Έντεκα ερωτήσεις για τη Μαρία Καλλιμάνη

Tην ταινία ‘’Στο σπίτι’’ του Αθανάσιου Καρανικόλα (που ζει και εργάζεται πολλά χρόνια στη Γερμανία), την είδα στο πλαίσιο του 20ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας - Νύχτες Πρεμιέρας, και η αλήθεια είναι πως είχα χρόνια να δω μια ελληνική ταινία με τόσο έντονη την αίσθηση του “ευρωπαικού σινεμά”, μια ελληνική ταινία η οποία με έκανε να την σκέφτομαι  για αρκετές μέρες μετά..

Με πρωταγωνίστρια την  Μαρία Καλλιμάνη, και ένα κάστ εξαιρετικών ηθοποιών, το «Στο σπίτι», είναι μια ταινία που παίρνει τον χρόνο της και πραγματεύεται ένα πολύ σύγχρονο και πάντα επίκαιρο θέμα, αυτό των μεταναστών.

Η  Νάντια από την Γεωργία εργάζεται ως οικιακή βοηθός εδώ και 12 χρόνια σε ένα σπίτι κερδίζοντας  την εμπιστοσύνη και την αγάπη των μελών της οικογένειας. Ύστερα όμως από ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας που της προκύπτει, η σχέση τους αλλάζει ριζικά…

Η Καλλιμάνη, δούλεψε και απέδωσε τον ρόλο της με λιτότητα και εξαιρετική λεπτομέρεια, αποφεύγοντας οτιδήποτε περιττό και υπερβολικό χαρίζοντάς μας  μια ερμηνεία  συγκινητική και μεστή.

Ζήτησα από  την κινηματογραφική Νάντια, να μας μιλήσει για το ταξίδι που έκανε με αυτήν την ταινία απαντώντας σε 11 ερωτήσεις.

 

Έντεκα  ερωτήσεις για την Μαρία Καλλιμάνη

Ποιο ήταν το πρώτο πράγμα  που σε έκανε να πεις το ναι στην πρόταση του Αθανάσιου Καρανικόλα  να πρωταγωνιστήσεις στην πρώτη μεγάλου μήκους ελληνική ταινία του «Στο σπίτι»;

Ήδη από την πρώτη μας συνάντηση με τον Θανάση,  καθώς μου διηγόταν την ιστορία της ταινίας και άρχισε να μου περιγράφει την Νάντια, αισθάνθηκα να μου κεντρίζει το ενδιαφέρον . Καταρχήν  μου κίνησε αμέσως την περιέργεια  το πώς θα μπορούσε να  είναι η καθημερινότητα αυτής της γυναίκας  και η ζωή της  στο σπίτι όπου εργάζεται και μένει.   

Είχες κάποια “Νάντια” στο μυαλό σου, όταν άρχισες να δουλεύεις τον ρόλο;

Στην διάρκεια των προβών, δουλεύοντας και προσπαθώντας να συνθέσω τον κόσμο της Νάντιας και συζητώντας φυσικά και με τον Θανάση, άρχισα να φαντάζομαι αυτήν τη γυναίκα και να ανασύρω από την μνήμη μου στοιχεία  αλλά και αισθήσεις από την επαφή μου με γυναίκες  μετανάστριες που γνωρίζω και οι οποίες ζουν και εργάζονται στην Ελλάδα.  Συνειδητοποίησα ότι πιο πολύ γνωρίζω το κομμάτι τους αυτό της οικιακής  βοηθού, της εργασίας τους, αλλά όχι  πώς είναι η υπόλοιπη ζωή τους, τι σημαίνει να εγκαταλείπεις τον τόπο σου και το σπίτι σου και να κάνεις μια νέα αρχή κάπου αλλού. Ποιο κομμάτι καταλαμβάνει η προσωπική τους ζωή,  οι δυσκολίες που έχουν περάσει, οι δικοί τους άνθρωποι, η νοσταλγία; Τι σημαίνει  να είσαι στις υπηρεσίες κάποιων άλλων;

