Είδαμε: «Το σώμα της γυναίκας ως πεδίο μάχης» στο Θέατρο Χώρος

Η Ευρώπη είναι ένα βουνό από πέτρες.
Τα Βαλκάνια, μια πυριτιδαποθήκη συναισθημάτων.

Δύο γυναίκες συναντιούνται στις ιατρικές εγκαταστάσεις του ΝΑΤΟ στη Γερμανία. Η Κέιτ είναι ψυχολόγος, Αμερικανίδα με ευρωπαϊκές ρίζες, επικεφαλής ενός κλιμακίου εύρεσης και ανασκαφής ομαδικών τάφων στη Βοσνία, που μετατέθηκε σε αυτό το μέρος κατόπιν οικειοθελούς αποχώρησης από την αρχική της αποστολή. Η Ντόρα βρίσκεται εκεί ως ασθενής, θύμα ομαδικού βιασμού από τη Βοσνία. Η Κέιτ πασχίζει να την πλησιάσει με σκοπό να τη βοηθήσει να διαχειριστεί το τραύμα της και μέσω αυτής της διαδικασίας να λυτρωθεί και η ίδια από όλα όσα τη βαραίνουν. Ενώ στην αρχή οι προσπάθειές της για την προσέγγιση της Ντόρας πέφτουν στο κενό, όσο περνά ο χρόνος η τυπική συναναστροφή τους θα εξελιχθεί, μέσα από τις ομοιότητες και τις διαφορές τους, σε μια σχέση εμπιστοσύνης και εμπιστευτικότητας, σε μια σχεδόν φιλία.

Τα έργα του Ματέι Βίζνιεκ έχουν πολυπλοκότητα και βάθος, χρειάζονται ξεκούραστο νου για να απορροφηθούν. «Το σώμα της γυναίκας ως πεδίο μάχης» είναι το δεύτερο - μετά το «Η λέξη πρόοδος στο στόμα της μητέρας μου ηχούσε πολύ φάλτσα» - που ανεβαίνει σε ελληνική σκηνή τη φετινή θεατρική σεζόν, για πρώτη φορά μάλιστα. 

Με κέντρο αναφοράς του και πάλι τον πόλεμο, ο Βίζνιεκ μιλά για τον βιασμό γυναικών ως πολεμική τακτική για την αποδυνάμωση του εχθρού που μέχρι χθες ήταν αδελφός, φίλος, γείτονας - γιατί, όπως λέει, η γυναίκα είναι η πηγή της ζωτικότητάς του, η δύναμη και η αδυναμία του συγχρόνως. Αναλύει το προφίλ και τη νοοτροπία του Βαλκάνιου στρατιώτη και εν συνεχεία του Βαλκάνιου άντρα και σχολιάζει το «αλλά» του ρατσισμού - εντάσσει στο έργο μια σκηνή λεκτικής αναμέτρησης, όπου οι δύο γυναίκες παραθέτουν ακατάπαυστα τις προκαταλήψεις που υπάρχουν μεταξύ των λαών τους, τι σκέφτονται δηλαδή οι Βόσνιοι για τους υπόλοιπους Βαλκάνιους (Αλβανούς, Βούλγαρους, Βορειομακεδονίτες, Τούρκους, Έλληνες κ.ά.) και οι Αμερικάνοι για τους Αμερικάνους (Αφροαμερικάνους, Λατινοαμερικάνους, ιθαγενείς, κ.ά.) - συμπεραίνοντας, εν τέλει, πως δεν πρόκειται για κάποιο τοπικιστικό ελάττωμα, αλλά για ένα παγκόσμιο φαινόμενο.

Η Νικόλ Δημητρακοπούλου είναι σπαρακτική ως Ντόρα, στο πρόσωπο και στο σώμα της διαγράφονται όλα τα συναισθήματα της ηρωίδας της, η ντροπή, η ανασφάλεια, ο φόβος, ο θυμός. Η Σοφία Παλάντζα διατηρεί το ψύχραιμο προφίλ που αρμόζει στην επαγγελματική ιδιότητα της ψυχολόγου, χωρίς ωστόσο να αποποιείται τη ζεστασιά, το συναισθηματισμό αλλά και την ενοχή που διακρίνουν την Κέιτ.

H πολύ καλή μετάφραση της Νατάσας Σιδέρη αναδεικνύει τη δυναμική του πρωτότυπου κειμένου, χτίζοντας μια γερή βάση για το σκηνοθετικό όραμα του Στέλιου Πατσιά που επικεντρώνεται στην αλληλεπίδραση των δύο γυναικών, της Ντόρας και της Κέιτ, δύο χαρακτήρων που δρώντας επί σκηνής είτε μαζί είτε χώρια, οδηγούνται σταδιακά προς την ψυχική τους αποκατάσταση. Στην άρτια θεατρική απόδοση προστίθεται και το σκηνικό της Μαρίας Παλάντζα, αφαιρετικό οπτικά, πλούσιο σημασιολογικά - δεξιά κι αριστερά δύο παράλληλοι χωμάτινοι διάδρομοι, σαν δύο μέρη στον γεωγραφικό χάρτη που δεν συναντιούνται (εδώ Βαλκάνια και Αμερική) και στη μέση ένα κρεβάτι που στοιχειοθετεί το δωμάτιο ενός θεραπευτηρίου, το χώρο που αποτελεί το σημείο τομής, όχι τον τόπων, αλλά των ανθρώπων που προέρχονται από αυτούς· τα μικροαντικείμενα που ξεπροβάλλουν από το τεχνητό έδαφος παραπέμπουν στους ομαδικούς τάφους. Οι φωτισμοί της Ναυσικάς Χριστοδουλάκου συμβαδίζουν με τις μεταβαλόμενες διαθέσεις των σκηνών, ενώ η μουσική του Γιώργου Κασσαβέτη υποστηρίζει διακριτικά τη συνολική παρουσίαση.

Η παράσταση «Το σώμα της γυναίκας ως πεδίο μάχης» είναι μια ευκαιρία γνωριμίας με αυτό το ενδιαφέρον έργο του σπουδαίου συγγραφέα Ματέι Βίζνιεκ, που με αφορμή τον πόλεμο βυθίζει, σαν το μαχαίρι, την κοφτερή του πένα στις ανοιχτές πληγές των σύγχρονων κοινωνιών και της ανθρωπότητας, εναποθέτοντας την ελπίδα της επούλωσής τους στη ζωή που γεννιέται ή θα γεννηθεί.

* Φωτογραφίες: Archlabyrinth
Περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση μπορείτε να βρείτε εδώ.