Είδαμε: «Ο άνθρωπος απ' το Παντόλσκ» από τον Γ. Κουτλή στο Εθνικό Θέατρο

Ο άνθρωπος απ’ το Πάντολσκ είναι ένας συνηθισμένος τύπος από μια αδιάφορη επαρχιακή πόλη της Ρωσίας. Κάποια στιγμή έρχεται στην πρωτεύουσα και συλλαμβάνεται χωρίς συγκεκριμένο λόγο, ή μάλλον για αιτία που πιθανόν να προκύψει, είτε θα κατασκευαστεί στην πορεία. Υποβάλλεται σε ταπεινωτική ανάκριση στο αστυνομικό τμήμα, σε έναν ψυχολογικό εξαναγκασμό αποδοχής ιδεών. Οι αστυνομικοί καλούνται να νουθετήσουν τον νεαρό κρατούμενο για μια ζωή με αληθινό νόημα, όπου κυρίαρχη θα είναι η αγάπη για την πατρίδα, έναν τόπο που δεν υστερεί από το  Άμστερνταμ, αγαπημένο μέρος του νέου. Παρά ταύτα, οι εκπρόσωποι του νόμου δεν είναι άνθρωποι με βίαιες συμπεριφορές, αλλά προσωπικό με υψηλή διανόηση και κουλτούρα. Το αστυνομικό τμήμα λειτουργεί ως σχολείο για τη δημιουργία "σωστών" χαρακτήρων.

Είναι φανερό ότι έχουμε μια ιστορία παραλόγου, η υπόθεση κρύβει συμβολισμούς, ως λυτρωτικές λύσεις παρουσιάζονται κίνδυνοι που προκύπτουν στη σύγχρονη εποχή της παγκοσμιοποίησης, με μεγαλύτερο αυτόν της αποδοχής της μάζας και την απώλεια προσωπικής ταυτότητας.

Το κείμενο του Ντμίτρι Ντανίλοφ εντάσσεται στο ρεύμα «Νέο -Ρωσικό- Δράμα» -από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 κ εξής-, που μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και την τελμάτωση του ρωσικού θεάτρου, επιχειρεί να το επανασυστήσει, υπό νέα όμως οπτική. Βασική αρχή η απεικόνιση της -όποιας- πραγματικότητας, παραμερίζοντας ταυτόχρονα ιδεώδη, συμβάσεις -παραστατικές και μη- του παρελθόντος. Οι δημιουργοί αυτής της περιόδου ασκούν κριτική στον σαθρό καπιταλισμό, που αναπαράγει την κυρίαρχη ιδεολογία και δεν είναι δύσκολο να την “αποδεχτεί” κανείς, αλλοτριώνοντας επιμέρους της φύσης του.

Η πρωτοτυπία του κειμένου με το οποίο καταπιάνεται ο Γ. Κουτλής εξαντλείται στο παράλογο της υπόθεσης και των συμβολισμών της, συνθήκη που γίνεται αντιληπτή από την έναρξη της παράστασης. Κατ’ επέκταση δεν υπάρχει ιδιαίτερη πλοκή ή πολύ περισσότερο κάποια ανατροπή που οδηγεί σε έκπληξη. Αφήνοντας κατά μέρος τη σημαντική συμβολή που φέρει το παρόν έργο για τη ρωσική δραματουργία μας φάνηκε απλώς συμπαθές. Σίγουρα η δυναμική σκηνοθετική πνοή του Γ. Κουτλή του έδωσε μεγάλη ώθηση, περισσότερη ίσως από εκείνη που του αναλογεί. Θέτοντας λοιπόν το κριτήριο του δραματικού περιεχομένου διακρίνει κανείς τη σκηνοθετική μαεστρία, καθώς βγαίνει δυναμική σε ένα σχετικά αδύναμο ως προς την αναπαράστασή του κείμενο, κατόρθωμα πανομοιότυπο με την αμέσως προηγούμενη και πολυσυζητημένη παράσταση του εν λόγω δημιουργού για το Φεστιβάλ Αθηνών (Ο σκύλος, η νύχτα και το μαχαίρι του Μάριους φον Μάγενμπουργκ), ένα κείμενο χωρίς ενδιαφέρον που, όμως, οδήγησε σε μια εξαιρετική παράσταση, εμπνευσμένη σκηνοθετικά και με θαυμαστές ερμηνείες, συστατικά της δουλειάς αυτής που έμειναν ως ανάμνηση στους -δικαίως- ενθουσιασμένους θεατές της, αφήνοντας παράμερα τη βάση της, το κείμενο. Θα θέλαμε να δούμε από τον Γ. Κουτλή προσεγγίσεις σε έργα που από τη φύση τους έχουν μεγαλύτερη “πυγμή”, όπου η σκηνοθετική του ευφυία θα τα παρουσιάσει ως μια ουσιαστική φρέσκια πρόταση (ασφαλώς και έχουμε κατά νου τους πετυχημένους Παίκτες του). Τότε το στοίχημα θα είναι πλήρως κερδισμένο. 