Αναγνωρίζεις στο πρόσωπο της Νάντιας δικά σου χαρακτηριστικά;

Σε έναν ρόλο αναπόφευκτα θα υπάρχουν και  προσωπικά στοιχεία.  Δε γίνεται αλλιώς. Κάθε φορά ο ηθοποιός είναι ο εαυτός του σε πολύ συγκεκριμένες συνθήκες. Αυτό είναι που κάνει και τη δουλειά μας τόσο ενδιαφέρουσα. Εστιάζεις και φωτίζεις κάθε φορά  διαφορετικές πλευρές του εαυτού σου. Και βέβαια , χρήσιμο εργαλείο της δουλειάς είναι και η παρατήρηση . H παρατήρηση των άλλων, των άλλων συμπεριφορών, χειρονομιών, της  έκφρασης... Έτσι γίνεται λοιπόν μια σύνθεση δικών μας και ξένων στοιχείων και χαρακτηριστικών.

Στην ταινία βασικό ρόλο παίζει η συγχώρεση. Πόσο εύκολο είναι να συγχωρείς τους ανθρώπους που νιώθεις ότι σε πρόδωσαν;

Δεν είναι καθόλου εύκολο νομίζω. Όταν μάλιστα αισθάνεσαι ότι σε πνίγει το δίκιο σου, είναι λογικό επακόλουθο να εκφράσεις θυμό και να αντιδράσεις. Ο Καρανικόλας ήθελε μέσα από την ταινία του να μιλήσει για την κρίση των ηθικών αξιών αλλά και να προτείνει έναν όχι τόσο συνηθισμένο τρόπο  συμπεριφοράς , αυτόν της Νάντιας. Είναι ένας άνθρωπος με αξιοπρέπεια και βαθιά αισθήματα. Έχει τέτοιον χώρο μέσα του, που μπορεί και συγχωρεί. Δεν διαπραγματεύεται τα αισθήματά της. Αυτό νομίζω την κάνει να ξεχωρίζει. Είναι ένας δυνατός και περήφανος άνθρωπος που δεν μπορεί να πράξει αλλιώς, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν βιώνει και εσωτερικές συγκρούσεις. 

Βλέποντας την ταινία, μου ήρθε στο μυαλό το έργο «Σκοτώνουμε τα άλογα όταν γεράσουν», κυριολεκτικά και μεταφορικά. Τί είναι αυτό που κάνει κάποιους ανθρώπους να είναι τόσο αμείλικτοι και σκληροί με τους αδύναμους;

Πολλές φορές, κλεισμένοι στον μικρόκοσμό μας , θεωρώντας τις ανάγκες μας ύψιστης προτεραιότητας , χωρίς να συνειδητοποιούμε τη δύσκολη θέση κάποιων άλλων ανθρώπων , κλεισμένοι στο καβούκι μας που λέμε, μπορεί να φερθούμε πολύ εγωιστικά.  Δεν θεωρώ  βέβαια ότι η ταινία ηθικολογεί, ότι μιλάει για τους καλούς και τους κακούς, αλλά ότι πιο πολύ παρουσιάζει μια πραγματικότητα,  και ενδεχομένως μια παθογένεια χωρίς όμως κάποια πρόθεση διδακτισμού .

Η ταινία δεν βιάζεται να μας δείξει κάτι. Έχεις την αίσθηση πως παίρνει τον χρόνο της και δεν βασίζεται σε κοντινά πλάνα ή γρήγορα καρέ. Θα λέγαμε πως έχει θεατρικούς ρυθμούς. Αυτό είναι κάτι που σε επηρέασε  υποκριτικά;

Όχι . Πιστεύω  ότι  πρόκειται για μια  ταινία τόσο  ρεαλιστική, που περιέχει μάλιστα κάποια στοιχεία ντοκιμαντέρ και καταφέρνει  να “κλέψει”αληθινούς χρόνους από τη ζωή. Δε θα έλεγα ότι έχει θεατρικούς ρυθμούς. Επίσης θα ήθελα να προσθέσω ότι στο σινεμά μεγάλη σημασία έχει το μοντάζ. Η ταινία αποκτά τους δικούς της ρυθμούς σύμφωνα με αυτό που θέλει να πει ο σκηνοθέτης και το μοντάζ  παίζει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο.

