Η Ελεάνα Γεωργούλη μας μιλάει για «Τα Κόκκινα Τετράδια» | Θέατρο του Νέου Κόσμου

Η αληθινή ιστορία της αντιστασιακής Βάσως Στροφύλλα, σε ένα πρωτότυπο θεατρικό έργο από την εγγονή της και βραβευμένη ηθοποιό Ελεάνα Γεωργούλη. Η παράσταση ζωντανεύει την Οδύσσεια της νεαρής Βάσως από το 1940, τα χρόνια της στον αντιφασιστικό αγώνα, τη συνάντησή της με τον έρωτά της, τον Γιάννη, τη δολοφονία της αδελφής της, τη διαδρομή της στην παρανομία και τη φυλακή μέχρι την απελευθέρωσή της το 1953.

Η Ελεάνα Γεωργούλη απάντησε στις ερωτήσεις μας για την παράσταση αυτή και την ευχαριστούμε πολύ!

Τι θυμάστε πιο έντονα από την γιαγιά και τον παππού σας;

Η γιαγιά μου είχε το πιο τέλειο κούρεμα, μέχρι πολύ γριούλα είχε ένα κατάμαυρο κοντό καρέ και αφέλειες. Θυμάμαι τα πολύ κομψά παλτό της. Δεν έβγαινε ποτέ έξω χωρίς να καρφώσει την καρφίτσα της της Εθνικής Αντίστασης στο πέτο. Μου έφτιαχνε ρυζόγαλο με κανέλα και μου μάθαινε να τραγουδώ τα τραγούδια των φυλακών: «Γιούρια γιούρια θέλει η φυλακή τραγούδια».

Θυμάμαι τον παππού μου να ποτίζει το λαχανόκηπο του στο χωριό και να ατενίζει πέρα στον ουρανό. Θυμάμαι την μπριγιαντίνη και την προσεγμένη του χωρίστρα των μαλλιών του. Θυμάμαι στην τσατσάρα στο πέτο του σακακιού του. Θυμάμαι το εντυπωσιακό του ύψος 1.90 και τα καλλιγραφικά του γράμματα. Ήταν καλλιγράφος και αναλάμβανε πάντα τις εφημερίδες στη φυλακή.

Με ποιες ιστορίες μεγαλώσατε και πως ένα μικρό παιδί αντιλαμβάνεται τις ιστορίες αυτές;

Τραγουδούσα απέξω όλα τα τραγούδια των φυλακών Αβέρωφ. Ήξερα απέξω όλα τα αντάρτικα. Τσίριζα στα 5 μου χρόνια με έκσταση το «Ήρωες, άπαρτα βουνά». Μεγάλωσα με τα ταξικά παραμυθία της γιαγιάς, με παραμύθια για τους φτωχούς και τους πλούσιους. Μεγάλωσα με ιστορίες από την Κατοχή, από την παρανομία, από τις Φυλακές. Ήταν έπος για εμένα. Ήταν η Ιλιάδα και η Οδύσσεια μου. Οι ήρωες της ιστορίας συνδέονταν, πολεμούσαν όλοι στον ίδιο πόλεμο. Ένας πόλεμος που οι γενναίοι έχασαν από δόλο των νικητών. Όπως και στον Τρωικό.

Είναι εντυπωσιακό ότι αυτή η παράσταση βασίζεται σε αληθινή ιστορία και για αυτήν γράφτηκε πρωτότυπο κείμενο. Η ανάγκη να πείτε τη δική σας ιστορία μέσα από την ιστορία της γιαγιάς σας σε τι δρόμους σας οδήγησε συναισθηματικά αλλά και καλλιτεχνικά;

Συναισθηματικά ήταν πολύ έντονο. Με το υλικό ασχολούμαι τρία χρόνια τώρα πολύ εντατικά και ήταν στιγμές που βάραινα. Σκοτείνιαζε η ψυχή μου. Είχα πονοκεφάλους, έκλαιγα. Δεν το  χωρούσα ότι οι άνθρωποι έζησαν τόσες κακουχίες και βάσανα. Αποφάσισα (και σε μεγάλο βαθμό βασισμένη στη δική μου ψυχοσωματική αντίδραση) πως δεν με ενδιέφερε η ρεαλιστική αναπαράσταση των γεγονότων, που πολλά ήταν σκληρά και βίαια. Στον αντίποδα θέλησα να εστιάσω στην ποιητική μετεγγραφή των γεγονότων μέσα από το θεατρικό φακό. Πως κάτι ωμό και κυνικό όπως ένας ξυλοδαρμός, γίνεται κάτι παράξενο και ανοίκειο ακόμη και όμορφο. Με ενδιέφερε να ειπωθεί η ιστορία και να ειπωθεί βαθιά χωρίς ποτέ να εκβιαστεί το συναίσθημα. Και σε αυτό η Νάνσυ, ο Αντρέας και ο Γιάννης συνετέλεσαν με εξαιρετικό τρόπο. Αισθάνθηκα πως αυτό που βίωσαν οι αγωνιστές εκείνης της περιόδου δεν είναι κάτι που αναπαρίσταται οπότε δεν θέλησα να το εκμεταλλευτώ δραματικά. Ένιωσα πως θα εκμεταλευόμουν κάτι ιερό.

