ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ

Είδαμε: «Φτηνά Τσιγάρα» σε σκηνοθεσία Κ. Ρήγου στην Εναλλακτική Λυρική Σκηνή

2022-02-28 Είδαμε: «Φτηνά Τσιγάρα» σε σκηνοθεσία Κ. Ρήγου στην Εναλλακτική Λυρική Σκηνή

Για το θρυλικό φιλμ του Χαραλαμπίδη Φτηνά Τσιγάρα (2000) θα αποτολμούσαμε τον χαρακτηρισμό «ταινία δρόμου». Είναι εξάλλου κυριολεκτικός, καθώς, πρωτίστως σε αυτόν τον χώρο, προκύπτουν τα όποια συναισθήματα, είτε τελεσφορούν, είτε όχι. Η ταινία ήταν εκτός κλίματος εποχής, καθώς αποτελούσε περισσότερο μια ποιητική περιπέτεια στους δρόμους της Αθήνας, με αφορμή έναν ατελέσφορο έρωτα. Πλαισιωμένη από έναν ονειροπόλο πρωταγωνιστή και ανθρώπους της διπλανής πόρτας, διανθίζεται με εικόνες που λειτουργούν ως παρακαταθήκη μόλις είκοσι δύο χρόνια μετά, καθώς εκείνη η Αθήνα έχει περάσει στη μνήμη, ή ακόμα και στη φαντασία, αν αναλογιστούμε την απήχηση που βρήκε το φιλμ σε μετέπειτα νεαρότερο κοινό. Τα κίτρινα τρόλεϊ, οι θάλαμοι με τα καρτοτηλέφωνα, η πόλη που εύκολα μπορεί κανείς να χαθεί στους άγνωστους, αν και κεντρικούς, δρόμους της, όλα αυτά έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Ο Χαραλαμπίδης μοιάζει να θέλει να διατηρήσει εκείνα τα στοιχεία που δίνουν στην πόλη και στη ζωή εν γένει μια ρομαντική χροιά, έναν αθώο χαρακτήρα. Η συνθήκη αυτή προεκτείνεται μέχρι και τους πρωταγωνιστές του. Ακολουθώντας την τακτική της σχολής Ρομέρ -περπατάμε και μιλάμε και από τη διαδικασία αυτή προκύπτει η δράση και η εξέλιξη-, μοιάζει να μη θέλει να συμβιβαστεί με την ταχύτητα των πραγμάτων, των καταστάσεων, όλα αλλάζουν τριγύρω, εκείνος όμως μένει σταθερός, ακόμα και αν απομείνει μόνος, στον ρομαντικό του μικρόκοσμο.

Ο χρόνος του είναι κατά κύριο λόγο η νύχτα, τότε είναι που τα συναισθήματα προκύπτουν πιο αβίαστα, τότε είναι που η πόλη ησυχάζει από τη βοή, δείχνει την άλλη της πλευρά, την πιο αισθαντική, την πιο ποιητική, την πιο ουτοπική. Οι άνθρωποι βέβαια φοβούνται τη νύχτα και προτιμούν τη ημερήσια εκδοχή της πόλης, για αυτό πιθανόν και στην ιστορία του Χαραλαμπίδη η πόλη το βράδυ είναι άδεια, ή έστω για τους λίγους και μάλλον πιο τολμηρούς. Ο ήρωας (Νίκος) περιφέρεται με το εν δυνάμει αμόρε του, τη Σοφία, στις στοές, κάνει τον δρόμο κατοικία του. Μοιάζει σαν να βρίσκεται στο μεταίχμιο της εσωτερικής αναζήτησης και της εξωτερικής αλλαγής του γύρω κόσμου και προσπαθεί με τη ρομαντική και ιδιαιτέρως συναισθηματική οπτική του να βρει δίοδο επικοινωνίας μαζί του.

Παράσταση

Είναι η πρώτη φορά που σύγχρονη ελληνική ταινία μεταφέρεται στον χώρο της θεατρικής σκηνής και μάλιστα με τη μορφή μιούζικαλ. Το εγχείρημα της μετατροπής φέρει τη σφραγίδα του Κωνσταντίνου Ρήγου, που με τη βοήθεια των μουσικών δημιουργιών του Παναγιώτη Καλαντζόπουλου, αναπροσαρμόζει το “αθόρυβο” φιλμ του τότε σε ένα δυναμικό θέαμα του σήμερα. Με αφετηρία τη διαπίστωση αυτή έχουμε να κάνουμε εν προκειμένω με ένα ολότελα καινούργιο δημιούργημα, μια φρέσκια ιδέα που ναι μεν (ανα)γεννάται από την πρότερη δημιουργία, δεν σημαίνει, ωστόσο, ότι θα βρει κανείς κοινή ταυτότητα με το φιλμ. Όποιος το παρακολουθήσει με αυτή τη "δέσμευση" τότε το πιθανότερο είναι είναι ότι το σκηνικό πάρτι που στήνεται να μην λειτουργήσει ως μια αναμνηστικού τύπου καλλιτεχνική δημιουργία, αλλά ως κάτι παράταιρο από αυτό. Μπορεί να θίγονται ίδια θέματα, ωστόσο αυτά αναδημιουργούνται, παρουσιάζονται ως προσαρμογές στο τώρα, που, αναπόφευκτα, πολλά έχουν αλλάξει, τα χρυσόψαρα στη γυάλα λόγου χάρη έχουν αντικατασταθεί από πολυτελές ενυδρείο, οι άδειοι δρόμοι είναι πολύβουες λεωφόροι, η ρομαντική όψη της Αθήνας, έτσι όπως την έπλαθε το φιλμ, έχει δώσει τη θέση της σε πλάνα που την προβάλουν από οθόνης ως γιγάντια τσιμεντούπολη.

