Είδαμε "Ονειρόδραμα" του Α. Στρίντμπεργκ σε σκηνοθεσία Γ. Μαυραγάνη / Όνειρο χωρίς αναταράξεις

Έχοντας περάσει μια έντονα ταραχώδη ζωή, ο Στρίντμπεργκ, το 1902, επιχειρεί, όπως είχε κάνει και νωρίτερα με το Προς Δαμασκόν (1898), να διηγηθεί τη σύνθεση ενός ονείρου. Σε αυτό δίνει περισσότερο μια συμβολική κατεύθυνση παρά μια υπερρεαλιστική, άτακτη και ανεξήγητη -όπως σε ένα πραγματικό όνειρο- εκδοχή. Σε έναν απροσδιόριστο χρόνο και χώρο η φαντασία δημιουργεί ένα νέο τοπίο: αναμνήσεις, παρελθούσες εμπειρίες, προσδοκίες, πρόσωπα που φεύγουν και χάνονται, κάποια που επανέρχονται με διαφορετική μορφή. Με το Ονειρόδραμα ο Στρίντμπεργκ θεωρήθηκε ότι απελευθέρωσε τη δραματική δημιουργία από τα πλαίσια του νατουραλισμού που κυριαρχούσε ευρέως, ανοίγοντας νέους ορίζοντες, όπως αυτοί αποτυπώθηκαν στα μετέπειτα κείμενα των  Πιραντέλλο, Κάιζερ, Κοκτώ και πολλών άλλων σύγχρονων πειραματιστών. Ο Α. Σολομός προσδιόρισε το κεντρικό μοτίβο τόσο της δημιουργίας, όσο και της ψυχοσύνθεσης του δραματουργού ως «χιαστό πλέγμα ατιμώρητης ενοχής και τιμωρημένης αθωότητας».

Το σκηνικό προσδιορίζεται ως τοπίο με σύννεφα. Εκεί ανάμεσα στα απόκρημνα βράχια διακρίνονται οι αστερισμοί του Λέοντος, της Παρθένου και του Ζυγού. Η Αγνή, η κόρη του Θεού Ίντρα, στέκεται στο πιο ψηλό σύννεφο, ώσπου αποφασίζει να κατέβει στη γη και να αποκτήσει την εμπειρία του ανθρώπινου βίου. Πολλά και ποικίλα θα συναντήσει στο ταξίδι της, που τελικά αποδεικνύεται αρκετά πιο σύνθετο από μια απλή περιήγηση στα επίγεια. Οι θνητοί πρωταγωνιστούν σε έναν παράξενο κόσμο, όπου τα όνειρα και οι προσδοκίες διαψεύδονται, οι λύπες είναι περισσότερες από τις χαρές, η αδικία προς κάποιον αποδίδει συμφέρον σε έναν άλλο. Η -αγνή- κόρη απογοητεύεται, καθώς τίποτα δε θυμίζει τη Γη της Επαγγελίας που καρτερούσε να διαβεί. Αποχαιρετά το μέρος και ό,τι συνάντησε εκεί και μέσω της φωτιάς επιστρέφει στον ουράνιο παράδεισο.

Αυτό το παράξενο υπαρκτό-ανύπαρκτο σύμπαν προσπάθησε να αναδημιουργήσει η Γεωργία Μαυραγάνη. Ως ένα σημείο τα κατάφερε, δίνοντας έμφαση στις αφηγήσεις διαρκείας και λιγότερο στο σκηνικό πλούτο, σε μια άτυπη εκλογίκευση, παρά σε εικόνες. Είναι, όμως, τα λόγια που μένουν και ενίοτε μας ταράζουν σε ένα όνειρο ή οι παραστάσεις του; Επιλέγοντας ακόμα και για αυτά τις περισσότερες φορές τη συνολική αφήγηση ή τον ψίθυρο δυσκολευόμαστε να τα νιώσουμε, να εισπράξουμε το όποιο συναίσθημα κρύβουν, να σκεφτούμε το συμβολικό τους νόημα, να αναζητήσουμε τις προεκτάσεις ή ακόμα -από πρακτική άποψη- να τα ακούσουμε. Χρειάστηκε να φτάσουμε στην τελευταία -μαγική- σκηνή, εκείνην του ατομικoύ χαιρετισμού, που καταλήγει σε ομαδική αναχώρηση από την πύλη της γης, για να νιώσουμε ότι κάτι μας ταρακουνά. Οι ερμηνείες ακολούθησαν τη σκηνοθετική επιλογή της ομαδικής αφηγηματικής συμπόρευσης και της ψιθυριστής απόδοσης και έτσι δεν εξατομικεύονται, δεν οδηγούνται σε μεγάλες στιγμές. Σε αυτό το δυσδιάκριτο πλαίσιο δράσης ξεχωρίσαμε την Αγνή της Αλίκης Αλεξανδράκη.  

Σύνολο: Συμπαθής ανάγνωση του πιο αγαπημένου -κατά δήλωσή του- έργου του Στρίντμπεργκ, αναμέναμε, ωστόσο, πιο πλούσια και εμπνευσμένη εικονοποιία, υψηλότερους τόνους, μεγαλύτερη γενικότερα δυναμική.   

* Σολομός Α., «Σημειώματα τέχνης: Ονειροκριτικά», Καθημερινή, 10.3.1963.

Ταυτότητα παράστασης: εδώ

Εισιτήρια: ΕΔΩ