Α. Μαντάς, Τ. Μούσας, Γ. Ι. Μπαμπασάκης μιλούν για την παράσταση «Quelle Catastrophe! μια ερευνητική ανάγνωση πάνω στο έργο του Beckett»

To Quelle Catastrophe! είναι μια ερευνητική ανάγνωση πάνω στο έργο του Samuel Beckett, μια αυτοσχεδιαστική performance-σύμπραξη του ηθοποιού Αντρέα Μαντά και του μουσικού Τηλέμαχου Μούσα, με παράλληλη αφήγηση επί σκηνής, από τον συγγραφέα-μεταφραστή, Γιώργο-Ίκαρο Μπαμπασάκη.

Οι τρεις σπουδαίοι συντελεστές μιλούν στο debόp για την παράσταση και τη μεταξύ τους σύμπραξη.

Απολαύστε τους!

Με τι χρειάζεται να είναι εφοδιασμένος ένας ηθοποιός για να ερμηνεύσει Μπέκετ;

Αντρέας Μαντάς: Δεν είναι κλασική παράσταση αυτό που πάμε να επιχειρήσουμε. Να σας πω την αλήθεια, ούτε ο όρος performance με καλύπτει. Τι είναι κλασικό και τι είναι performance; Έχουμε την ανάγκη συνεχώς να βαπτίζουμε και να επαναβαπτίζουμε τα πράγματα και τις καταστάσεις. Για μένα, είναι σαν τα δύο πεδία του Μάξγουελ. Η performance μπορεί να είναι το ηλεκτρικό πεδίο και το κλασικό θέατρο το μαγνητικό, όπου το ένα δημιουργεί το άλλο και η ύπαρξη του ενός εξαρτάται από την ύπαρξη του άλλου. Στην περίπτωσή μας δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη φόρμα, ούτε καν φόρμα. Είναι μη φόρμα και με μια μίξη πολλών τεχνών. Είναι αίσθηση. Τώρα όσον αφορά την λειτουργία μου ως ηθοποιός, την έχω ονομάσει διακόπτη διαλογισµού και παραλογισμού. Ξαπλωµένος ή όρθιος κι έχοντας συνείδηση του χώρου που σε περιβάλλει. Καθισµένος µε τη σπονδυλική στήλη ίσια, τα µάτια ανοιχτά και να ελέγχεις την αναπνοή σου. Μετά να την ξεχνάς, να αφαιρείσαι, να αρχίσεις να ονειρεύεσαι ξύπνιος, να το παίρνεις χαµπάρι, να καταλαβαίνεις τι σκέφτεσαι, να ξαναπαίρνεις αναπνοή και ξανά να την ξεχνάς, ξανά και ξανά. Και αυτό σ' επαναφέρει στον εαυτό σου µετά  την ονειροπόληση. Οι άνθρωποι το κάνουν αυτό ασυνείδητα. Πέφτουν να κοιµηθούν, πιάνουν τον εαυτό τους να ονειροπολεί, αλλάζουν προσκέφαλο, λένε πως τώρα θα κοιµηθούν, ξανά ονειροπολούν, µετά κοιµούνται, ονειρεύονται, ξυπνούν ξαφνικά, απορούν µε το όνειρο που είδαν, θυµούνται ένα πρόβληµα που τους απασχολεί, ξανακοιµούνται, ξανα ξυπνούν, λένε <<αχ>>, <<ουφ>> και ξανακοιµούνται για άλλη μια φορά. Το μόνο σίγουρο είναι ότι ένας ηθοποιός πρέπει να είναι έτοιμος για όλα.

Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση σε αυτή την παράσταση για εσάς;

Αντρέας Μαντάς: Με τον Ίκαρο και τον Τηλέμαχο είμαστε φίλοι και στη ζωή. Ειδικά με τον Ίκαρο μας συνδέουν πολλά πράγματα. Η μεγαλύτερη πρόκληση εδώ ήταν και είναι ότι προσπαθούμε να γίνουμε φίλοι και ως υπάρξεις μέσω αυτής της διαδικασίας. Το πιο δύσκολο πράγμα πιστεύω σε μια φιλική σχέση είναι ν' αγαπήσεις τον άλλο ως ύπαρξη και όχι ως ον. Αυτό που ονειρεύτηκε και ονειρεύεται αυτός ο διάλογος είναι η ύπαρξη των φίλων. Και όχι το ‘είναι’ τους. Το οποίο είναι πάρα πολύ δύσκολο. Μεταφυσικό βάσανο θα το αποκαλούσα.

