Ανδρονίκη Μαραθάκη: Έρωτας & Επανάσταση Μέρος ΙΙΙ - η ανωμαλία του ελάχιστου

Μικρά τετράγωνα, μικρά κουτάκια, μικροί χώροι, μικροί κύκλοι, στροβιλισμοί, καθημερινότητα, συνήθεια, μικρόκοσμος είναι μερικές από τις λέξεις που θα μπορούσαν να εκφράσουν αυτό που ένιωσα παρακολουθώντας τη μελέτη της Ανδρονίκης Μαραθάκη «για τον έρωτα που υπάρχει καθ’ εαυτόν, ως γενναιότητα σε ότι βιώνουμε και την επανάσταση ως αυτό που δύναται να εμφανιστεί μέσα από μια τέτοια αντιμετώπιση του κόσμου». 

Μια παράσταση όπου η κίνηση των χορευτών στην τροχιά του μικρόκοσμού τους ήταν αέναη, διαρκής, επαναλαμβανόμενη και ρυθμική, με μικρές μεταβολές αλλά χωρίς τέλος, θυμίζοντας δορυφόρο σε τροχιά γύρω από ένα ουράνιο σώμα, οι ελκτικές δυνάμεις του οποίου κλονίζονται για να δημιουργηθούν αργότερα νέες και να διατηρηθεί τελικά η ισορροπία.

Συμφωνώντας με τη χορογράφο, πιστεύω κι εγώ ότι ο έρωτας είναι ικανός να χαλάσει καθετί γνώριμο, να κλονίσει κάθε ισορροπία, να ταράξει κάθε γαλήνη. Ο έρωτας είναι μια επανάσταση που έρχεται για να ανατρέψει. Τι γίνεται όμως μετά την ανατροπή; Η τροχιά, η συνήθεια, η ασφάλεια του γνωστού επανέρχονται και καταστέλουν οτιδήποτε ανατράπηκε; Αν ο έρωτας είναι μια μικρής κλίμακας, προσωπική επανάσταση, αν ο έρωτας είναι μια σπίθα που θα φέρει την έκρηξη, πώς μπορούμε να τον διατηρήσουμε; 

Τι είναι ο έρωτας και πώς μπορούμε να τον υιοθετήσουμε στη ζωή μας;

Ξέρετε, πολύ εύκολα μπορεί να υπάρξει σύγχυση σχετικά με το πως αναφερόμαστε στον έρωτα, κυρίως ενώ συνδέεται με την έννοια της επανάστασης και παρότι εντελώς διαφορετικά μας προσφέρθηκε αυτή η σύνδεση προς μελέτη από τους μεγάλους θεωρητικούς. Καθένας από τους συνήθεις χαρακτηρισμούς που ακούγονται για τον έρωτα, τύπου ξεσηκωτικός, επαναστατικός, άναρχος, ασυμβίβαστος, απόλυτος κ.λπ. πιστεύω πως δεν καλύπτουν παρά ένα μέρος του. Ο έρωτας δεν είναι κάτι που «με πάει ψηλά ή χαμηλά» ή που ορίζεται από «μουσκέματα φιλιών», δανειζόμενη φράσεις των Α. Badiou και του Ν. Χριστιανοπουλου. Ο έρωτας θέτει ερωτήματα ύπαρξης, ριζοσπαστικής συσχέτισης του Εγώ με το Άλλο, υπονόμευσης του προσωπικού συμφέροντος, εξέλιξης του εγώ, είναι αποτέλεσμα εντροπίας. Νιώθω πως μια τέτοια προσέγγισή του ίσως μας επιτρέψει να τον υιοθετήσουμε.

Πώς γεννήθηκε η ιδέα για αυτή την κινησιολογική μελέτη;

Αν μου επιτρέπετε, θα ήθελα να χρησιμοποιήσω την ευκαιρία που μου δίνεται εδώ, για να σχολιάσω λίγο τη μεγάλη σημασία που έχει για μένα η «χορογράφηση» ως μέσο δημιουργίας, ως τρόπος έκφρασης, τρόπος τοποθέτησης, εκφοράς ήθους και αισθήσεων.

Ο χορογράφος ή καλύτερα ο οδηγός ενός έργου χορού, είναι δημιουργός!

Είναι θέση η έλλειψη «καθαρότητας» στην κινητική φόρμα και η απουσία ενός πλήθους σε πλήρη ομοιομορφία κινητικότητας, έναντι μιας «καθαρότητας» ροών.
Είναι θέση η χορογράφηση της μετατόπισης του ερμηνευτή, έναντι κινησιολογίας που μπορεί να δημιουργείται σε σταθερό σημείο, σε zero point όπως λέμε.
Είναι θέση η χορογράφηση αιτιών κίνησης, έναντι της χορογράφησης του αποτελέσματος που η κίνηση φέρει.
Είναι θέση να υπάρχει και να εμφανίζεται η αιτία για το έργο και για τον ερμηνευτή για να σηκώσει το πόδι του με μια δυναμική και προς μια κατεύθυνση από τη γη ή για να γλιστρήσει σε αυτήν ή για να πηδήξει από αυτήν.
Είναι θέση η χορογράφηση ροών και η άδεια της εμφάνισής της από τον κάθε ερμηνευτή, έναντι της χορογράφησης ενός ερμηνευτή, που ίσως να μου φαίνεται και ανήθικη.

