα, οι ντόπιοι, παρά τα βασανιστήρια που υφίσταντο κατά την ανάκριση, απαντούσαν σταθερά και αποφασιστικά: "Η Φουεντεοβεχούνα το έκανε!". Στο τέλος ο δικαστής, μην μπορώντας να βγάλει κάποιο συμπέρασμα, εμφανίστηκε μαζί με τους κατοίκους του χωριού στον βασιλιά. Εκείνοι εξήγησαν τις αιτίες της πράξης τους και ο βασιλιάς σταμάτησε την έρευνα για τον ένοχο και τους συγχώρεσε, δίνοντας αίσιο τέλος στην ιστορία.

Παράσταση

Στη νέα εποχή που προσπαθεί να χαράξει το Εθνικό Θέατρο μετά τον περσινό πολύπαθο χειμώνα το συγκεκριμένο ανέβασμα -επιλογή από τη μεταβατική διευθύντρια Έρι Κύργια- δύναται να θεωρηθεί πρωτίστως ως κίνηση με έντονο συμβολικό χαρακτήρα και μήνυμα. Η σκηνοθεσία ανατέθηκε στην Ελένη Ευθυμίου, σκηνοθέτρια που έχει διακριθεί ιδιαίτερα για την λεπτεπίλεπτη προσέγγισή της σε θέματα κοινωνικής ευαισθησίας (θυμίζουμε τα αριστοτεχνικά Ερωτευμένα Άλογα, την καλύτερη ίσως παράσταση στο Φεστιβάλ Αθηνών το 2019). Στην παρούσα δουλειά δεν εντοπίσαμε πρόθεση επικαιροποίησης, η κλασικής αύρας προσέγγιση έμοιαζε να υπηρετεί αποκλειστικά τη βάση της, το κείμενο του τότε, με αποτέλεσμα να απέχει από τον παλμό της εποχής, μην κάνοντας έτσι ευδιάκριτα τα μηνύματα που προσδοκούσε να αναδείξει. Η επιλογή πληθώρας προσώπων επί σκηνής, ως επί το πλείστον νέων ηλικιακά, αλλά και από άποψη ερμηνευτικής εμπειρίας, δεν επέτρεψε την εστίαση σε χαρακτήρες και συγκεκριμένους ήρωες-προσωπικότητες, αλλά άφησε μια ατυχή αίσθηση του όλου, καθώς η ανάδειξη της όποιας ομαδικότητας στο πλαίσιο της κοινής αντίστασης-αντίδρασης υπολάνθανε -αν όχι σαν το μοναδικό- να είναι το πρωτεύον μέλημα, ανεξάρτητα με το αν οι συνειρμοί δεν οδηγούσαν εκ του αποτελέσματος στο σήμερα αλλά περισσότερο σε μια "βεβιασμένη" συγκίνηση. Στο ίδιο πλαίσιο δεν λειτούργησαν διαφοροποιημένα οι κωμικές από τις δραματικές στιγμές, όπως προαναφέρθηκε ο Λόπε γράφει -από αδυναμία ή μη- με βάση αυτό το δίπολο δημιουργίας. Μια σκηνή που προκρίναμε ήταν αυτή των βασανιστηρίων, όπου ξεχωρίσαμε για τη δυναμική της την Αλεξάνδρα Λούκα, επαγγελματία ηθοποιό με σύνδρομο Down. Ο χαρακτήρας του βασιλιά Φερδινάνδου στο κλείσιμο της παράστασης, όπως αποδόθηκε με κωμική χροιά από τον Μπάμπη Γαλιατσάτο, ήταν επίσης μια ωραία στιγμή.

Γενικά οι προσδοκίες μας ανέμεναν μεγαλύτερη αποφασιστικότητα, πρωτοβουλία, εκσυγχρονισμό στο κείμενο, με έναν λόγο τόλμη. Λογίζεται όμως στα θετικά το άνοιγμα σε γυναίκες δημιουργούς, νέους ηθοποιούς και αντιστοίχως στο ρεπερτόριο, καλοί και αισιόδοξοι οιωνοί για τα μελλούμενα στο Εθνικό μας Θέατρο.

[1] Κανελλόπουλος Π. Ιστορία του Ευρωπαϊκού Πνεύματος, τόμος ΙV, Εκδόσεις Γιαλλέλης, Αθήνα 1976.

 

Ταυτότητα παράστασης

Μετάφραση: Μαρία Χατζηεμμανουήλ
Σκηνοθεσία: Ελένη Ευθυμίου
Συνεργάτιδα δραματουργός: Σοφία Ευτυχιάδου
Σκηνικά: Ζωή Μολυβδά-Φαμέλη
Κοστούμια: Άγγελος Μέντης
Μουσική Σύνθεση: Λευτέρης Βενιάδης
Κίνηση: Τάσος Παπαδόπουλος
Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης
Μουσική διδασκαλία: Μελίνα Παιονίδου
Βίντεο: Δημήτρης Ζάχος
Βοηθός σκηνοθέτιδας: Γιάννης Βαρβαρέσος
Β΄ βοηθός σκηνοθέτιδας: Ειρήνη Λαμπρινοπούλου
Βοηθός Σκηνογράφου: Κατερίνα Μπούσια-Αλεξάκη
Βοηθός ενδυματολόγου: Άελλα Τσιλικοπούλου

Παίζουν (αλφαβητικά)
Μπάμπης Γαλιατσάτος, Μαρία Γεωργιάδου, Τάσος Δημητρόπουλος, Θανάσης Δήμου, Θανάσης Ζερίτης, Δημήτρης Κίτσος, Χρήστος Κοντογεώργης, Γιώργος Κριθάρας, Λωξάνδρα Λούκας, Γιάννης Μαστρογιάννης, Γιάννης Παπαδόπουλος, Ερατώ Πίσση, Διονύσης Πιφέας, Μαρία Σαββίδου, Νάνσυ Σιδέρη, Ελένη Στεργίου, Βασιλική Τρουφάκου, Δημήτρης Φουρλής, Νίκος Χατζόπουλος, Ilya Algaer

Φωτογράφος παράστασης: Πάτροκλος Σκαφίδας

ΠΡΟΠΩΛΗΣΗ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ

Ταμεία Εθνικού Θεάτρου (Κτήριο Τσίλλερ & Θέατρο Rex)

Πληροφορίες: Ταμεία Κτηρίου Τσίλλερ (Αγίου Κωνσταντίνου 22-24), τηλ. 210.5288170-171

TICKET SERVICES

Online αγορά εισιτηρίων: http://www.ticketservices.gr
Τηλεφωνικά: 210 7234567
Εκδοτήρια: Πανεπιστημίου 39 (Στοά Πεσμαζόγλου)

Όλες οι πληροφορίες για την παράσταση εδώ.