Η Βασιλική Διαλυνά κάνει θέατρο στο τώρα και το σήμερα

Η πρωταγωνίστρια της μεγάλης θεατρικής επιτυχίας «Κωλόκαιρος» και της παιδικής παράστασης «Είμαστε πάτσι» με τη Συντεχνία του Γέλιου μιλάει στο debop.gr για το σύγχρονο ελληνικό θέατρο, την αποστολή του και τον ρόλο που αυτό επιτελεί στην υπόθεση της ισότητας.

Πέρα από τον Κωλόκαιρο σε βρίσκουμε στην παράσταση «Είμαστε Πάτσι». Θες να μας πεις λίγα λόγια για το έργο; 

Η θεματική του έργου αφορά τις σχέσεις το πλαίσιο μιας σύγχρονης οικογένειας και τις σχέσεις μεταξύ των μελών της. Υπάρχει μια οικογένεια μονογονεϊκή, όπου η διαζευγμένη οικογένεια έχει βρει μια ισορροπία με τα παιδιά αρκετά λειτουργική. Η είσοδος στο προσκήνιο ενός πατέρα που έρχεται με όλες τις στερεοτυπικές εικόνες που έχει στο μυαλό του για το τι είναι οικογένεια, γονείς και παιδιά ανατρέπει τα δεδομένα, γιατί βάζει άλλα κουτάκια. Υπάρχει αναταραχή, σύγκρουση και η εκπαίδευση του πατέρα στο ότι τα πράγματα δεν είναι άσπρο-μαύρο.
 

Άρα κι εκεί η ελληνική εκδοχή της οικογένειας και οι παθογένειές της είναι στο επίκεντρο. 

Σαφώς, μιλάμε –με άλλο ύφος φυσικά- για πράγματα βαθιά ριζωμένα μέσα μας στην καθημερινή κλίμακα. Από το να μοιραζόμαστε δουλειές στο σπίτι ή να σεβόμαστε την άποψη και τα θέλω των παιδιών, όλα αυτά συνθέτουν ένα πλέγμα πραγμάτων τα οποία καλό είναι να τα αφήσουμε πίσω μας. Είμαστε σε καλύτερη κατάσταση τα τελευταία χρόνια αλλά το ζήτημα πρέπει να επαναδιατυπώνεται μέσα από το θέατρο και όχι μόνο. Το κλειδί κατά τη γνώμη μου είναι η συμμετοχή των γονιών στην ανατροφή των παιδιών και η κατανόηση ότι η οικογένεια είναι ζωντανός οργανισμός που πρέπει να λαμβάνει υπόψην όλα τα μέλη του.

Τελικά θέατρο και Τέχνη είναι κομμάτι μιας συνολικής προσπάθειας να αλλάξει ο κόσμος ή μια υπόμνηση δεικτική, ένας καθρέφτης του ποιοι είμαστε;

Μπορεί να είναι όλα. Αρχικά για μένα είναι έκφραση. Από εκεί και πέρα, ο τρόπος του τι θες να δείξεις αλλάζει, αναλόγως που εστιάζεις και τι θες να πεις. Mέσα από κάθε δουλειά βρίσκεις τρόπο να πεις όσα πρέπει όχι μόνο εσύ αλλά και οι υπόλοιποι συντελεστές ή και άνθρωποι πέρα από εσένα που τους φέρεις μέσα σου και τους έχεις μαζί σου στο θέατρο. Στον «Κωλόκαιρο» ακόμη θυμάμαι μια γνωστή μου που μου είχε διηγηθεί τη συζήτηση που είχε με τον σύζυγό της όταν ο τελευταίος είδε ένα κομμάτι του εαυτού του στους χαρακτήρες. Άρα και η συνειδητοποίηση, η μικρή μετατόπιση που κάνει το θέατρο δεν είναι καθόλου λίγη, μην την υποτιμάμε. 

Ο Κωλόκαιρος έχω την αίσθηση αυτή τη μετατόπιση την έχει κατορθώσει μέσα από την αναφορά του σε πρόσωπα και καταστάσεις που μπορούμε να αναγνωρίσουμε. 

Είναι θέατρο στο τώρα και το σήμερα, παρότι ορισμένοι εστιάζουν στο ότι αναφέρεται σε μια περασμένη δεκαετία. Όμως οι άνθρωποι του έργου είναι αυτοί που εδώ και δεκαετίες μέχρι και σήμερα δρουν και παθαίνουν με τον ίδιο τρόπο και αφέλεια τα όσα περιγράφονται στη σκηνή. Τα ζούμε όλα αυτά, μας είναι οικεία και μόνο αν ρίξουμε μια ματιά στα δελτία ειδήσεων και μας είναι γνώριμα και σε ότι αφορά το σκέλος της κατωτερότητας που προσδίδουν στις γυναίκες πολλοί άλλοτε φανερά και άλλοτε υποδόρια. Φυσικά στο θέατρο υπάρχει μια συνθήκη υπερβολής αλλά αναγνωρίζω και εγώ και οι περισσότεροι από εμάς τέτοιες συμπεριφορές. 

