Είδαμε: «Ο τυχαίος θάνατος ενός αναρχικού» σε σκηνοθεσία Γ. Κακλέα | One man show και... ακόμα παραπάνω!

Ο Ιταλός Ντάριο Φο ήταν ανέκαθεν ενοχλητικός και ανεπιθύμητος σε κάθε εξουσία ήδη από την δεκαετία του '50, οπότε και ακυρώθηκε η ραδιοφωνική του εκπομπή στην κρατική RAI (Κοκορίκο, με σατιρικούς μονολόγους που μετέτρεπαν βιβλικές ιστορίες σε πολιτική σάτιρα), ενώ αργότερα απαγορεύτηκε κάθε εμφάνισή του στο κανάλι για τα επόμενα 15 χρόνια. Στη συνέχεια κινούνταν διαρκώς κυνηγημένος και απειλούμενος, η θεατρική του ομάδα δεν έβρισκε σκηνή να παίξει, ωστόσο δεν υποτάχθηκε ποτέ. Τα πάσης φύσεως εμπόδια και απαγορεύσεις αποτέλεσαν αφορμή για έμπνευση σπουδαίων έργων. Ο Φο γνωρίζει πως δεν υπάρχει υποταγή του χιούμορ σε καμία αρχή. Η συνεχής επιβολή του νόμου πάνω του τον έκανε ατρόμητο απέναντί του. Ανέφερε χαρακτηριστικά: «Από εδώ και πέρα η γλώσσα μου θα τρυπάει και θα καθαρίζει σα μαχαίρι, θα ξαναδώσει το δικαίωμα στο γέλιο»

Ο τυχαίος θάνατος ενός αναρχικού (1970) είναι ένα από τα έργα που βασίζονται στον αυτοσχεδιασμό και ασχολείται με σύγχρονα και διαχρονικά, όπως αποδεικνύονται, ζητήματα. Εν προκειμένω ασκεί κριτική στην κατάχρηση εξουσίας του συστήματος δικαιοσύνης. Ο Φο το έγραψε λίγο μετά από την τρομοκρατική επίθεση από ακροδεξιούς σε μια τράπεζα της Πιάτσα Φοντάνα στο Μιλάνο, για την οποία αρχικά κατηγορήθηκε ένας αναρχικός που έτυχε να περνάει από την περιοχή και "μυστηριωδώς" έδωσε τέλος στη ζωή του στο γραφείο της αστυνομίας λίγο μετά τη σύλληψή του. Ο τρόπος με τον οποίο ο συγγραφέας αντιμετώπισε το αληθινό γεγονός βοήθησε στην καθοδήγηση της κοινής γνώμης για τη διαλεύκανση πολιτικών και άλλων εγκλημάτων της ίδιας περιόδου. Το κείμενο θεωρείται πλέον από τα κλασικά του 20ου αιώνα, ενώ έχει μεταφραστεί και δραματοποιηθεί σε περισσότερες από 40 χώρες.

Όπως συμβαίνει με την πλειοψηφία των έργων του έτσι και εδώ ο Φο εναλλάσσεται με το σοβαρό και το αστείο. Κάπως έτσι μετατρέπει τις πάσης φύσεως αντίξοες συνθήκες σε απολαυστική διασκέδαση. Πρωταγωνιστής του ένας "τυχαίος" σχιζοφρενής που εξαπατά τον κόσμο παριστάνοντας διάφορους -κοινωνικούς- ρόλους και μπαινοβγαίνει στα αστυνομικά τμήματα, έχοντας όμως την "ασφάλεια" του ακαταλόγιστου. Του αρέσει να παίζει θέατρο με "πραγματικούς" ανθρώπους ως ηθοποιούς, που αγνοούν ότι πρωταγωνιστούν. Κάποια στιγμή βρίσκεται μόνος του σε ένα γραφείο, όπου αναμένεται η ανάκριση για τον "τυχαίο" θάνατο ενός αναρχικού. Εκμεταλλευόμενος τη συνθήκη προσποιείται τον δικαστικό που έρχεται να ερευνήσει το θέμα, απλά και μόνο για να διασκεδάσει. Ωστόσο, στην επιφάνεια βγαίνουν βαθύτερες καταστάσεις: συγκεντρώνει τους μπλεγμένους αστυνομικούς, εκείνοι τρομάζουν, αυτοεκτείθενται, πανικοβάλλονται, προβαίνουν σε αναπαράσταση των συμβάντων, αλληλοκατηγορούνται και εν τέλει γελοιοποιούνται. Στο δεύτερο μέρος ο ήρωας σε έναν νέο ρόλο, αυτόν του μονόφθαλμου και ημιπαράλυτου αξιωματικού, προσπαθεί να κοροϊδέψει μια δημοσιογράφο που έχει έρθει για να ερευνήσει την υπόθεση του παράξενου θανάτου του αναρχικού.

