Ο θείος Άρης πήγε Μέγαρο για την 9η του Μπρύκνερ | Ροκ Κουρεντζής και Utopia

Τι είναι τελικά το πιο σημαντικό μετά από την ακρόαση ενός μουσικού έργου; Νομίζω να «βγαίνεις» λίγο διαφορετικός, λίγο καλύτερος, για το προσωπικό σου ταξίδι. Ακόμα και αν δεν σου άρεσε, κέρδος είναι. Εδώ, όμως, δύσκολα θα βρούμε κάποιον να μην του άρεσε. Φάνηκε στο χειροκρότημα άλλωστε…

Ο Θεόδωρος Κουρεντζής ανεβαίνει με αμάνικο φανελάκι, στενό παντελόνι πάνω από τον αστράγαλο και λουστρίνια, όλα μαύρα, για να απογειώσει μαζί με την ορχήστρα Utopia την 9η Συμφωνία του Anton Bruckner στο κατάμεστο Μέγαρο Μουσικής.

Ένας «ροκ» αέρας πνέει στην κλασική μουσική τα τελευταία χρόνια και νιώθω τυχερός που ήμουν εκεί! Οι περισσότεροι μουσικοί της ορχήστρας στέκουν όρθιοι. Μαυροφορεμένοι, εξαίσιοι, γνώστες της μοναδικής παγκόσμιας γλώσσας.

Από τη θέση μου κάτω δεξιά, χαζεύω το κάτω μέρος της λαβής των βιολιών που έχει άλλο χρώμα καθώς λειαίνεται από τους αντίχειρες των μουσικών. Παρατηρώ τα κοντραμπάσα να πορώνονται στον ρυθμό, φευγαλέες εικόνες από πνευστά, τύμπανα και τσέλα.

Ο Κουρεντζής, πιστεύω όχι τυχαία, μετά τον Μάλερ πέρσι στο Ηρώδειο, πέρασε στον Μπρύκνερ. Μια πορεία που σχετίζεται με το Θείο, με την αρχή και το τέλος, με την περιγραφή του Ιερού μέσα από τη μουσική.

Στα κονσέρτα του, πας τόσο για τη μουσική, όσο και για την ορχήστρα του και τον ίδιο. Ο λόγος είναι ο τρόπος που σωματοποιεί τη μουσική: που τη μεταδίδει, που κατά κάποιον τρόπο το απαιτεί, από τα μέλη της ορχήστρας, όρθια ή καθιστά. Το αποτέλεσμα είναι και οπτικό. Οι μουσικοί και ο ίδιος χορογραφούν, τραντάζονται, σκύβουν, χαμογελούν, τεντώνονται σε μια σκηνή μοναδικότητας.

Όσο ακούμε το πρώτο μέρος της Συμφωνίας, περιμένεις ότι κάτι περίεργο θα συμβεί. Ένα μυστήριο πλανιέται στην αίθουσα του Μεγάρου. Μοιάζει με ζέσταμα σε αυτό που θα ακολουθήσει στο δεύτερο μέρος.

Τότε που, μαέστρος και μουσικοί θα «φωνάξουν» μέσω της μουσικής τους που είναι συναρπαστικά καθηλωτική! Όπως χαρακτηριστικά είπε μια κυρία: «αναπνέεις όταν στο επιτρέψει ο μαέστρος!». Δεν σε πνίγει όμως. Οι ανάσες της μουσικής είναι καθαρές, όλα τα όργανα είναι ξεκάθαρα, «crystal clear» που λέμε!

Οι επαναλήψεις του θέματος δεν κουράζουν, κάτι για το οποίο ο Μπρύκνερ είχε κατηγορηθεί. Στιβαρά τύμπανα, μπάσες νότες, αρχοντικές παύσεις-ανάσες για νέες μουσικές εφόδους, εμμονικές δοξαριές από τα έγχορδα. Ξαφνικά, σαν να ακούς κελαηδισμούς από τα πνευστά.

Όλα θα ηρεμήσουν στο τρίτο μέρος, θα ταξιδέψουμε σε πιο «κινηματογραφική» μουσική, καθώς ο Μπρύκνερ «περπάτησε» μουσικά στο μεταίχμιο ρομαντισμού και μοντερνισμού. Και στο τέλος η σιωπή. Η απόλυτη σιωπή, η ακινητοποίηση, το πάγωμα του χρόνου και της στιγμής, που επέβαλε ο Κουρεντζής, ίσως ως φόρο τιμής στο 4ο χαμένο και μη ολοκληρωμένο μέρος της συμφωνίας. Μιας συμφωνίας σαν τη ζωή που τελειώνει αλλά και δεν θα τελειώσει ποτέ!

Ψάξτε τι έχει γραφτεί για τον συνθέτη. Έζησε τον ταραγμένο 19ο ευρωπαϊκό αιώνα και πρόλαβε την αυτοκρατορία της Αυστρο-Ουγγαρίας. Η γραφή του επηρεάστηκε από τη καθολική θρησκεία, ενώ επιρροές του υπήρξαν τόσο ο Τζιοβάνι Πιερλουίτσι ντα Παλεστρίνα αλλά και ο Μπαχ. Άλλη επιρροή υπήρξε ο Βάγκνερ με τον οποίο είχε αλληλοεκτίμηση, ενώ λέγεται ότι επηρέασε τον Μάλερ. Περίφημο είναι και το «πρόβλημα του Μπρύκνερ» καθώς έκανε πολλές αλλαγές σε φαινομενικά τελειωμένες συνθέσεις, κάτι που μπέρδευε πάντα τους μελετητές του για το ποια είναι η τελική παρτιτούρα. Λατρεύτηκε, μετά θάνατον, από τους Ναζί μα ευτυχώς μεταπολεμικά δεν κηλιδώθηκε η φήμη του.

O Θεόδωρος Κουρεντζής και η Utopia πρέπει να είναι τακτικοί επισκέπτες του μυαλού μας και της ψυχής. Η μουσική που επιλέγουν κάθε φορά είναι τα κλειδιά για να μπουν, να αφήσουν τον πλούτο και το μεγαλείο της τέχνης και να αποχωρήσουν, αφήνοντάς μας λίγο καλύτερους.

Εις το επανιδείν.

Τα εισιτήρια είναι εξαντλημένα και για τη δεύτερη μέρα. Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε εδώ.