«Η τέχνη δημιουργεί ξέφωτα» ισχυρίζεται ο Φώτης Σιώτας στο deBóp

Ο Φώτης Σιώτας είναι μια πολυσχιδής προσωπικότητα. Παιδί της μουσικής, ακολούθησε από μικρός το όνειρο του να κολυμπήσει στα βαθιά νέα της τέχνης. Προερχόμενος από τις χορωδίες και τα σχήματα της Θεσσαλονίκης, έχει διανύσει σπουδαία πορεία στην τέχνη του σανιδιού και του θεάματος. Η ιστορία του είναι αρκετά γνωστή, όπως και οι πολλές συνεργασίες του (Θανάσης Παπακωνσταντίνου, Σωκράτης Μάλαμας, Μανώλης Φάμελλος, Αλκίνοος Ιωαννίδης, Γιάννη Αγγελάκας, Μπάμπης Παπαδόπουλος, Παύλο Παυλίδης, Φοίβος Δεληβοριάς κα). Τα τελευταία χρόνια ασχολείται εντατικά με το θέατρο, έχει κυκλοφορήσει το άλμπουμ του με τίτλο "Δύο Λάθη" και τώρα ετοιμάζεται για το live με το σχήμα του, στο Gazarte, την Πέμπτη 26 Οκτωβρίου. Μέσα σε φρενήρεις ρυθμούς, χαίρομαι πραγματικά που τον συνάντησα, σε ένα αγαπημένο κοινό στέκι, το Ραμόν του Παγκρατίου και είχαμε αυτήν την πολύ όμορφη συζήτηση.

- Να ξεκινήσουμε από το πού σε πετυχαίνουμε αυτήν τη στιγμή ανάμεσα σε όλα αυτά που κάνεις.

Αυτές τις μέρες κάνουμε συνέχεια πρόβες για το live που ετοιμάζουμε την Πέμπτη 26 Οκτωβρίου στο Gazarte. Tα τελευταία χρόνια έχω μετακινηθεί πολύ προς το θέατρο, είναι σχεδόν κύρια ασχολία πια. Έχουμε πρεμιέρες τον Νοέμβριο, πρώτα με το "Έγκλημα και τιμωρία" (μεταφορά Θανάσης Τριαρίδης, σκηνοθεσία Δημήτρης Τάρλοου) στο θέατρο Πορεία και το "November" του σε σκηνοθεσία του Σιώνα στο θέατρο Καρέζη. Υπάρχουν και άλλα σχέδια για τη δεύτερη σεζόν, το "Σπίτι της Μπερνάντα Άλμπα" της Πρωτόπαππα στο θέατρο τέχνης και άλλη μια παράσταση βασισμένο στο βιβλίο του Κοεμτζή για την Παραγγελιά σε σκηνοθεσία του Πουλάκη στο θέατρο Σημείο. Παράλληλα, κάνω κάποια guest, όπως σύντομα που θα βρεθώ στην παράσταση της Φριντζήλα και της Γαλάνη και τρέχουμε με τον Γιαν Βαν το ντουέτο μας. Πρόσφατα πήγαμε σε Γιάννενα και Θεσσαλονίκη και μετά τα Χριστούγεννα θα εμφανιστούμε στο ίδρυμα Νιάρχος. Θέλουμε να το τρέξουμε και στο εξωτερικό όσο μπορούμε!

- Πώς έχει καθίσει μετά από κάποιο διάστημα το άλμπουμ σου "Δύο λάθη";

Ήταν η αφορμή να δημιουργηθεί μια παρέα, αυτή η μπάντα που παίζουμε μαζί. Ήταν μια πολύ όμορφη διαδικασία και τη θυμάμαι με χαρά. Τα τραγούδια παίρνουν τον δρόμο τους και ο χρόνος θα δείξει. Πάντως είμαι πολύ ευχαριστημένος και από το κλίμα της παρέας αυτής και από το αποτέλεσμα του άλμπουμ.

- Ετοιμάζετε κάτι καινούριο δισκογραφικά;

Το σκέφτομαι για το '25. Προς το παρόν έχω επικεντρωθεί σε μια δουλειά που ετοιμάζω με την Ελένη Τσαλιγοπούλου σε στίχους Κώστα Φασουλά.

