Η Μαρίσσα Φαρμάκη και το θέατρο σαν πράξη φωτός

Η Μαρίσσα Φαρμάκη μιλάει στο debop.gr με αφορμή τη συμμετοχή της στην παράσταση της Χρύσας Κολοκούρη «Εκκενώστε» για την ιδιοότητα του πολίτη, την χειραγώγηση και το θέατρο ως πρακτική υπενθύμισης ότι «υπάρχει» φως.

Ποιά η αφορμή της συμμετοχής στο Εκκενώστε;

Η Χρύσα Κολοκούρη, που έγραψε και σκηνοθέτησε το έργο, μου πρότεινε να συμμετέχω. Ήδη ήξερα ότι ήθελα πολύ να δουλέψω μαζί της, όπως και με τη Λουκία Ανάγνου και τον Συμεών Τσακίρη. Όταν διάβασα και το κείμενο ήθελα ακόμη περισσότερο.

Θεωρείς ότι οι ταυτίσεις των καταστάσεων και των ηρώων είναι απόλυτες με ό, τι ζούμε; Τι σε ανησυχεί σε αυτή την ταύτιση με τη σημερινή Ελλάδα;

Στην παράσταση αποτυπώνεται η κατάσταση που ζούμε, όπως είναι, μαζί με χιούμορ και μια δόση υπερβολής -ή και όχι τόσο Ακριβώς επειδή είναι τόσο εξόφθαλμη η σχέση της παράστασης με το σημερινό ελληνικό κοινωνικοπολιτικό τοπίο, μου κάνει πάντοτε πολύ μεγάλη εντύπωση η αλληλεπίδραση με το κοινό κάθε βράδυ. Άλλες φορές γελούν, άλλες σχολιάζουν “Ε, βέβαια”, άλλες σωπαίνουν, δεν μπορείς να το προβλέψεις. Δεν θα ξεχάσω την Πέμπτη πριν το συλλαλητήριο της Παρασκευής 28/2, που υπήρχε μια βαριά και ανήσυχη ατμόσφαιρα στο θέατρο, σαν να καταλαβαινόμασταν όλοι πολύ καλά.

Το μόνο που με ανησυχεί σε σχέση με αυτό, πέρα από την ίδια την πραγματικότητα, είναι ο βαριαστεναγμός που τόσες φορές κι εγώ η ίδια έχω αφήσει λέγοντας στον εαυτό μου “Ε, έτσι είναι τώρα, ό,τι μπορούμε κάνουμε”, καθώς αποτραβιέμαι και μπαίνω στο σπίτι. Υπάρχουν όμως κι αυτές οι στιγμές, ναι, και πιστεύω ότι το θέμα δεν είναι τόσο να πάψουν να υπάρχουν, αλλά να αρχίσουμε να τις υπερβαίνουμε όλο και περισσότερο.

Είναι τελικά τόσο εύκολη η χειραγώγηση όπως μας λέει το θεατρικό ή βλέπεις αντιστάσεις και «φως» ως πολίτης;

Νομίζω πως η χειραγώγηση γίνεται, γινόταν και θα γίνεται, όσο υπάρχει μια κυρίαρχη ιδεολογία που θέλει να αναπαραχθεί και να διατηρήσει τα ηνία, και όσο υπάρχουν άνθρωποι, με ανάγκες και φόβους. Γίνεται αλλιώς τώρα. Είναι μάλλον η εποχή των σόσιαλ μίντια, η εποχή που το story με λάιβ εικόνες από την Παλαιστίνη ακολουθεί ένα story με αστεία γλυκούλια γατάκια, και όλα αυτά είναι μες την τσέπη σου, κάτω από το δάχτυλό σου. Είναι μάλλον η εποχή που η χειραγώγηση προς την υποταγή και την ακινησία δεν γίνεται πια ύπουλα ή ίσως γίνεται τόσο ύπουλα, που τα έχεις όλα μπροστά σου.

Όμως, το ίδιο και το φως. Υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει, όσο υπάρχουν άνθρωποι. Γι’ αυτό η μεγαλύτερη αντίσταση προκύπτει από την σχέση με τον διπλανό, με τον άλλο άνθρωπο. Η επιστροφή και η επιμονή σε αυτό, να γνωριζόμαστε, να ακούμε, να μιλάμε, να συναντιόμαστε, να δοκιμάζουμε, να κάνουμε πράγματα μαζί, να σπάμε τον φόβο.

Πόσο εύκολα είναι τα πράγματα για μια γυναίκα ηθοποιό στο θέατρο μετά το ξέσπασμα του #Μ2;

Είναι αισθητή η αλλαγή, και σε μένα που όταν ξεκίνησε ήμουν ακόμα στη σχολή. Πόσο μάλλον όταν ακούω παλαιότερες αφηγήσεις. Είναι σίγουρα κάτι που μου έχει δώσει, και συνεχίζει να μου δίνει, δύναμη και θάρρος. Θαυμάζω και εμπνέομαι αφάνταστα να ακούω φωνές να μιλούν δυνατά για πληγές που όλες μας μπορούμε να αναγνωρίσουμε και να κατανοήσουμε τα βάθη τους. Κι αυτές οι φωνές βεβαίως και αφήνουν αποτύπωμα, βεβαίως και οδηγούν σε αλλαγές. Ωστόσο, ζούμε σε έναν κόσμο με πολύ καλά ριζωμένες σεξιστικές και πατριαρχικές νοοτροπίες και συμπεριφορές, που τις συναντάμε καθημερινά και στο θέατρο, και έξω, και μέσα μας. Έχουμε πάρα πολύ δρόμο.

Τα επόμενα σχέδιά σου;

Ετοιμάζουμε ένα νέο έργο με τίτλο «Τanikō», σε σκηνοθεσία του Κωνσταντίνου Αβράμη, με τις Ελένη Νιωτάκη, Δέσποινα Γεώργα και Λίνα Μπότη, με το οποίο θα συμμετέχουμε στο OFF OFF Athens Theatre Festival 2025 του Επί Κολωνώ τον Ιούνιο. Είναι μεγάλη μου η χαρά, όπως επίσης και για τα γυρίσματα της νέας μικρού μήκους ταινίας του Matteo Pizzocaro, που θα γίνουν την άνοιξη. Παράλληλα, από κοινού με την Φαίδρα Χατζοπούλου, έχουμε ιδρύσει την “Τρυφερότητα Θεαματική”, μια εταιρεία/ομάδα θεάτρου που μας δίνει χώρο να βρισκόμαστε συνεχώς σε μια διαδικασία έρευνας και δοκιμής (με τρυφερότητα!).

Περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση «Εκκενώστε» ΕΔΩ.