Είδαμε: "Η μάνα κουράγιο και τα παιδιά της" του Μ. Μπρεχτ σε σκηνοθεσία Στ. Λιβαθινού // Κλασικό ανέβασμα, με έντιμο χαρακτήρα

Ο Τριακονταετής Πόλεμος (1618-1648) ήταν μια από τις μεγαλύτερες και πιο καταστροφικές συγκρούσεις στην ευρωπαϊκή ιστορία. Έλαβε χώρα κυρίως στην Κεντρική Ευρώπη και υπολογίζεται ότι περίπου οκτώ εκατομμύρια στρατιώτες και πολίτες πέθαναν από τις μάχες, τους λιμούς και τις ασθένειες. Ολόκληρες περιοχές της σημερινής Γερμανίας ερημώθηκαν. Αυτό το καταστροφικό παρελθόν απεικονίζεται στο κείμενο του Μπρεχτ (γράφεται στη διετία 1938-1939*, πρωτοπαίζεται στη Ζυρίχη το 1942 και παρουσιάζεται επίσημα στο Βερολίνο το 1948), μιλώντας προφητικά και κρούοντας ταυτόχρονα τον κώδωνα του κινδύνου για τον επερχόμενο Β' Παγκόσμιο. Η Μάνα Κουράγιο εκμεταλλεύεται τη δεινή θέση των στρατιωτών, τους ακολουθεί με έναν αραμπά - καντίνα, πουλώντας τους προμήθειες και ποτό. Στον πόλεμο χάνει τα δυο της αγόρια αλλά δεν λυγίζει. Η μουγγή κόρη είναι ο μόνος δικός της άνθρωπος που της έχει απομείνει, μέχρι που τη χάνει και αυτή, όταν την πυροβολούν στην προσπάθειά της να ενημερώσει, χτυπώντας ένα τύμπανο, τους κατοίκους της πόλης της για επερχόμενη επίθεση. Η σκληροτράχηλη Μάνα Κουράγιο απομένει ολομόναχη με τον αραμπά της, ταλαιπωρημένη και μεγάλης ηλικίας. Ωστόσο, είναι αποφασισμένη να μη το βάλει κάτω και να συνεχίσει το εμπόριό της.

Η Μάνα Κουράγιο είναι μια αντιφατική προσωπικότητα. Από τη μία δίνει αγώνα να επιβιώσει με την οικογένειά της στη συνθήκη του πολέμου. Ο πόλεμος της παίρνει και τα τρία παιδιά, πλέον οδυνηρή μοίρα δεν μπορούσε να υπάρξει. Από την άλλη, νιώθει εξαρτημένη και ευχαριστημένη από την εμπόλεμη κατάσταση, καθώς της προσφέρει το ζην και την ελπίδα για ένα καλύτερο και πιο κερδοφόρο μέλλον. Για τον Μπρεχτ ο πόλεμος είναι ο αναπόφευκτος υπεύθυνος για την ύπαρξη η μή της ζωής. Η μοίρα, ωστόσο, του καθενός εντός του διαμορφώνεται από τη στάση που θα κρατήσει απέναντί του. Το συγκρουσιακό δίπολο ανάμεσα στην απώλεια και το κέρδος, που προκύπτει από τη σύρραξη, έτσι όπως αποκρυσταλλώνεται στον κεντρικό χαρακτήρα της Μάνας Κουράγιο, ήταν εμφανές στην παράσταση που σκηνοθέτησε για λογαριασμό του Εθνικού Θεάτρου ο Στάθης Λιβαθινός. Είναι το τελευταίο πρόσωπο στο οποίο ο ανυποψίαστος αναγνώστης θα περίμενε να δει το αντικρουόμενο των συναισθημάτων. Δεν έχουμε την αναμενόμενη -περίπτωση- της χαροκαμένης μάνα που πενθεί, αλλά ενός προσώπου τόσο διαβρωμένου από τον πόλεμο, που ο λυγμός του έχει μετατραπεί σε στεγνό υπολογισμό. Ο συναισθηματικός κλονισμός παραδίδει τη θέση του στο οικονομικό κέρδος. Στο διακριτό ψυχογράφημα σημαίνουσες ήταν η μετάφραση του Γιώργου Δεπάστα και η δραματουργική επεξεργασία-αποδελτίωση από την Έρι Κύργια, που κράτησε τα ουσιώδη και τους έδωσε μορφή ενιαίου συνόλου, με εμφανή και ρέοντα μέρη. Η Μπέτυ Αρβανίτη, με το αναγνωρίσιμο στυλ ερμηνείας, ταίριαξε στον ρόλο της άκαμπτης τυχοδιώκτριας, που εκμεταλλεύεται τον πόλεμο, ακόμα και αν έχει παράπλευρες απώλειες. Το εξαιρετικό -σαν πίνακας ζωγραφικής- λειτουργικό σκηνικό με φόντο το κάρο (Ελένη Μανωλοπούλου), η ζωηρή, συνεχής κίνηση, τα τραγούδια (μουσική Θοδωρής Αμπατζής)  -θα μπορούσαν να είναι λιγότερα, η ποσότητά τους, ιδίως στο β μέρος, παρέπεμπε σε μιούζικαλ-, τα βίντεο, όλα τα επιμέρους που πλαισιώνουν την παράσταση την καθιστούν εξελίξιμη, κρατούν το ενδιαφέρον του κοινού, παρά την εκτενέστατη διάρκεια. Παρά ταύτα, ο Στάθης Λιβαθινός επέλεξε ένα ανέβασμα που θα το χαρακτηρίζαμε στο σύνολό του κλασικότροπο, με διακριτικές μοντέρνες πινελιές. Προφανώς δεν θέλησε να πάρει το ρίσκο -είναι εξάλλου η πρώτη φορά στην πλούσια πορεία του που καταπιάνεται με κείμενο του Μπρεχτ-, αρκούμενος σε ένα πιο συμβατικό μεν, ασφαλές και αξιοπρεπές δε αποτέλεσμα. Από τις λοιπές πολύ καλές συνολικά ερμηνείες, ξεχωρίσαμε για το αξιοθαύμαστο σωματικό και ψυχικό σθένος εκείνη της Άννας Μάγκου, που υποδύεται τη μουγγή Κατρίν.                         

Σύνολο: Καλοδουλεμένη παράσταση συνόλου, πλούσια, με εξωστρεφή στοιχεία υπερθεάματος. Προσεγγίζει με φροντίδα και ευπρέπεια το κλασικό κείμενο, δίνοντας μια καλή ευκαιρία, πλαισιωμένη κυρίως με εικαστική αισθητική, να αφουγκραστούμε τα διαχρονικά μηνύματά του.

* βασίζεται στη "Βιογραφία της αρχιαπατεώνισσας και τυχοδιώκτριας Κουράσσε" (1669), μέρος του ογκωδέστατου μυθιστορήματος Σιμπλίκιος Σιμπλικίσιμος του Χανς Γιάκοπ Κριστόφελ φον Γκρίμελσχάουζεν, που εστιάζει στον κόσμο της εξαπάτησης και της περιπλάνησης σε καιρούς πολέμου.

Ταυτότητα παράστασης: εδώ 

Εισιτήρια: ΕΔΩ