Είδαμε : "Ο Άσχημος" του Μarius von Mayenburg σε σκηνοθεσία Γ. Κουτλή / Καθόλου άσχημα!
2023-12-05
«Στην περίπτωσή σας δεν διακρίνω κανένα δυναμικό. Δεν μπορώ να πω, καλά, τα μάγουλα είναι εντάξει, θα διορθώσω την αποτυχημένη μύτη, για να ταιριάζει με τα μάγουλα και να επαναφέρω την ισορροπία στο εκτροχιασμένο πρόσωπο. Ή η μύτη είναι υποφερτή και χαράζω πάλι τα χείλη σύμφωνα μ' αυτήν και εξαφανίζω έτσι μια ανωμαλία. Όλα αυτά δεν γίνονται στην περίπτωση σας. Στην περίπτωσή σας θα 'πρεπε να χτίσω ολόκληρο το πρόσωπο από το μηδέν».
Ο Λέττε, ο ήρωας του Μάριους φον Μάγενμπουρκ, είναι πολύ άσχημος, χωρίς μάλιστα να το έχει συνειδητοποιήσει. Κάποια στιγμή οι συνάδελφοί του σπάνε τη σιωπή τους γιατί η ασχήμια του λειτουργεί ανασταλτικά στα οικονομικά της εταιρείας, διώχνοντας πελάτες. Τότε αποφασίζει να πάρει δραστικά μέτρα και ζητάει από έναν μεγαλουχειρούργο τη "διόρθωση" της όψης του. Η επέμβαση πηγαίνει εξαιρετικά, τόσο που τον μεταμορφώνει σε έναν ακαταμάχητο, όμορφο άντρα. Η μετατροπή παίρνει διαστάσεις ευρύτερης και ριζικής επαναδιαμόρφωσης, καθώς γίνεται πια ένας ασυναγώνιστος ζεν πρεμιέ, γεμάτος λεφτά, επαγγελματικές επιτυχίες και γυναίκες. Το πρόσωπό του σταδιακά εξελίσσεται σε προϊόν πώλησης και καθότι αποδίδει κέρδος αναπαράγεται μαζικά σε άλλους "νοσούντες". Ένας νέος κόσμος διαμορφώνεται, αποτελούμενος από κλώνους, που εξωτερικά φέρουν την τελειότητα, εσωτερικά, όμως, πασχίζοντας για αυτήν μένουν κενοί περιεχομένου. Αν και το έργο γράφτηκε το 2007, τη χρονιά κυκλοφορίας του πρώτου i phone, της εδραίωσης του τρίχρονου facebook, αποδείχτηκε προφητικά σατυρικό και συνάμα καυστικό για το μετέπειτα σύμπαν των social media και της μαζικής ωραιοποίησης, έναν μοδάτο κόσμο, στην πραγματικότητα εφιαλτικό. Και τι ταυτίζεται με το "άσχημο" σε αυτόν; Καθετί διαφορετικό, ανοίκειο, μη διαχειρίσιμο από τη μάζα, ό,τι ανήκει σε κοινωνικές ετερότητες.
Για δεύτερη φορά ο Γιώργος Κουτλής -μετά το πρόσφατο ανέβασμα του Ο σκύλος, η νύχτα και το μαχαίρι για το Φεστιβάλ Αθηνών (2022)- καταπιάνεται με κείμενο του ανατρεπτικού δημιουργού της Σαουμπίνε, με περιεχόμενο σαφώς πιο δεκτικό στο ευρύ κοινό και προσδιορισμένο με τα χαρακτηριστικά της μαύρης κωμωδίας.
Γρήγοροι ρυθμοί, συνεχείς εναλλαγές προσώπων, χώρων και συνθηκών με ελάχιστα μέσα. Όλοι σε αξιοθαύμαστη εγρήγορση και απόλυτο συντονισμό (η διδαχή της Χαράς Κότσαλη είναι αξιέπαινη): ένα τραπέζι μετατρέπεται στιγμιαία σε χειρουργικό κρεβάτι, γραφείο, κρεβάτι κρεβατοκάμαρας. Μια περούκα και άλλα ελάχιστα σκηνικά αξεσουάρ σηματοδοτούν τις εναλλαγές στο βασικό τρίπτυχο γραφείο-χειρουργείο- κρεβατοκάμαρα, χώροι που γράφονται και ξεγράφονται οι ψευδαισθήσεις.Λιτή αλλά λειτουργική και ουσιαστικά επαρκής η σκηνογραφική πρόταση του Κωνσταντίνου Σκουρλέτη.
Ο Ορφέας Αυγουστίδης αποδεικνύεται μια ιδανική επιλογή για τον κεντρικό ρόλο (Άσχημος), φέροντας στην επιφάνεια τη ρευστότητα του όρου-προσδιορισμού αλλά και τις εξίσου ολέθριες συνέπειες του αντίβαρού του. Είναι ένας χαρακτήρας που συνεχώς καλείται να ανταποκριθεί σε προσδοκίες, παλεύοντας μέχρι τέλους να βρει την ταυτότητά του. Και όταν φαίνεται έστω τότε να τα βρίσκει με το είναι του, αυτό διαρκεί μόλις μια στιγμή, ο -αλλοτριωμένος- ψυχισμός δεν μπορεί να διαχειριστεί το μέσα και το έξω, η τελική σύγκρουση θα είναι και μοιραία. Στην περίπτωσή μας η τραγικότητα της κατάληξής της μένει ανοιχτή, η διαχείρισή της εκκρεμεί, η ερμηνεία της γίνεται υπόθεση προσωπική. Εξίσου σημαντικό μερίδιο στην επιτυχία φέρουν και οι άλλοι τρεις ερμηνευτές (Γιάννης Κλίνης, Μαίρη Μηνά, Ηλίας Μουλάς), που εμφανίζονται επί σκηνής και στο δευτερόλεπτο μοιράζονται το σύνολο των ρόλων, όντες σε ετοιμότητα να (ανα)προσαρμοστούν στον καθέναν από αυτούς. Όσο η παράσταση εξελίσσεται οι ετερομεταμορφώσεις γίνονται πιο φυσικές, εμβαθύνουν περισσότερο, αντιλαμβανόμαστε το περίπλοκο του εγχειρήματος, κυρίως από την έκβασή του.
Σύνολο: Σύγχρονο έργο με νοήματα και συμβολισμούς, μοντέρνα σκηνοθετική προσέγγιση, βρίσκει -και δικαίως- απήχηση σε νεανικό κυρίως κοινό, με αξίωση και σε ευρύτερο. Και αυτό δεν είναι αποτέλεσμα αβανταδόρικης πρακτικής με εύκολα μέσα, αλλά μιας σοβαρής, πολυεπίπεδης δουλειάς, πρωτίστως -και εντυπωσιακά- συντονισμένης.