Η παράσταση που εξελίσσεται εμπρός μας δεν είναι, όπως τότε, μια ήσυχη, σεμνού τύπου, ποιητική εξομολόγηση συναισθημάτων και ψυχισμού, αλλά αντίθετα σφύζει από ζωηράδα και κέφι, με το κύριο συστατικό της, τον έρωτα, να έχει προσαρμοστεί σε σημερινούς περισσότερο όρους. Παρών στη σκηνή ο ίδιος ο Ρένος Χαραλαμπίδης, στον διττό ρόλο του αφηγητή, αλλά σε στιγμές και σε εκείνον τον ήρωα του τότε (φιλότιμη προσπάθεια από τον Θάνο Λέκκα), που ζει στο τώρα. Πιο εύστοχη βρήκαμε την ερμηνεία της Χριστίνα Στεφανίδη, που ενσαρκώνει με φρεσκάδα και γλυκύτητα το πολυπόθητο, αν και ατελέσφορο, έτερο ήμισυ. Άψογος ο Κωνσταντίνος Μπιμπής, σε ένα κράμα rock and roll περφόρμερ αλλά και κλόουν, αποδεικνύει στην πράξη το παντός περίστασης ταλέντο του. Στις γυναικείες ερμηνείες ασφαλώς ξεχωρίζουμε τη Σοφία Κουρτίδου, με σημαίνουσα κωμική φλέβα, ενίοτε αυτοσαρκαστική και με άκρως ικανοποιητική τραγουδιστική απόδοση. Οι Δημήτρης Ναλμπάντης και Τάκης Βαμβακίδης συνθέτουν το δίδυμο του Τάκη και του Τέλη, θα τους προτιμούσαμε, ωστόσο, με περισσότερη δυναμική, καθότι η σύγκριση με τον Τσάκωνα και τον Παναγιωτίδη είναι αναπόφευκτη και οι ατάκες, αν και έχουν διατηρηθεί αυτούσιες, δεν ηχούν το ίδιο σθεναρά. Ο Ίαν Στρατής εντυπωσιάζει με τη σόλο τραγουδιστική του ερμηνεία, ενώ η Idra Kayne μας μεταφέρει σε γνήσια τζαζ ατμόσφαιρα. Το ερμηνευτικό παζλ συμπληρώνουν αξιοπρεπώς ο Πάρης Θωμόπουλος και η Αθηνά Βρούβα. Στις 34 σύντομες στιγμές, που οι περισσότερες έχουν ως κινητήριο μοχλό τον έρωτα, ακούγονται ερμηνευμένα ζωντανά, εκτελεσμένα από μια εξαιρετική μπάντα, 19 τραγούδια, όχι όλα το ίδιο εύστοχα, ξεχωρίζουν, ωστόσο, κάποια από αυτά, όπως το υπέροχο Όνειρα . Η ενδυματολογική πανδαισία, που συνταιριάζει τον κόσμο του τότε και τώρα, είναι ένα ταιριαστό με το όλο κλίμα στοιχείο (Απόστολος Μητρόπουλος).

Σύνολο: Εξαρτάται από ποια οπτική θα “θεωρήσει” κανείς αυτήν τη δουλειά: αν προσδοκά να δει μια μεταφορά της βάσης της, σε ένα αυθεντικό, πρωτόλειο πλαίσιο, έτσι ώστε να τη καθιστά διαχρονική, τότε, όπως προκύπτει, ακόμα και αν εντοπίζουμε τους ίδιους χαρακτήρες -που τους μοιάζουν μάλιστα φυσιογνωμικά- και αυτούσιους διαλόγους, απέχει εν τέλει από αυτό. Αν όμως θελήσει να διαπιστώσει πώς συνομιλεί η δημιουργία του τότε με την έμπνευση του τώρα, οδηγώντας σε μια πιο “αυτόνομη”, φρέσκια πρόταση, που μπορεί να σταθεί και ανεξάρτητα από την cult βάση της, τότε έχουμε την περίπτωση ενός ενδιαφέροντος -ποπ- αποτελέσματος και αυτό μπορεί να έχει τη δική του αξία και θέση στον ανοιχτό κόσμο του καλλιτεχνικού γίγνεσθαι.