Γράφοντας τις ερωτήσεις παρατηρώ ότι χρησιμοποιώ τη λέξη «ιστορία» συνέχεια και ενώ θα μπορούσα να επαναδιατυπώσω για να μην επαναλαμβάνομαι δεν θέλω να το κάνω. Τι είναι ιστορία για εσάς;

Είναι τα ίχνη της ανθρώπινης διαδρομής στην αλληλεπίδραση της με την κοινωνική δομή...

Ποιο ρόλο διαδραματίζει ο έρωτας στο έργο αλλά και στη ζωή πιστεύετε; Τι σας δίδαξε η σχέση των παππούδων σας, τόσο η ερωτική όσο και η αγωνιστική;

Ο έρωτας τους βοήθησε να αντέξουν τις κακουχίες και την προδοσία της ιστορίας. Τους βοήθησε να αντέξουν τη μοναξιά της απομόνωσης, να βγουν ζωντανοί, να ελπίζουν σε κάτι όμορφο. Τους παππούδες μου τους θυμάμαι ήδη μεγάλους και με φθορά στη σχέση τους. Όταν διάβασα τα γράμματα τους από τη φυλακή, αιφνιδιάστηκα. Δεν πίστευα ότι είχαν ζήσει τέτοιο έρωτα νέοι. Όμως μου βγάζει νόημα πια. Οι ρομαντικές ψυχές μπορούν να πιστέψουν απόλυτα σε κάτι. Και είναι διατεθειμένες να αναλάβουν το κόστος της ματαίωσης της μεγάλης τους αγάπης. Είτε λέγεται έρωτας, είτε επανάσταση.

Θεωρείται ότι η γενιά μας επιστρέφει πίσω για να ξαναπιάσει το νήμα της ιστορικής μνήμης, καθώς μιλάμε για πρόσφατη και εν πολλοίς ακόμα δύσκολο να αποτιμηθεί ιστορική στιγμή;

Ναι επιστρέφουμε στην ιστορία, θαρρώ. Είναι η σαρωτική αυτή «άνοδος της ασημαντότητας» που βιώνουμε σαν γενιά και πρέπει να ανατρέξουμε πίσω να δούμε το γιατί. Ωστόσο για εμένα ο Εμφύλιος δεν είναι πρόσφατη ιστορία. Οι άνθρωποι που πρωταγωνίστησαν στον Εμφύλιο δεν βρίσκονται πια στη ζωή. Χάνεται έτσι η μαρτυρία από το πρώτο χέρι. Και όταν χαθεί η προφορική μαρτυρία για έμενα χάνεται και το νήμα της μνήμης και η ιστορία απομακρύνεται επικίνδυνα και δεν μπορείς πια να την ανασυνθέσεις. Που θα βασιστείς; Στα επίσημα εγχειρίδια; Για να στοχαστείς πάνω στην Ιστορία χρειάζεσαι ο ανθρώπινος διάμεσος και χρειάζεται να έχεις πρόσβαση στο ηθικό και ιδεολογικό σύμπαν του πλάσματος που καταθέτει τη μαρτυρία του.

Ποιοι είναι οι χαρακτήρες του έργου και τι θα δούμε σε αυτό;

- Η Βάσω Στροφύλλα | η γιαγιά μου, νεαρή αντάρτισσα πόλης, οργανωμένη στο ΕΑΜ

- Ο Γιάννης Γεωργούλης | ο παππούς μου, αντάρτης του ΕΛΑΣ

- Η Ουρανία Στροφύλλα | η μεγαλύτερη αδελφή της Βάσως

- Ο Αντώνης | ο άντρας της Ουρανίας

- Ο Κύριος Ν.Φ | συνεργάτης των Ταγμάτων Ασφαλείας & αρχηγός των Χιτών

Μέσα στην Κατοχή η νεαρή Βάσω προσχωρεί στον αγώνα ενάντια στο φασισμό. Οργανώνεται στην ΕΠΟΝ και στη συνέχεια στο ΕΑΜ. Ερωτεύεται τον Γιάννη, τον παππού μου, συναγωνιστή της και αντάρτη του ΕΛΑΣ. Τα Τάγματα Ασφαλείας και η Χίτικη οργάνωση του Πύργου σχεδιάζουν την εξόντωση μελών της Αντίστασης και αποφασίζουν τη δολοφονία της Βάσως. Εκείνη όμως τη νύχτα στη θέση της Βάσως εκτελούν την αδελφή της Ουρανία. Μέσα στη δίνη του πολέμου η Βάσω οδηγείται στην πιο ακραία επιλογή, να αναζητήσει τους ένοχους και να εκδικηθεί. Η Βάσω στην παρανομία και ο Γιάννης στο Βουνό. Μέσα στον Εμφύλιο: καταδίκες σε θάνατο, φυλακές, ξερονήσια. Τη διαδρομή τους μέχρι την απελευθέρωση τους το 1953, συντροφεύει ο έρωτας. 

Ευχόμαστε κάθε τύχη στη δουλειά αυτή και στην Ελεάνα Γεωργούλη προσωπικά!

Όλες οι πληροφορίες για την παράσταση βρίσκονται εδώ