Bάιος Πράπας | Ο μουσικός του «Αναρχικού» και του «Ζορμπά» μιλάει στο deBόp

«Μουσικός και μουσικός». Έτσι περιγράφεται ο Βάιος Πράπας στο πολύ σύντομο βιογραφικό του που βρίσκουμε στο διαδίκτυο. Σαφές, ναι. Άλλωστε το όνομά του νεαρού, χαμηλών τόνων, συνθέτη βρίσκεται ήδη πίσω από τη μουσική ατμόσφαιρα θεατρικών παραστάσεων όπως «'Όλοι ένα' Φίλα με (λίγο ακόμα)» (2016), «Οι γειτόνισσες» (2016), «Μήδεια» (2017), «Βικτώρ ή τα παιδιά στην εξουσία» (2017), «Εκκλησιάζουσες» (2020), όπου παρουσιάζεται είτε ως δημιουργός είτε ως μουσικός επί σκηνής. Ευρύτερα γνωστός πάντως έγινε το 2021, καλύπτοντας θαυμάσια και τους δύο αυτούς ρόλους στην εξαιρετικά πετυχημένη παράσταση «Ο τυχαίος θάνατος ενός αναρχικού».

Φέτος τον βρίσκουμε και πάλι στη σκηνή του «Αναρχικού» και όχι μόνο. Υπογράφει την πρωτότυπη μουσική της ολοκαίνουριας, μεγάλης θεατρικής παραγωγής «Ζορμπάς» (σε σκηνοθεσία Γιάννη Κακλέα) που θα παιχτεί από τέλη Οκτωβρίου στο ΘΕΑΤΡΟΝ του Ελληνικού Κόσμου. Οπότε το «μουσικός και μουσικός» δεν μας αρκεί. Με αφορμή τη συμμετοχή του στον «Ζορμπά» θελήσαμε να τον γνωρίσουμε ακόμη καλύτερα. 

Bάιε, πότε και πώς ξεκίνησε η σχέση σου με τη μουσική; 

Οι σπουδές μου ξεκινούν στα οχτώ μου με έναν καθηγητή μουσικής, τον Θέμη Παπαβασιλείου, με τον οποίο έμαθα έγχορδα, κιθάρα, μπουζούκι, λαούτο, τζούρα κ.λπ. Συνέχισα τις σπουδές μου στο ωδείο. Από τα δεκαπέντε, μπαίνοντας στην θεατρική ομάδα του σχολείου μου στη Νίκαια και γράφοντας μουσικές για τις σχολικές παραστάσεις, κατάλαβα πως ήθελα να γράψω μουσική για θέατρο και κινηματογράφο. Έτσι πήγα σε δραματική σχολή για να γνωρίσω το θεατρικό κόσμο από μέσα, καθώς πιστεύω ότι η συγκεκριμένη διαδικασία σύνθεσης ξεκινά παράλληλα με τον ήχο που αρθρώνει ένας ηθοποιός όταν μεταφέρει το λόγο του συγγραφέα. Συνεχίζω μέχρι σήμερα τις σπουδές μου αφού, χάρη στο ίντερνετ, μπορώ να κάνω σεμινάρια και εργαστήρια από το σπίτι. Δεν πιστεύω ότι θα τελειώσει αυτό ποτέ.                                                                

Η εξαιρετικά πετυχημένη παράσταση «Ο τυχαίος θάνατος ενός αναρχικού» συνεχίζεται φέτος για δεύτερη χρονιά. Εκεί, παίζεις μουσική επί σκηνής και μάλιστα είσαι ο... «άνθρωπος-ορχήστρα». Η παρουσία σου αλλά και τα τραγούδια που έχετε γράψει παρέα με τον Πάνο Βλάχο έχουν κομβική σημασία στο έργο. Μίλησε μου για αυτήν την εμπειρία.