Παρόμοια λοιπόν και στην περίπτωση αυτή το κείμενο υποστηρίζεται από ολοκληρωμένες ερμηνείες. Η παρουσία του Άρη Μπαλή, βασικού πρωταγωνιστή καθότι ο Άνθρωπος απ’ το Παντόλσκ, μόνο αδιάφορη δεν μπορεί να χαρακτηριστεί. Μελετημένος σε κάθε λεπτομέρεια, συμμέτοχος με το σώμα και την ψυχή διέρχεται τα στάδια της κράτησής του με σταδιακή κλιμάκωση, φτάνοντας μέχρι τη συμφιλίωση και την αποδοχή της κατάστασης. Κορυφαία στιγμή η “συνομιλία” του με μια οθόνη, διάλογος με τον ενδότερο εαυτό, μια διαδικασία αυτογνωσίας και προσδιορισμού, που ξεκινά ως αποτέλεσμα υπαρξιακής κρίσης και καταλήγει σε εθελούσια πλάνη-αποδοχή. Με άνεση στον ρόλο του αρχηγού αστυνομικού κινείται ο Δημήτρης Ήμελλος, προσδίδοντας κωμική χροιά στον χαρακτήρα. Εντός κλίματος και τα άλλα δύο όργανα της τάξης, ο Αλέξανδρος Σιάτρας, πιστός και υποταγμένος στον ανώτερο και η Ελένη Κουτσιούμπα, κουβαλώντας στερεότυπα που ταυτίζονται με τη γυναικεία φύση. Όλοι τους συμβάλλουν στη δόμηση μιας παράστασης ομαδικότητας και, παρά το παράλογο της υπόθεσής της, ευδιάκριτες είναι οι καθαρές, ωραίες ερμηνείες. Ο Γιλμάζ Χουσμέν, αν και συγκριτικά με συντομότερη σκηνική παρουσία, ως κρατούμενος-παράδειγμα πρόοδου και σύνεσης, καταφέρνει να χτίσει τη δική του ιδιαίτερη περσόνα, που μένει στο κοινό. Ρεαλιστικό το σκηνικό του αστυνομικού τμήματος από τον Πάρι Μέξη λειτουργεί αρμονικά, ως αντιστάθμισμα, με όσα παράλογα συμβαίνουν μέσα σε αυτό.   

Σύνολο: Δίνεται η δυνατότητα να γνωρίσουμε ένα κείμενο της σύγχρονης ρωσικής δραματουργίας, που οι εξελίξεις των γεγονότων στην εκεί περιοχή το καθιστούν αν όχι προφητικό, άκρως επίκαιρο. Ανεξάρτητα από την απήχησή του στα εγχώρια και τοποθετώντας το σε διάσταση ευρύτερης συμβολικής σημασίας, στην αποδοχή της κυρίαρχης ιδεολογίας, έχουμε την περίπτωση επιδέξιας σκηνοθεσίας και πολύ καλών ερμηνειών. 

Ταυτότητας παράστασης

Μετάφραση-Σκηνοθεσία-Δραματουργική επεξεργασία: Γιώργος Κουτλής
Σύμβουλος δραματουργίας: Βασίλης Μαγουλιώτης
Σκηνικά-Κοστούμια: Πάρις Μέξης  

Κίνηση: Αλέξανδρος Βαρδαξόγλου
Μουσική: Παναγιώτης Μανουηλίδης
Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου
Δραματολόγος παράστασης: Έρι Κύργια
Βοηθός σκηνοθέτη Α΄: Αλέξανδρος Σιάτρας
Βοηθός σκηνοθέτη Β΄: Πάνος Κούγιας
Βοηθός σκηνογράφου-ενδυματολόγου: Αλέγια Παπαγεωργίου

Διανομή (με αλφαβητική σειρά)
Πρώτος Αστυνομικός: Δημήτρης Ήμελλος
Γυναίκα Αστυνομικός: Ελένη Κουτσιούμπα
Το όργανο: Παναγιώτης Μανουηλίδης
Ο Άνθρωπος απ΄το Παντόλσκ: Άρης Μπαλής
Δεύτερος Αστυνομικός: Αλέξανδρος Σιάτρας
Ο Άνθρωπος απ΄το Μιτίς: Γιλμάζ Χουσμέν

Φωτογραφίες και video παράστασης: Xρήστος Συμεωνίδης

• Hμέρες και ώρες παραστάσεων:
Τετάρτη στις 19:30
Πέμπτη και Παρασκευή στις 21:00
Σάββατο στις 18:00 και στις 21:00
Κυριακή στις 19:30

• Προπώληση εισιτηρίων: ticketservices.gr και στο 210.7234567 (με χρήση πιστωτικής-χρεωστικής κάρτας)