Όλα τα παραπάνω φέρουν μια συγκεκριμένη «τεχνοτροπία» σε ένα έργο χορού. Σαν να λέμε το ύφος ενός γλύπτη είναι έτσι και όχι αλλιώς. Αναγνωρίζοντας ότι κληρονομείς από τους δημιουργούς του χορού, και ότι αντλείς από το σήμερα, το να ορίσεις ύφος είναι αναφαίρετο δικαίωμα του κάθε δημιουργού. Να το ορίσεις προσωπικά και σε σχέση με το κοινό στο οποίο αναφέρεσαι, να το επιλέξεις συνειδητά και όχι τυχαία, να το επιλέξεις πρωτίστως και ας κάνεις λάθος.
Όλα τούτα, ορίζουν τη γλώσσα και τη γραμματική που χρησιμοποιείται και σχεδόν ταυτόχρονα, τη σύνθεση που θα εμφανίσει το θέμα καλύτερα. Η ιδέα δηλαδή για τη μελέτη αυτή ξεκινά πιο παλιά από όσο φαντάζομαι.

Εξέλαβα το Χορό ως τον καθρέφτη των σημερινών κοινωνιών, όπου υπάρχει ο μιμητισμός και η ψυχολογία της αγέλης. Είναι ικανή μια μικρή σε εύρος επανάσταση, όπως ο έρωτας που συντελείται σε επίπεδο ατομικό, να φέρει την ανατροπή σε μια τέτοια κοινωνία;

Στο έργο και ο έρωτας ακόμη σχολιάστηκε κοινότοπα, με μια ψυχολογία αγέλης όπως είπατε. Η ερώτηση όμως τέθηκε όταν π.χ. το απλό φιλί χρειάστηκε να δοθεί εν κινήσει και στον αέρα. Εμφανίζεται έτσι μια διαλεκτική όπου η ίδια η κοινοτοπία ενώ «είναι», δημιουργεί και δυνατότητες. Δε με γοητεύουν έργα που απλά καταγράφουν την πραγματικότητα και τη φέρουν αυτούσια στη σκηνή. Πιστεύω στα έργα που διαθέτουν χώρο για να ξεδιπλωθεί, να «αναπτυχθεί» ένα ερώτημα, ένας επαν-ορισμός μιας προβληματικής της πραγματικότητας. Σε αυτές τις περιπτώσεις δε, θεωρώ πολύ πολύ σημαντική την ικανότητα ενός έργου να μην απαντήσει στο ερώτημα, αλλά να δώσει το δικαίωμα και την άδεια στον θεατή να το απαντήσει προσωπικά και σε δεύτερο χρόνο. Με γοητεύει ένα έργο αν κυκλοφορήσει μέσα από τις σκέψεις και πράξεις του θεατή και αφού φύγει από τον κοινό μας χώρο. Για να ολοκληρώσω το κύκλο της απάντησης μου, το ερώτημα σας θα έπρεπε να τίθεται λίγο πριν.

Γιατί ένα έργο, όπως έχει προσδιοριστεί σήμερα, είναι ικανό να «φέρει ανατροπή»;

Γιατί θεωρείτε πως ο έρωτας, όπως έχει προσδιοριστεί σήμερα, είναι ικανός να «φέρει ανατροπή»;

Μήπως αυτός ή το έργο, ορίζονται και παρατηρούνται μέσω μιας «μιμητικής ή ψυχολογίας της αγέλης»; 

Τι να περιμένουμε από εσάς φέτος; Υπάρχει συνέχεια στη μελέτη αυτή; Θα συνεχίσετε να κινείστε γύρω από το θέμα «Έρωτας&Επανάσταση»;

Αυτή ήταν η παρουσίαση, ένα μοίρασμα με το κοινό, ενός πρώτου σταδίου μελέτης του έργου. Ακόμη και κατά τη διάρκεια των παραστάσεων, φροντίδα μου ήταν η μελέτη αυτή να παραμείνει ζωντανή. Με ενδιαφέρει η εξέλιξη αυτής της εργασίας, για φέτος και ίσως από του χρόνου, η παρατήρηση των άλλων δύο μερών της θεματικής «έρωτας και επανάσταση».

Μέσα από αυτή τη διαδικασία ο κύριος στόχος μου είναι η εξέλιξη του έρωτα» που υιοθετείται στην ομάδα, τα επόμενα των ανατροπών όπως σωστά είπατε. Θεωρώ σημαντικότερο έργο αυτή τη διαδικασία από την όποια παρουσίαση μελέτης γίνεται. Υπήρχαν ερμηνευτές που κατάφεραν να εμφανίσουν όχι τόσο στην παράσταση, αλλά σε πρόβα, την κορυφή της εξελικτικής τους πορείας. Υπήρξαν άλλοι που έκαναν το αντίθετο. Αν εξετάζεις μεμονωμένα ή με χρονικά περιθώρια, νιώθω πως δεν δικαιώνεις οποιαδήποτε επιτελεστική τέχνη αλλά ούτε και τη ζωή.

Φωτογραφίες: Παναγιώτης Μαΐδης 
Χώρος: Art Factory-Τεχνοστάσιο