Στο “Τυχαίο θάνατο ενός αναρχικού” ζήσαμε ένα θαύμα όλοι μας. Μια παράσταση που εμένα προσωπικά με έχει καθορίσει. Είναι τρομερή εμπειρία να φτιάχνεις κάτι και να έχει τόσο μεγάλη αποδοχή. Με τον Πάνο Βλάχο είμαστε παιδικοί φίλοι και από τα πατάρια που παίζαμε τζουράδες και μπαγλαμάδες, βρεθήκαμε τώρα να κάνουμε την παράσταση αυτή. Ο Πάνος είναι και η αιτία που βρέθηκα σε αυτήν τη δουλειά με τόσους ωραίους τεχνικούς, συντελεστές, ηθοποιούς και τον Γιάννη Κακλέα. Η εμπειρία μου στον «Αναρχικό» με τον Γιάννη ήταν απίστευτη. Μεγάλη κατανόηση, μεγάλη ενσυναίσθηση, εμπιστοσύνη. Μου άφησε πάρα πολύ χώρο και ηρεμία να δημιουργήσουμε μαζί. Μακάρι όλες οι δουλειές να ήταν έτσι. Και είναι ωραίο που ένα τέτοιο όμορφο αποτύπωμα μέσα μου, βρίσκει και αποδοχή στον κόσμο. Δεν είναι δεδομένο. Νιώθουμε ευγνώμονες γι’ αυτό που συμβαίνει και ευχαριστούμε όλο τον κόσμο που ήρθε να δει αυτήν την παράσταση.
 

Στην ολοκαίνουρια παράσταση «Ζορμπάς» και πάλι έχεις συνθέσει πρωτότυπη μουσική. Θα την ερμηνεύσεις κι εκεί ζωντανά; Πως ήταν η διαδικασία σύνθεσης μουσικής εμπνευσμένης από παραδοσιακούς δρόμους και ρυθμούς της Κρήτης;

Στην παράσταση του «Ζορμπά» δεν θα είμαι ζωντανά επί σκηνής, διότι θα είμαι στον «Αναρχικό». Ωστόσο γράφω πρωτότυπη μουσική για την παράσταση. Το γεγονός ότι η παράσταση διαδραματίζεται στην Κρήτη για εμένα είναι μεγάλο όπλο. Η παραδοσιακή κρητική μουσική είναι ακόμα ζωντανή. Γράφουν οι Κρητικοί ακόμα κομμάτια, τραγούδια, σκοπούς. Είναι αγαπημένος μου τόπος, πάω κάθε χρόνο το καλοκαίρι. Εκεί ήμουν και φέτος και έγραψα τα πρώτα θέματα του «Ζορμπά». Αναφέρομαι στην μουσική της Κρήτης σαν όπλο, διότι ακούγοντας ένα πεντοζάλι, ένα συρτό, κατά τη γνώμη μου δεν γίνεται να μην ανατριχιάσεις και να μη νιώσεις ότι ο ήχος της λύρας ή του νταουλιού έρχεται από κάτω από τη γη, από μέσα μας, από κάτι βαθύ αρχέγονο και διονυσιακό. Χτυπώντας τα νταούλια για το «Ζορμπά» ελπίζω να χτυπήσουμε κι αυτές τις «χορδές» και έτσι η παράσταση να γίνει ταξίδι και εικόνες για το κοινό.

«Θα πίστευα μόνο σε έναν θεό που ξέρει να χορεύει» έχει πει ο Nίτσε. Και σκέφτομαι αμέσως τον «Χορό του Ζορμπά» τη θρυλική σύνθεση του Μίκη Θεοδωράκη που έχει πολυαγαπηθεί παγκοσμίως. Η ψυχή του Αλέξη Ζορμπά ημέρευε με τη μουσική και το χορό. Μπορούν άραγε να ημερέψουν και τη δική μας;

Η παράσταση έχει πολλή μουσική και χορό. Δεν ξέρω αν θα ημερέψουν οι ψυχές μας, μακάρι να καταφέρουμε κάτι τέτοιο. Ωστόσο η παράσταση νομίζω ότι θα προσπαθήσει να μεταφέρει κι άλλα συναισθήματα. Σε αυτήν την ιστορία συμβαίνουν πάρα πολλά πράγματα. Πιστεύω θα είναι ένα ωραίο ταξίδι για το κοινό.

Έχεις ήδη παρουσιάσει αρκετές δουλειές που αφορούν σε θεατρικές παραστάσεις. Ποιες οι δυσκολίες και ποια τα πλεονεκτήματα του να συνθέτεις μουσική «κατά παραγγελία»;

Εμένα με γοητεύει το «κατά παραγγελία». Νιώθω ελεύθερος με το να υπάρχει πλαίσιο. Μου αρέσει να έρχεται κάποιος και να μου ζητάει κάτι που μπορεί να είναι τελείως εκτός από τα ακούσματα μου ή τις γνώσεις μου. Άλλωστε έτσι θα μάθω περισσότερα. Είναι αχαρτογράφητα αυτά τα νερά, αλλά το πιο ωραίο που συμβαίνει με το θέατρο και τη μουσική, είναι ότι ξεκινάς κάτι. Μια αναζήτηση κάνει τη διαδρομή της και θα σε επιστρέψει πάλι πίσω πιο γεμάτο, πιο έμπειρο. Να επισημάνω ότι αυτή είναι η δουλειά μας: να συνθέτουμε κόσμους.
 

