Sam Roma και Αγγελική Τουμπανάκη στον κήπο του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου

Με την τσιγγάνικη μουσική δεν έχω καμία ιδιαίτερη (έως καμία απλώς!) σχέση. Έτσι, όταν διάβασα για μια συναυλία τσιγγάνικης μουσικής στον κήπο του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου, αποφάσισα να πάω με μια παρέα ξένων φίλων.

Όταν φτάσαμε, είχαν ήδη ξεκινήσει. Ο ήχος ήταν πολύ διαφορετικός από αυτό που περίμενα… επιρροές από ισπανική και ινδική μουσική, τούρκικες μελωδίες, καθώς και κομμάτια που μου φαίνονταν ελληνικά – ή μήπως ήταν μικρασιατικά; Κάποια κομμάτια γνωστά, κάποια μου θύμιζαν κάτι απροσδιόριστο, κάποια ήταν εντελώς άγνωστα. Μια γλώσσα ακατανόητη, όπου όμως κάπου κάπου αναγνώριζα κάποιες τουρκικές λέξεις – εξάλλου γνώριζα ότι η Ρομανί που μιλάνε οι τσιγγάνοι της ελληνικής επικράτεια έχουν ρίζες στην Τουρκική γλώσσα.

Παρατήρησα την μπάντα. Εννέα άτομα – κιθάρα, μπάσο, βιολί, ούτι, κανονάκι, πλήκτρα, κρουστά, φωνή. Άλλοι αυτοδίδακτοι, άλλοι με μακροχρόνιες μουσικές σπουδές. Το όνομά τους, Sam Roma – «είμαι τσιγγάνος». Μια φυλή για την οποία γνωρίζω κάποια γενικά πράγματα – ότι ταξίδευαν με καραβάνια, ότι είναι νομάδες, ότι οι θεωρίες για την καταγωγή τους ποικίλλουν, αν και μάλλον συγκλίνουν στο ότι προέρχονται από την Ινδία. Δεν γνώριζα όμως να απαντήσω σε ερωτήσεις του τύπου «Έχουν ελληνική ιθαγένεια;» «Ποια είναι η πρώτη τους γλώσσα;» «Ποια είναι η θρησκεία τους;» και άλλα παρόμοια… Όπως διάβασα αργότερα, οι πρόγονοι των Sam Roma ήρθαν στην Ελλάδα με την ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας το 1922, ενώ οι ίδιοι οι μουσικοί είναι παιδικοί φίλοι που, μεγαλώνοντας, αποφάσισαν να διαδώσουν τη μουσική ιστορία της φυλής τους.

Στη σκηνή ανέβηκε η Αγγελική Τουμπανάκη. Είχα ακούσει το όνομα (από τα jazz σχήματα στα οποία συμμετέχει), αλλά δεν είχα ιδέα για το εύρος της φωνής της και τη σκηνική της παρουσία. «Θα σας τραγουδήσουμε το Εντερλέζι, από την τουρκική λέξη “ Hıdırellez”, που, όπως είδα αργότερα, είναι η γιορτή που σηματοδοτεί την αρχή της άνοιξης και γιορτάζεται στις 6 Μαΐου. Ήταν ένα από τα κομμάτια που ήξερα, και η συγκεκριμένη απόδοση ξεπέρασε κάθε προσδοκία – ιδιαίτερα στο encore!
Το πάντρεμα της τζαζ με όλα τα παραπάνω είδη ήταν κάτι το ασύλληπτο. Το κοινό μαγεύτηκε – μέσα σε όλους κι εμείς, καθώς και μια μεγάλη παρέα ξένων φοιτητών.

Εκτός από το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, οι Sam Roma έχουν εμφανιστεί στον κήπο του Νομισματικού Μουσείου, στη μουσική σκηνή «Πέραν», στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, κ.ά.

Τους εύχομαι κάθε επιτυχία!