Η παράσταση μιλάει για την έννοια της αποδοχής στο διαφορετικό, την ελπίδα για τη μετάβαση σε μια κοινωνία που όπως στο καταληκτικό τσούγκρισμα θα μας φέρνει πιο κοντά. Λίγες ημέρες μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου για την ισότητα στον γάμο πιστεύεις είμαστε κοντύτερα σε αυτόν τον στόχο; 

Είναι μεγάλο βήμα το ότι επιτεύχθηκε η ισότητα στο γάμο και στην τεκνοθεσία για τα ομόφυλα ζευγάρια. Ασφαλώς, πέρα από τη σφαίρα του νομικού κεκτημένου υπάρχει το ζήτημα της αποδοχής σε κοινωνικό επίπεδο, της συμπεριφοράς μας απέναντι στους συνανθρώπους μας σε τελική ανάλυση. Όπως και με την υπόθεση της έμφυλης ισότητας δεν έχουμε σε καμία περίπτωση τελειώσει με τον αγώνα. Δεν πρέπει ωστόσο να παραβλέπουμε και τα θετικά βήματα, όπως το νομοσχέδιο που ανοίγει μια θετική προοπτική για να συνεχιστεί ο αγώνας αυτός.

Τι σου αρέσει και τι σε απωθεί στην Μαρία του Κωλόκαιρου ως ηρωΐδα;

Υπάρχει μια δόση μαγκιάς σε αυτή τη γυναίκα η οποία ξενίζει μερικούς που δεν έχουν εικόνες από το περιβάλλον στο οποίο ζει η Μαρία της παράστασης, η οποία πρέπει να ανταπεξέλθει σε αυτό το γνώριμο πατριαρχικό στυλ που θέλει τον άντρα να λέει ότι θέλει, να βρίζει και να μη σηκώνει πολλά-πολλά. Ακούω ως αντίλογο το ότι ο χαρακτήρας δείχνει μια προσκόλληση σε σχέση με τον επί σκηνής σύζυγο και τη σκιά του αλλά οι πληγές είναι βαθιές και εξηγούν μέσα από τα όσα βλέπουμε το γιατί υπάρχει μια σχέση εξάρτησης μεταξύ αυτής και του Σοφοκλή. Αν θέλουμε να δείξουμε αυτή τη γυναίκα σε αυτή την περίσταση τότε η αυτοθυματοποίησή της μου φαίνεται απόλυτα δικαιολογημένη σε αυτές τις συνθήκες.

Μιλώντας για το θέατρο και την έμφυλη διάστασή του συμπληρώνουμε τρία χρόνια μετά το ξέσπασμα του #MeToo. Είμαστε σε καλύτερο σημείο θεωρείτε ως προς την αντιμετώπιση του φαινομένου στο θέατρο;

Είμαστε σε καλύτερο σημείο, σαφώς. Υπάρχει ένα μάζεμα, ένας φόβος να εκδηλωθούν συμπεριφορές που πριν ήταν άνετες. Και είναι θετικό ότι πολλοί άντρες του επαγγέλματος διαφυλάσσουν αυτές τις κατακτήσεις και τις υπερασπίζονται. Υπάρχει ένα trigger point, υπάρχει ο κίνδυνος της υπερβολής και του politically correct στις συμπεριφορές και είναι κάτι που πρέπει να προσέξουμε. Από την άλλη πλευρά βέβαια σχεδόν πάντα ξεκινάς από ένα άκρο για να καταλήξεις στον κοινό τόπο του αυτονόητου. Το καλό είναι ότι έχουν μπει όρια στην εξουσία που ασκείται στον ηθοποιό και αυτό είναι κάτι που ήρθε για να μείνει ευτυχώς.

Δεν είναι ασφαλώς μόνο αυτό το δύσβατο σκέλος στο να είσαι ηθοποιός. Υπάρχει ασφαλώς και το ευρύτερο κομμάτι του να είσαι ηθοποιός στην Ελλάδα με όλες τις δυσκολίες του, με κυριότερη την εργασιακή αστάθεια. Ξέρεις αυτό το δεδομένο από τη στιγμή που μπαίνεις στον χώρο αλλά παλιότερα η εξάμηνη ή και ετήσια απασχόληση ήταν κανόνας. Τώρα βλέπεις δίμηνες και τρίμηνες περιόδους, εξαιτίας της κατάρρευσης των συλλογικών συμβάσεων και του πληθωρισμού ως προς τις παραστάσεις που ανεβαίνουν. Και υπάρχει και το φαινόμενο το θέατρο να έχει ελαφρώς τηλεοπτικοποιηθεί, να υπάρχουν προτιμήσεις με βάση του τι παίζει η τηλεόραση ή και τα social media. Είναι ένας συνδυασμός παραγόντων που δεν αφήνουν την -καλώς εννοούμενη- θεατρική πίτα να μοιραστεί αλλάζοντας το ίδιο το περιεχόμενο της λέξης επιτυχία πια.