- Έχεις αγαπημένο τραγούδι από το άλμπουμ σου;

Ανά περιόδους ξεχωρίζω κάποιο. Ίσως περισσότερο αγαπάει κάποια που δεν έχουν περάσει τόσο στον κόσμο όπως το "Κάθομαι πάνω στον χρόνο μου". 

- Οι στίχοι δεν ήταν δικοί σου αλλά του Θοδωρή Γκόνη. Εσύ έχεις κάνει στιχουργικές απόπειρες;

Ναι, όπως και στο προηγούμενο άλμπουμ. Ήταν ένας κύκλος τραγουδιών. Είχα κάνει με τους Σωτήρες και με τους Ευοί Ευάν. Τα καινούρια πράγματα που θα βγάλω θα έχουν δικά μου στιχάκια.

- Πόση σημασία έχει ο στίχος;

Ο στίχος είναι πολύ βασικός και πρέπει να λέει μια ιστορία όταν μιλάμε για τραγούδι με λόγια! Αυτό είναι το νόημα του τραγουδιού.

- Είναι και οι αδικημένοι οι στιχουργοί σε σχέση με τους υπολοίπους στη μουσική.

Πάντα, ναι!

- Σε ένα podcast άκουσα να χαρακτηρίζουν τη μουσική σου ως το "έντεχνο έτσι όπως θα έπρεπε να είναι".

Αυτό είναι σχετικό μωρέ (γέλια). Βέβαια, το έντεχνο πλέον το συνδέουν με κάτι συντηρητικό και ίσως ξεπερασμένο ενώ υπάρχουν τόσες ωραίες προσπάθειες ακόμα! Εγώ το συνδέω με το ελληνικό τραγούδι, τους μεγάλους συνθέτες, τους ποιητές. Είναι αλήθεια πως υπήρξαν πολλές μιμήσεις και πολύς κόσμος το έχει στο μυαλό του ως κάτι υπερβολικά θλιμμένο και βλέπω ότι αυτό συμβαίνει όλο και περισσότερο.

- Έχεις συμμετάσχει σε εκατοντάδες συναυλίες ως μουσικός. Πώς είναι να επικοινωνείς τα δικά σου δημιουργήματα;

Είναι κάτι πολύ πρωτόγνωρο για μένα, γιατί εγώ πάντα λειτουργούσα ως ενορχηστρωτής, συνθέτης και μουσικός. Ακόμα είμαι σε μια διαδικασία που την ανακαλύπτω. Το καλό είναι, όπως σου είπα και στην αρχή, πως με βοηθάει πολύ η ομάδα που έχει σχηματιστεί και αυτό μου δημιουργεί ζεστασιά.

- Υπάρχει καλή και κακή μουσική ή υπάρχει αυτό που αρέσει στον καθένα απλά;

Νομίζω ότι καλό και κακό υπάρχει σε όλα τα είδη. Όμως αυτό που κάνει τη διαφορά, είναι η φροντίδα, η στόχευση, το όραμα και το ενδιαφέρον. Φαίνονται οι μουσικές που έχουν αυτά τα στοιχεία!

- Ξεχωρίζεις κάποια συνεργασία από αυτές που έχεις κάνει;

Είναι πάρα πολλές και σίγουρα δεν ξεχνάω τον Θανάση, τον Σωκράτη και τον Αγγελάκα! Θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό που ευτύχησα να είμαι μέλος των Λαϊκεδέλικα και των Επισκεπτών, στις αρχές του 2000 και σε αυτές τις παρέες της Θεσσαλονίκης. Σίγουρα και η συνεργσία μου με τον Γκόνη είναι πολύ σημαντική,

- Παίζεις βιολί και κιθάρα;

Το βιολί είναι το όργανό μου. Κιθάρα έμαθα για να γράφω τα τραγούδια μου. Παίζω και λίγο πιάνο και γενικά γρατζουνάω και άλλα. Τελευταία ασχολούμαι πολύ και με το κομμάτι της παραγωγής από τον υπολογιστή, κάτι που με έχει βοηθήσει πολύ, διότι μέχρι πρόσφατα λειτουργούσα πιο αναλογικά. 

