Η Έλλη Παπακωνσταντίνου μας μιλά για την παράσταση Revolt

Η Έλλη Παπακωνσταντίνου στο REVOLT ATHENS επικαλείται τους κώδικες της αισθητικής για να θέσει ερωτήματα – όπως άλλωστε κάθε αξιοπρεπείς παράσταση οφείλει να κάνει – για το αν η κρίση είναι καθολική, εάν υπάρχει τρόπος διαφυγής. Επιθυμεί να σχολιάσει την απάθεια και το φόβο που κυριαρχούν στην Ευρώπη και ίσως να προβληματίσει για το αν μπορούμε να υπερβούμε αυτές τις συναισθηματικές καταστάσεις. Εμάς μας κινητοποίησε η ιδέα και είπαμε να την προσεγγίσουμε περισσότερο. Έτσι προέκυψε η παρακάτω συζήτηση.  

Γιατί επιλέξατε ως το τίτλο της παράστασης το Re-volt; Κάποιο σχόλιο έναντι του Revolution?

Ποια επανάσταση; Εδώ, πρέπει να εξηγήσεις γιατί κάνεις πολιτικό θέατρο- δηλαδή να δικαιολογηθείς γιατί απευθύνεσαι στους σημερινούς ανθρώπους για το σήμερα, κάτι τέτοιο θεωρείται passé. Μόνον οι κλασσικοί είναι τέχνη. Εγώ γράφω τα κείμενα της παράστασης μαζί με τους ηθοποιούς και κάνω τέχνη, όπως κατεβαίνω σε μια πορεία. Δεν φιλοδοξώ να κάνω καριέρα κι έχω πάντα αγωνία.

Όταν παίξαμε την παράσταση στην Βιέννη στο Musikteatretage Festival της Βιέννης τον Σεπτέμβριο, η Ουγγαρία μόλις είχε κλείσει τα σύνορα  της και στην Αυστρία πρόσφυγες είχαν βρει φρικτό θάνατο μέσα σε ένα φορτηγό-ψυγείο. Οι περισσότεροι Αυστριακοί είχαν πάθει σοκ που αυτό συνέβαινε στην χώρα τους, αλλά με τύψεις μας έλεγαν ότι δεν μπορούσαν να κάνουν κάτι. Επισκέφτηκα τη Βιέννη ξανά πριν ένα μήνα ως ομιλήτρια σε συνέδριο για την πολιτική τέχνη πριν την εκλογή Καγκελαρίου. Αυτήν τη φορά το κακό ήταν εκεί, με ακροδεξιό φαβορί που τελικά έχασε με ελάχιστη διαφορά και οι Αυστριακοί πάλι δεν ήξεραν τι να κάνουν. Τα γεγονότα- ιστορικά μιλώντας -τρέχουν τόσο γρήγορα. Η Ευρώπη αλλάζει, οι λαοί της αντιπαρατίθενται. Είμαστε ξανά στην δεκαετία του 30.

Ο τίτλος είναι ένα σχόλιο για την απάθεια και το αίσθημα στασιμότητας φόβου και ανημποριάς που είναι κυρίαρχο στην Ευρώπη.

Πιστεύετε ότι οι Αθηναίοι είναι έτοιμοι για μια υπέρβαση;

Η υπέρβαση γίνεται σε προσωπικό επίπεδο καταρχάς. Το προσωπικό και το συλλογικό είναι συγκοινωνούντα δοχεία και αυτό προσπαθώ να το αποτυπώσω στο REVOLT ATHENΣ. 

Η μουσική της παράστασης με ποιο τρόπο μπορεί να συνδέεται με την κρίση;

Η μουσική είναι αφαιρετική τέχνη, συνδέεται με το αίσθημα, με τα πάντα. Με τη βαθύτερη μνήμη, με την παράδοσή μας, με το τουριστικό μας «πρόσωπο». Η παράσταση απευθύνεται σε όλες τις αισθήσεις- είναι ένα ποιητικό σύμπαν, όπου εικόνα, μουσική, μυθικά τέρατα και επιχειρηματολογία διαπλέκονται.

Τι είναι αυτό που χαρακτηρίζει το έργο σας;

Η δυναμική σχέση με την ζωντανή μουσική, η εικαστική ματιά, η στόχευση στο σήμερα, το θέμα της πίστης.

