Μαρία Φαραντούρη: "Κοιτώντας πίσω λέω ότι πρέπει να κοιτάω μπροστά"

Η Μαρία Φαραντούρη ετοιμάζεται να δώσει μια μεγάλη συναυλία μαζί με τον τζαζίστα Charles Lloyd στο Ηρώδειο την Πέμπτη 18 Ιουλίου. Πρόκειται για μια συνεργασία που κρατάει αισίως 22 χρόνια. Παράλληλα, πρόσφατα εμφανίστηκε πάλι στο Ηρώδειο ως καλεσμένη του Διονύση Σαββόπουλου. Εν μέσω πυρετώδους προγράμματος, λόγω προβών, η μεγάλη ερμηνεύτρια μιλάει στο debop για την πορεία της, τα πορίσματα μια ζωής και τα ενδιαφέροντά της. 

Πώς ξεκίνησε και πώς συνεχίζεται αυτή η συνεργασία με τον Charles Lloyd; 

Το 2002 είχα προσκληθεί σε μια περιοδεία με συναυλίες στα Αμερικανικά Πανεπιστήμια. Mεταξύ αυτών ήταν και μια συναυλία στο Πανεπιστήμιο της Santa Barbara, στην Καλιφόρνια. Εκεί, χωρίς να το ξέρω, ένας Έλληνας ομογενής επιχειρηματίας, φίλος του Charles Lloyd, τον κάλεσε στη συναυλία. Ο Lloyd ενθουσιάστηκε  με τη φωνή μου και στο τέλος της συναυλίας ήρθε στο καμαρίνι μου, εξέφρασε τη συγκίνησή του και μου πρότεινε να συνεργαστούμε με την τζαζ ορχήστρα του. Αυτή ήταν η αρχή. Μετά, μου έστειλε τραγούδια του κι εγώ κάποια τραγούδια του Μίκη όπως το ‘’Κράτησα τη ζωή μου’’ του Σεφέρη, και κατάλαβα ότι ανακάλυψε το βυζαντινό μέλος του Θεοδωράκη, που του άρεσε πολύ. Έτσι έγιναν οι πρώτες συναυλίες στην Ευρώπη και την Αμερική, με τη συμμετοχή μου. Η συνεργασία εξελίχθηκε όταν σκέφτηκα και πρότεινα στον Τάκη Φαραζή την ενορχήστρωση σε ήχους τζαζ μιας ελληνικής σουίτας με παραδοσιακά ελληνικά τραγούδια, θρακιώτικα, ηπειρωτικά και του Μίκη. Το ένα έφερε το άλλο κι έγινε μια συναυλία στο Παλλάς στην αρχή και μετά στο Ηρώδειο, στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών, όπου ενδιαφέρθηκε προσωπικά να την ηχογραφήσει ο Μάνφρεντ Αιχερ της ECM.

Το CD κυκλοφόρησε με επιτυχία και βραβεύτηκε από την Ένωση Ευρωπαίων κριτικών τζαζ μουσικής ως το καλύτερο CD της χρονιάς. Εντωμεταξύ συμμετείχα ως guest σε μια παγκόσμια περιοδεία του συγκροτήματος του Lloyd, γνωρίζοντας τους εξαίρετους μουσικούς του όπως τον Jason Moran, τον Eric Harland κι εγώ με τη σειρά μου του γνώρισα τον δικό μας Σωκράτη Σινόπουλο, με τον οποίο και συνεργάστηκε, όπως και τον αξέχαστο  φίλο μου Γιάννη Σπάθα, εκτός από τον Τάκη Φαραζή ,εννοείται. Μέσα στα χρονιά διατηρούμε τη φιλία, τη συνεργασία μας και τον αλληλοθαυμασμό μας. Σε ένα από τα ταξίδια του στην Αθηνά, την οποία αγαπά γνωρίζοντας την Ιστορία του ελληνικού Πολιτισμού, γνώρισε και τον Μίκη και είχε μια μακρά συζήτηση μαζί του. Για μένα ,περιττό να πω, είναι μεγάλη τιμή να συνεργάζομαι με το τελευταίο ιερό τέρας της Αμερικάνικης τζαζ της δεκαετίας του ’60, τον οποίο θαυμάζω ως μεγάλο μουσικό αλλά κι ως ένα εξαιρετικό και σοφό άνθρωπο.