- Πώς νιώθεις όταν ερμηνεύεις;

Το τραγούδι με μάγεψε, αρχικά. Ήμουν σε μια παιδική χορωδία της Θεσσαλονίκης και η ρίζα είναι πολύ βαθιά. Το είχα αφήσει πίσω και κάνοντας τα τραγούδια, έχω αρχίσει να μερακλώνω και να τα λέω (γέλια).

- Ήσουν και μέλος της πανκ σκηνής της Θεσσαλονίκης;

Περισσότερο ως ακροατής. Τα σχήματα που έπαιξα, δεν ήταν αμιγώς πανκ. Πάντως ως μαθητής πήγαινα παντού, σε όλες τις συναυλίες των συγκροτημάτων που ξεπήδησαν από εκείνη τη ζωντανή σκηνή της πόλης. Υπάρχει ακόμα μεγάλη δράση στη Θεσσαλονίκη. 

- Τι σου έχει μείνει από τότε;

Πάρα πολλές συναυλίες! Τα πανεπιστήμια, οι Τρύπες, τα Μωρά στη Φωτιά... Όλη μέρα τρέχαμε και πηγαίναμε σε δρώμενα. Βέβαια, ήμουν ερχόμενος από την κλασική μουσική αλλά σιγά σιγά ξεκίνησα να πηγαίνω και σε κουτούκια και να ακούω ρεμπέτικα. Μου έχουν βγάλει την ιδιότητα του "experimental λαικού", επειδή αγαπώ ετερόκλητα πράγματα. 

- Έχεις ακόμα τον ενθουσιασμό του ακροατή ή επέρχεται μια φθορά ή οκνηρία όταν ασχολείσαι αδιάκοπα με τη μουσική;

Δεν έχω νιώσει βαρεμάρα αλλά έρχεται μια στιγμή που δεν μπορείς να ακούσεις τη μουσική καλά και να διαδράσεις. Όταν έχεις τόσα πράγματα στο κεφάλι σου, μπορεί να μην έχεις τη διάθεση πάντα. Παρ' όλα αυτά, δε σταματώ να ανακαλύπτω καινούριες μουσικές και να ψάχνομαι.

- Υπάρχει κάτι που ακούς περισσότερο αυτήν την περίοδο;

Παρακολουθώ τη σκηνή της Αφρικής και τους καλλιτέχνες που βγαίνουν από χωρές σαν το Μαρόκο. Επιπλέον, επιστρέφω σε παλιά ακούσματα, που δεν είχα τόσες γνώσεις, όπως η τζαζ. Τελευταία παρακολουθώ ξανά και το χιπ χοπ, γιατί το είχα αφήσει στους Public Enemy!

- Τι σε έφερε στην Αθήνα;

Όταν έπαιζα με τον Σωκράτη στα τέλη του '90, έφτασα σε ένα σημείο που ζούσα στη Θεσσαλονίκη αλλά έμενα πάνω από 6 μήνες στην Αθήνα. Αυτό συνετέλεσε στο να πάρω την απόφαση να κατέβω και αφορμή στάθηκε η συνεργασία μου για μια παράσταση με τη χορευτική ομάδα Sinequanon. Αυτό έγινε στο πλαίσιο της πολιστικής Ολυμπιάδας και μάλιστα, αργότερα παίξαμε και στη Γαλλία και την Κίνα. Είχα προσπαθήσει ξανά να κατέβω, το 1996, αλλά δεν τα κατάφερα. Τελικά από το 2004, έγινα μόνιμος.

- Υποτίθεται ότι η Αθήνα είναι το μέρος όπου υπάρχουν ευκαιρίες, ακόμα και τώρα, παρά τις δυσκολίες, σε αντίθεση με την επαρχία. Πώς εξηγείς όμως ότι τόσα προχωρημένα και ιδιαίτερα ακούσματα προήλθαν από τη Θεσσαλονίκη;

Είναι μια αλυσίδα προσώπων που αφήνουν κάτι ο ένας στον άλλον. Τα στούντιο του Παπάζογλου, του Πεντζίκη, του Καζαντζή, ο Μπάμπης Παπαδόπουλος, τα προβάδικα στα λαδάδικα... Μπορώ να αναφέρω πολλά ονόματα. Είναι μια πόλη ανέμελη, με πολλούς φοιτητές, που έρχονται γεμάτοι με όνειρα και όρεξη, φτιάχνουν συγκροτήματα και στήνουν μια κατάσταση!