Σπουδαία η δουλειά του Γιάννη Κακλέα εν προκειμένω αφού ως πρώτο του κατόρθωμα του αναγνωρίζεται η σύγχρονη πνοή που έδωσε στο κείμενο, με τον εκ φύσεως διαχρονικό χαρακτήρα του, αποδεικνύοντας στην πράξη την πεποίθηση του Φο ότι το σύνολο της δουλειάς του είναι ανοιχτό -και ταυτόχρονα διαθέσιμο- σε αναπροσαρμογές (εκείνος εξάλλου ήταν οπαδός της μεθόδου commedia dell'arte, που στηρίζεται κατά κύριο λόγο στον ίδιο τον ηθοποιό και στον αυτοσχεδιασμό του). Παίρνει λοιπόν τον παλμό της εποχής και τον εντάσσει ως χωροχρόνο της παράστασής του. Εστιάζοντας πρωτίστως στην τόσο επίκαιρη κατάχρηση της εξουσίας, στην αυθαιρεσία της δικαιοσύνης, στην αστυνομική απραξία, απηχεί σε μηνύματα πρώτης γραμμής, που κρατούν το ενδιαφέρον του κοινού συνεχές. Δεν θα ήταν υπερβολή να μιλήσουμε για καθοριστική ώθηση στο επίτευγμα αυτό από μια ερμηνεία πρότυπο: ο Πάνος Βλάχος, αγγίζοντας τα όρια του one man show, αναδεικνύεται σε έναν ιδανικό, αψεγάδιαστο performer, αλλάζoντας ρόλους και κοστούμια, τραγουδώντας, παίζοντας μουσική επί σκηνής (υπογράφει και τους στίχους των τραγουδιών). Με την αμείωτη ενέργειά του παρασύρει το κοινό και συμπαρασύρει όλη την παράσταση. Εξαιρετικοί όμως και οι λοιποί βασικοί συμπρωταγωνιστές, ο εκφραστικός και με ταμπεραμέντο Φοίβος Ριμένας, με διακριτές και τις τραγουδιστικές του επιδόσεις, ο Θοδωρής Σκυφτούλης και ο Κωνσταντίνος Μαγκλάρας ομοίως με ουσιαστική συμβολή, δίνουν όλοι τους, με κωμική κυρίως οπτική, την ατμόσφαιρα του αστυνομικού τμήματος, παρουσιάζοντας ένα κουαρτέτο πηγαίου χιούμορ, ειδικά στη σκηνή της άφιξης του δικαστή. Η Ιφιγένεια Αστεριάδη και ο Στέλιος Πέτσος, αν και σε δευτερεύοντες ρόλους, επίσης, δεν περνούν απαρατήρητοι, συνεισφέροντας στο συνολικά ευφρόσυνο κλίμα.  

Η μουσική επιμέλεια ανήκει στον Βάιο Πράπα, που με τη live παρουσία του και τη μουσική του ποικιλία δίνει έξτρα δυναμική: μπαλάντες, χιπ-χοπ, αλλά και σκληρό ροκ, όλα έχουν εύστοχα τη θέση τους. Λειτουργικά τα σκηνικά της Ηλένιας Δουλαδίρη και του Γιάννη Κακλέα, δεν παραπέμπουν τόσο σε γραφείο αστυνομικού τμήματος, όσο περισσότερο σε μια μοντέρνα κατοικία, επιτείνοντας έτσι την οικειότητα με τον θεατή και στη σύνδεση με τον γενικότερο εκσυγχρονισμό. Νότα από το παρελθόν αποτελούν τα κοστούμια που θυμίζουν την περίοδο της συγγραφής του έργου (δεκαετία 70), δεν φαίνονται ωστόσο καθόλου παράταιρα.

Σύνολο: Μια πολύ ωραία θεατρική στιγμή, βασιζόμενη σε ένα έργο παλαιότερης εποχής, δοσμένο με έμπνευση και ευφάνταστο τρόπο βρίσκει απήχηση στους θεατές του σήμερα. Γνωρίζοντας ή μη το κείμενο το σίγουρο είναι ότι η παράσταση είναι ανοιχτή στο ευρύ κοινό, μοιάζει με μια ευφυή, αριστοφανικού προτύπου, κωμωδία της σύγχρονης εποχής. Η μοντέρνα οπτική της και οι αξιέπαινες, δεμένες ερμηνείες της δεν θα αφήσουν κανέναν θεατή παραπονεμένο, το αντίθετο μάλιστα!

Όλες οι πληροφορίες για την παράσταση βρίσκονται εδώ

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Σκηνοθεσία/Δραματουργική επεξεργασία: Γιάννης Κακλέας
Σκηνικά: Ηλένια Δουλαδίρη/ Γιάννης Κακλέας
Κοστούμια: Ηλένια Δουλαδίρη
Μουσική σύνθεση: Βάϊος Πράπας
Στίχοι τραγουδιών: Πάνος Βλάχος
Χορογραφίες: Αγγελική Τρομπούκη
Φωτισμοί: Στέλλα Κάλτσου
Βοηθοί Σκηνοθέτη: Λητώ Τριανταφυλλίδου, Ρέα Σαμαροπούλου
Βοηθός ενδυματολόγου: Ιωάννα Καλαβρού
Βοηθός φωτίστριας: Στέβη Κουτσοθανάση

Παίζουν: Πάνος Βλάχος, Φοίβος Ριμένας, Θοδωρής Σκυφτούλης, Ιφιγένεια Αστεριάδη, Κωνσταντίνος Μαγκλάρας, Στέλιος Πέτσος

Μουσικός επί σκηνής: Βάϊος Πράπας