Ο σκηνοθέτης  Γιάννης Κακλέας με πληθωρικό και γενναιόδωρο τρόπο, είπε για εσένα πως δεν είσαι απλά μουσικός αλλά είσαι «ιδέα». Αν το πάρουμε κυριολεκτικά, πώς προκύπτουν οι μουσικές ιδέες σου; Τι σε εμπνέει;

Πραγματικά δεν ξέρω τι να απαντήσω. Είναι πάρα πολλά αυτά που μου δίνουν ιδέες. Στον «Αναρχικό» σκεφτόμουν ότι είμαι ένας μουσικός του δρόμου και τί μπορώ να κάνω εκείνη τη στιγμή για να παράξω ήχο. Στο «Ζορμπά» σκέφτομαι τους ανθρώπους που ξέρω στην Κρήτη, τα τοπία που είναι άγρια, τους φίλους μουσικούς που έχω γνωρίσει εκεί. Και όλα αυτά πρέπει να γίνουν παράσταση. Ξανά βάζω μέσα το κομμάτι δουλειάς. Μου αρέσει πολύ που αυτό που είναι στη φαντασία μας, στο τέλος το βλέπουμε στη σκηνή. Με κόσμο, με φώτα, με μικρόφωνα, με αγωνίες, με χαρές κ.λπ.

Τι πιστεύεις πως χαρακτηρίζει τις μουσικές σου; Έχουν κάποιο προσωπικό στίγμα;

Δε νομίζω ότι έχω κάποιο προσωπικό στίγμα στις μουσικές μου. Και αυτό προκύπτει από το ότι θεωρώ το θέατρο τεράστιο πεδίο, ανοιχτό για τη μουσική. Οι άνθρωποι δεν είναι ένα πράγμα. Έτσι και εγώ συνθετικά βρίσκω διαφορετικές ποιότητες μέσα μου να εκφραστούν μουσικά. Θα είμαι ο ίδιος όταν γράφω πιο σκοτεινά θέματα, είμαι ο ίδιος όταν γράφω και πιο φωτεινά θέματα. Τα αγαπάω όλα το ίδιο γιατί έχουν το λόγο τους.

Ποιες είναι οι μουσικές σου επιρροές;

Ακούω πάρα πολλή κινηματογραφική μουσική. Ωστόσο επιρροές έχω πάρει από πολλά πράγματα. Από τα ρεμπέτικα και τα λαϊκά που έπαιζα μικρός, από τα κλαρίνα που άκουγε ο πατέρας μου, από τους Pink Floyd που άκουγε η μάνα μου! Τώρα όμως, βρίσκομαι σε μια φάση που όλα τα ονειρεύομαι μεγάλα. Πιο πολλά όργανα, πιο μεγάλες μουσικές, με την έννοια της παραγωγής. Μπορεί να φταίει ότι βρίσκομαι στον πυρετό του «Ζορμπά».

Τι μουσική θα έβαζες: α) σε ένα roadtrip, β)  στην κορύφωση ενός πάρτι;

Δύσκολο! Σε ένα road trip σίγουρα θα είχα λίστα με πολλά, αλλά θα πω Θανάση Παπακωνσταντίνου. Και σ’ ένα πάρτι, στην κορύφωση, θα έπαιζα Rage Against the Machine.

Τελευταία ερώτηση, μία αγαπημένη που κάνω σε όλους/όλες τους/τις  μουσικούς: αν ήσουν μουσικό όργανο τί θα ήθελες να είσαι και γιατί;

Κλαρίνο, γιατί με συγκινεί πάρα πολύ.

_______________________________________________________________________________

Περισσότερα για την παράσταση «Ζορμπάς» μπορείτε να διαβάσετε ΕΔΩ και για την παράσταση «Ο τυχαίος θάνατος ενός αναρχικού» ΕΔΩ.