- Πώς βλέπεις τις δύο πολείς κοινωνικά;

Υπάρχει μαυρίλα παντού και αυτό δεν είναι θέμα πόλεων. Διακρίνω αδιαφορία και το όλο ζήτημα έχει γίνει πια πολύ αυτοαναφορικό και εγωκεντρικό. Χρειάζεται περισσότερη ανθρώπινη επαφή και σε αυτό συνεισφέρει η τέχνη. Οι χώροι της τέχνης είναι πολύτιμοι και τα έργα όταν παρουσιάζονται, είναι μια πολύτιμη συνθήκη. Αισθάνομαι τυχερός που ζω μέσα στα θέατρα και τις συναυλίες! Πρέπει να έχω τον νου μας και να μην ξεχνάμε ότι βρισκόμαστε συνέχεια μπροστά από μια οθόνη χωρίς να μας απασχολεί κάτι άλλο.

- Έχει βοηθήσει η τεχνολογία την ανθρωπότητα;

Όλα έχουν να κάνουν με το πώς τα χρησιμοποιούμε! Η τεχνολογία έχει σώσει ζωής, έχει κάνει πολλά καλά, αλλά οι κοινωνικές ψυχώσεις προκαλούν αδιέξοδα και ανασφάλειες. Οι κοινωνίες πια προσφέρουν μόνο υπηρεσίες και θέσεις εργασίας απλά για να ζεις, ίσα ίσα, χωρίς να σου δίνουν προοπτικές. Όλα αυτά γεννούν τέρατα.

- Πότε αποφάσισες να ασχοληθείς επαγγελματικά με τη μουσική;

Υπήρξα πολύ τυχερός. Κάναμε συναυλίες με την παιδική χορωδία και δόθηκα από μικρός στη μουσική. Όταν ήρθε η φάση των Πανελληνίων, δεν είχα κάτι να επιλέξω! Είχα ήδη τη μουσική και είπα ότι θα ασχοληθώ με αυτό, επειδή δεν μπορούσα να κάνω κάτι άλλο. Αυτό ήταν το όνειρό μου, να εξελίξω αυτό που ζούσα ήδη.

- Πώς είναι να γράφεις για το θέατρο;

Όταν διαβάζεις το κείμενο και μπαίνεις στη ματιά του σκηνοθέτη, εισχωρείς και εσύ σαν εργαλείο σε όλο αυτό. Είναι πολύ περιπετείωδες και γοητευτικό όλο αυτό! Εγώ μπήκα με θράσος και αρκετή άγνοια στο θέατρο. Η πρώτη μου απόπειρα ήταν στον Γύρο του Κόσμου σε 80 ημέρες στο Κρατικό Θέατρο. Πάνε πολλά χρόνια από τότε!

- Πώς καταλαβαίνεις ότι ο κόσμος σε μια συναυλία ή παράσταση είναι παρών ή και το αντίθετο;

Αυτό ξεκινάει περισσότερο από αυτόν που παίζει. Υπάρχουν στιγμές που λόγω άγχους ή περίεργων συνθηκών (π.χ. ήχος και χώρος), μπορεί να μην επικοινωνήσεις αυτό που θέλεις. Ειδικά με την πανδημία, κατάλαβα ότι το να παίξω στη σκηνή είναι κάτι πολύ σημαντικό. Παλιότερα τύγχαινε να αντιμετωπίσω τα πράγματα και πιο διεκπεραιωτικά. Επανεκτίμησα τη σημασία της επαφής με την πανδημία! Θυμάμαι τον κόσμο στην Τεχνόπολη, όταν παίξαμε με τον Παυλίδη εκείνο το καλοκαίρι!

- Ήμουν και εγώ εκεί (γέλια). Τώρα υπάρχουν συναυλίες που γίνεται χαμός (π.χ. με τον Θανάση).