Πώς θεωρείτε ότι μπορεί να επενδυθεί κατάλληλα μουσικά μια παράσταση με κείμενο εμπνευσμένο από το έργο του Μπέκετ; Αν ήταν είδος μουσικής, τι θα ήταν το έργο του;

Τηλέμαχος Μούσας: Στην προσέγγισή μου στο κείμενο αυτό σημαντικό ρόλο παίζει η «φωνητική εικόνα» που νοείται ως η δημιουργία ή η παρουσία φωνητικού ήχου που προορίζεται να σχηματίσει μια ακουστική εικόνα. Eίτε αυτή είναι συνδεδεμένη με τη γλώσσα, είτε ανεξάρτητη από αυτή.

Η αντίσταση του ηθοποιού σε μια παιχνιδιάρικη εξερεύνηση του ήχου, στη «μη γλώσσα», έχει τις ρίζες της στα επίπεδα της λογικής που είναι εγγενής στη γλώσσα. Αυτή την αντίσταση προσπαθώ να σπάσω. H διακειμενικότητα της φωνής που αναφέρεται σε μια διάσταση του ηχητικού παιχνιδιού είναι εμφανής στην παράστασή μας. Αν ήταν είδος μουσικής, θα ήταν μια αντι-όπερα του György Ligeti.

Τι διαφορετικό προσφέρει μια performance σε σχέση με μια «τυπική» παράσταση;

Τηλέμαχος Μούσας: Η αυτοσχεδιαστική μας performance χαρακτηρίζεται από την υψηλή δεξιοτεχνία μέσω της χρήσης διευρυμένων τεχνικών και από την έντονη σωματική κίνηση που πολλές φορές καταλήγει σε ανοίκεια ηχητικά αποτελέσματα και δημιουργεί, μία θεατρικότητα.

Σημαντική είναι επίσης η εισαγωγή της απροσδιοριστίας στο σώμα του σύγχρονου μουσικού κειμένου που αναβαθμίζει τον ρόλο των ερμηνευτών, απαιτώντας υψηλότερο βαθμό εγρήγορσης. Η συνεπακόλουθη αναθεώρηση του ηχητικού υλικού ως σημείου αναφοράς από τους ακροατές και η χρήση της φωνής εκτός γλωσσικού πλαισίου είναι επίσης βασικό στοιχείο της performance.

Πώς εξυπηρετεί τη ροή της παράστασης η παράλληλη αφήγηση επί σκηνής; Ποιο θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι το βαθύτερο νόημα του Quelle Catastrophe;

Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης: Τα τελευταία χρόνια υποστηρίζω ότι οι Τέχνες καλό είναι να συνομιλούν μεταξύ τους. Και επίσης, να συνδιαλέγονται με τη Φιλοσοφία και την Επιστήμη. Έτσι, φροντίζω να αναλαμβάνω ρόλους συντονιστή, μοντέρ, επιλογέα υλικού, ή, ας πούμε, ακόμα και ιδιότυπου ντιτζέι/ενορχηστρωτή σε καλλιτεχνικές δράσεις.

Στην υβριδική παράσταση «Quelle Catastrophe!», οι θεατές καλούνται να παρακολουθήσουν, να απολαύσουν στοχαζόμενοι, και να στοχαστούν απολαμβάνοντας, ακριβώς έναν διάλογο ανάμεσα στις τέχνες. Εδώ, η μία τέχνη δεν αποτελεί συμπλήρωμα ή υπόκρουση της άλλης, αλλά μια αυτόνομη, καίτοι συντονισμένη, celebration ενός από τους σημαντικότερους δημιουργούς του 20ού αιώνα, του Samuel Beckett.

Ο Λογοτέχνης Μπαμπασάκης τεκμηριώνει με την απαγγελία επιλεγμένων κειμένων, αλλά και με μικροδράσεις σχετιζόμενες με αντικείμενα (σκακιέρα, φλασκί, γραφομηχανή), τα όσα πράττει ο Ηθοποιός Μαντάς, αλλά και σχολιάζει τα ηχητικά τοπία που δημιουργεί ο Μουσικός Μούσας. Και οι τρεις υπενθυμίζουμε, με τον τρόπο μας, την απόλυτη επικαιρότητα που στην εποχή έχει και πάλι το μπεκετικό έργο, τη σπουδαιότητά του.

Ευχαριστούμε τους κυρίους Μαντά, Μούσα και Μπαμπασάκη για την παραχώρηση της συνέντευξης!

Όλες οι πληροφορίες για την παράσταση βρίσκονται εδώ.