Το «Re-volt Athens» έχει ταξιδέψει και στο εξωτερικό. Πιστεύετε πως τους σύγχρονους πολίτες μας αφορούν τα ίδια ζητήματα;

Όχι, δε μας αφορούν τα ίδια ζητήματα. Στην Ελβετία, το πρόσφατο θέμα που αφορά τους πολίτες είναι το τελευταίο δημοψήφισμα, προκειμένου να εισπράττουν 2500€ το μήνα, όσοι Ελβετοί πολίτες δεν εργάζονται (ακόμα κι αν δεν έχουν εργαστεί ποτέ). Κάτι σαν επίδομα «Ελβετοσύνης». Στο Ζαγκρεπ που παίξαμε πριν είκοσι μέρες, το δημοψήφισμα για την ποινικοποίηση των αμβλώσεων και γενικότερα τα δικαιώματα των γυναικών. Πώς μπορούμε να πούμε ότι μας αφορούν τα ίδια θέματα; Όμως, υπάρχει μια κοινή συνισταμένη κι αυτή είναι ο Φόβος.

«Strange things happen everywhere..». Ποιο είναι το πιο «περίεργο» που συμβαίνει στην Ελλάδα ή στον κόσμο;

Ότι «άνθρωποι πεθαίνουν όρθιοι» (είναι η συνέχεια του εκπληκτικού κειμένου του Τζιμάρα Τζανάτου, απόσπασμα από την «Δεσποινίδα Δυστυχία», που ακούγεται στην παράσταση) και κανείς δεν το ξέρει. Υπάρχει μεγάλη άγνοια στην Ευρώπη.

Αν η παράσταση αποτυπώνει την κρίση, τι έχετε να προτείνετε για την υπέρβαση της;

Τίποτα. Δουλειά μου δεν είναι να προτείνω, αλλά να θέτω τα ερωτήματα, να ανασηκώνω το τσιρότο που βάλαμε στα βιαστικά πάνω στο συλλογικό τραύμα. Η υπερπληροφόρηση μας έχει κουράσει, μας κόλλησε με την μύτη στο τζάμι. Η παράσταση μας καλεί να πάρουμε μια απόσταση και να δούμε με χιούμορ τον άνθρωπο μέσα απ τις στατιστικές και τα νούμερα.

Η υπέρβαση θα μπορούσε να υποστηριχτεί από κάποιους θεσμικούς φορείς και πως ή κάτι τέτοιο μπορεί να προκύψει μόνο εξωσυστημικά;

Δεν είναι τόσο απλό. Μας έχουν πείσει ότι αυτή η Κρίση είναι καθολική και δεν έχει ορίζοντα και τρόπο διαφυγής. Είναι κάτι σαν μια μόνιμη κατάσταση και καθώς όλο και περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες αντιμετωπίζουν προβλήματα, αυτό το αίσθημα εδραιώνεται. Η κρίση είναι εδώ για να μείνει. Έτσι μας λένε. Είναι αυτό αλήθεια; Μήπως είναι μια τρομερή ευκαιρία για να εξελιχτούμε ως είδος; Για να υπερβούμε τον εαυτό μας στην καθημερινή, μικρή μας κλίμακα, να γίνουμε δημιουργικοί;

Τι θέλετε να κρατήσετε περισσότερο από την Ελλάδα του σήμερα και τι θέλετε να προσπεράσετε;

Θέλω να κρατήσω τους μύθους και τη δυνατότητα των Ελλήνων να φαντάζονται τον εαυτό τους στο μέλλον.

Να προσπεράσω την ηλιθιότητα, τη συντήρηση και την προσκόλληση που δεν επιτρέπει στη καινοτόμα σκέψη να εκφραστεί και να υλοποιήσει αυτό που φαντάστηκε ότι είναι.

Η παράσταση REVOLT ATHENS παίχτηκε καταρχήν στο εξωτερικό, στις 15 και 16 Ιούνη ανέβηκε στο κτήριο της οδού Πειραιώς 260 στα πλαίσια του φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου και θα συνεχίσει με περιοδεία και σε άλλες πόλεις της χώρας. Ευχαριστούμε πολύ την Έλλη και ευχόμαστε καλή επιτυχία!