Είναι μια πάγια υπόθεση πια αυτό. Αυτό δείχνει και την ανάγκη του κόσμου, βέβαια.

- Πού έχεις παίξει στο εξωτερικό;

Έχω παίξει πολύ στην Ευρώπη, ειδικά στο Βερολίνο. Με τον Αλκίνοο γύρισα αρκετά την Ευρώπη. Έχω παέι στην Κίνα, όπως σου είπα και στις Η.Π.Α., με τον Σωκράτη και τον Θεοδωράκη.

- Έχεις νιώσει ότι υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο κοινό που ήταν πιο ζεστό;

Δεν μπορώ να ορίσω ακριβώς κάτι τέτοιο αλλά θυμάμαι ένα φεστιβάλ, στη Γλασκώβη, σε μια εκκλησία, που πήγαμε με τον Αλκίνοο και το κοινό ήταν υπέροχο!

- Τελικά η πανδημία λειτούργησε συνολικά ως ευκαιρία επαναπροσδιορισμού;

Ίσως να έγινε ατομικά αλλά δε νομίζω ότι συνολικά δεν υπήρξε κάποια ανάλογη ανασκόπηση. Μην ξεχνάμε πως με το πρόσημο της καραντίνας, πέρασαν πάρα πολλά που αφορούν τον έλεγχο των ανθρώπων!

- Μήπως ο κόσμος δεν πιστεύει πια στη δύναμη των κινητοποιήσεων και των μαζικών κινημάτων;

Μα το νόημα δεν είναι στο να γίνει κάτι αλλά να προσπαθήσουμε για αυτό! Να μοιραζόμαστε όνειρα, σχέδια και να διεκδικούμε, ακόμα και αν δεν έχει αποτέλεσμα. Μπορεί να μην κερδίσουμε κάτι αλλά πρέπει να απαιτούμε το καλύτερο! Όλα αυτά έχουν να κάνουν με την ανθρωπιά, την αλληλεγγύη και την παιδεία. 

- Μπορεί η τέχνη να αλλάξει τον κόσμο;

Έχει αποδειχθεί ότι δε γίνεται αυτό. Μπορεί όμως να τον αφυπνήσει και να τον παρηγορήσει. Η τέχνη δημιουργθεί ξέφωτα και πυρήνες όπου σιγοβράζουν διάφορα πράγματα. Πρέπει να μην κοιτάμε το αποτέλεσμα αλλά τη δράση. Μπορεί τα πράγματα να μην αλλάζουν αλλά αλλάζουμε εμείς οι ίδιοι.

- Ποια είναι η γνώμη σου για την κατασκευή τραγουδιών μέσω τεχνητής νοημοσύνης;

Ίσως κάποια πράγματα γίνουν πιο ενδιαφέροντα μέσω της τεχνητής νοημοσύνης και να αποτελεί πρόκληση. Εξάλλου, έχουμε δει διάφορα όλα αυτά τα χρόνια, τραγούδια που είναι σαν διαφημιστικά χαλιά. Παρ' όλα αυτά, με τρομάζει και λίγο. Η τεχνητή νοημοσύνη δεν μπορεί να ακυρώσει όλο αυτό που βγαίνει από την ψυχή μας με την τέχνη.

- Μέσα σε όλα αυτά τι σου χαρίζει δύναμη;

Η επαφή με τους ανθρώπους και σε όλα αυτά που κάνω και με τους ανθρώπους μου, φυσικά, το παιδί και η σύντροφός μου, η γειτονιά μου, η μπάντα μου. Όσο ανεκδιήγητη και αν είναι η χώρα που ζούμε, το συμφέρον μας ορίζει ως Έλληνες. Είναι λες και καθετί ιδιωτικό είναι σημαντικό και καθετί δημόσιο είναι ανύπαρκτο. Να γίνει η δική μας δουλειά δηλαδή και τίποτα άλλο. Όταν όμως το συζητάω με ανθρώπους, καλή ώρα και βλέπω πολλούς που το συνειδητοποιούν και θέλουν να το αλλάξουν, αυτό είναι από μόνο του με κάνει αισιόδοξο!