Διάβασα ότι ο σκηνοθέτης είχε μια συγκεκριμένη μέθοδο προσέγγισης των ρόλων. Συντονίστηκες εύκολα με αυτό ή προτιμάς περισσότερους βαθμούς ελευθερίας στην ανάδειξη ενός ρόλου;

Ο Θανάσης δουλεύει πολύ στις πρόβες με τη μέθοδο Meisner , την οποία και διδάσκει στο Βερολίνο. Είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα μέθοδος που οξύνει την παρατηρητικότητα, την επικοινωνία μεταξύ των ηθοποιών αλλά και την συναισθηματική ευελιξία. Συντονίστηκα εύκολα όπως λέτε γιατί είναι σα παιχνίδι. Την ίδια στιγμή, δε δουλέψαμε αυστηρά μόνο με αυτή τη μέθοδο, ο Θανάσης είναι πολύ ανοιχτός πάνω στη δουλειά και μας έδωσε μεγάλο χώρο. Ήταν μια ευτυχής συνύπαρξη!

Το αστικό σπίτι  είναι βασικό σημείο αναφοράς στην ταινία. Θα μπορούσαμε να πούμε, σε συνδυασμό με το γεγονός πως στο περισσότερο μέρος της ταινίας εμφανίζεσαι με ένα συγκεκριμένο ρούχο σαν να φοράς στολή,  ότι είναι μια μοντέρνα φυλακή με αρκετές ανέσεις για την οικιακή βοηθό που υποδύεσαι;

Πράγματι το σπίτι είναι ένα βασικό  σημείο αναφοράς στην ταινία, κυριολεκτικά και μεταφορικά, και “παίζει” σπουδαίο ρόλο και στα πλάνα της ταινίας. Η επιλογή να φοράμε όλοι ένα συγκεκριμένο ρούχο στην ταινία, κάνει την ιστορία να λειτουργεί  και σαν παραβολή όπως αναφέρει  ο Καρανικόλας σε μια συνέντευξή του: “Προσπάθησα να αποφύγω τον νατουραλισμό.....Οπότε τα κοστούμια που φοράνε οι ηθοποιοί παραπέμπουν στους  χαρακτήρες τους. Να το πω πιο απλά, η Κοκκινοσκουφίτσα δεν αλλάζει συνεχώς ρούχα. Είναι αυτό που φοράει....”

Γιατί κάποιος να δει την ταινία;

Είναι μια ταινία καθαρών προθέσεων, έχει πλοκή, αισθητική και συγκινεί. Έτσι μας λένε...!

Πόσο “καθαρός” θεατής μπορεί να είναι αυτός που βλέπει την ταινία στην οποία συμμετέχει;

Ίσως  θα πρέπει να τη δω πολλές φορές μέχρι να απεμπλακώ από το γεγονός ότι συμμετέχω, αλλά την πρώτη φορά που την είδα σε μια κατάμεστη αίθουσα στο Βερολίνο, στα πλαίσια της Berlinale, ήταν τέτοια η προσοχή και το ενδιαφέρον του κοινού που με έκανε να την παρακολουθώ κι εγώ κατά κάποιο τρόπο σαν απλός θεατής. Και την ευχαριστήθηκα.

Πού θα σε βρει υποκριτικά ο φετινός χειμώνας;

Θα συμμετέχω στην παράσταση “Συγχώρεσέ με”, σε σκηνοθεσία του Ακύλλα Καραζήση, στο Εθνικό θέατρο. Πρόκειται για ένα σύγχρονο ελληνικό έργο των αδελφών Κούφαλη. Θα ανέβει στη Νέα Σκηνή του Εθνικού θεάτρου στα τέλη Νοεμβρίου.

 

Zωή σε ευχαριστώ πολύ!

Κι εγώ Μαρία!