Έχετε κάνει πολλές συνεργασίες και πειραματισμούς με μουσικά είδη αλλά έχετε σκεφτεί ποτέ να κάνετε ένα αμιγώς jazz studio album; 

Όχι, πάντα μου άρεσε να πειραματίζομαι και με αλλά είδη μουσικής και τραγουδιού , αλλά έμενα μόνο στις συνεργασίες. Σε ένα μειχτό είδος, θα έλεγα, δίνοντας του μια νέα διάσταση.

Μπορείτε να μου πείτε λίγα λόγια και για τα τραγούδια της Πλάτωνος που θα ακουστούν και είναι μελοποιημένα ποιήματα αρχαίων Ελληνίδων ποιητριών;

Είναι ποιήματα ή σπαράγματα ποιημάτων αρχαίων ποιητριών που μετέφρασε στα νεοελληνικά ο φίλος καθηγητής φιλόλογος Θάνος Τσακνάκης. Τα έδωσα στη Λένα Πλάτωνος γνωρίζοντας τη νεοτερικότητα του ήχου και της μουσικής της και πράγματι έγινε μια συλλογή με ηλεκτρονική χροιά και τώρα και σε τζαζ μορφή. Οι αρχαίες ποιήτριες ήταν άγνωστες οι περισσότερες, πλην της Σαπφούς εννοείται. Πρώτη παρουσίαση των τραγουδιών αυτών έγινε στην Ελευσίνα, πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης, σε σκηνοθετική επιμέλεια του Μιχαήλ Μαρμαρινου.

Επίσης, πώς νιώσατε που συμμετείχατε στη συναυλία του Διονύση Σαββόπουλου;

Με τον Σαββόπουλο ξεκινήσαμε μαζί στις αρχές της δεκαετίας του ’60 στα πέτρινα χρόνια. Όταν κατέβηκε από τη Θεσσαλονίκη ήρθε στο ΣΦΕΜ (Σύλλογος Φίλων Ελληνικής Μουσικής), κάναμε συναυλίες στις γειτονίες της Αθήνας, στις οργανώσεις των Λαμπράκηδων τότε, με τον Μανό Λοίζο , στα πρώτα του βήματα κι εκείνος, συμμετείχαμε στην Μπουάτ του Γιώργου Κούνδουρου, αδελφού του Νίκου... Μετά ήρθε η Δικτατορία και αλλάξαν όλα. Ο Σαββόπουλος έχει γράψει  εξαιρετικά τραγούδια και είναι κι αυτός ένας πυλώνας του συγχρόνου ελληνικού τραγουδιού. Είναι πάντα μεγάλη χαρά να συμμετέχω στις συναυλίες του, είναι ο τροβαδούρος κι ο παλμογράφος των χρόνων της μεταπολίτευσης.

Πώς κρατάει ένας καλλιτέχνης και ένας άνθρωπος γενικά αλώβητη την ταυτότητα του στο πέρασμα του χρόνου;

Αν είναι ο εαυτός του κι έχει διαμορφώσει έναν αξιακό κώδικα στη ζωή και την τέχνη του που είναι εντέλει ένα.

Είναι απαραίτητο ότι η ποιότητα του χαρακτήρα συνάδει με το καλλιτεχνικό έργο;

Δε νομίζω. Η Ιστορία των τεχνών μας έχει δείξει μεγάλες αντιφάσεις καλλιτεχνικών δημιουργών. Ένας καλλιτέχνης είναι πάντα ανήσυχος, πνευματικά και ψυχικά. Αυτό βγαίνει και στο έργο του και στη συμπεριφορά του. Η τέχνη, οποιαδήποτε τέχνη και ασφαλώς η μουσική, είναι δύσκολη. Αυτή είναι και η γοητεία της.

Γιατί συνήθως οι πιο καταξιωμένοι άνθρωποι είναι και οι πιο απλοί;

Δεν ξέρω να σας πω. Πιστεύω ότι μέσα από την πείρα και την τέχνη τους έχουν κατασταλάξει σε μια στάση ζωής. 

Τι οδηγεί τους ανθρώπους στην τέχνη;

Το ανώτερο, η ομορφιά, η δημιουργία, η ανάγκη για ψυχική ανάταση και κυρίως η αγάπη για τη ζωή και τους ανθρώπους

Τι λέτε κοιτώντας πίσω;

Λέω ότι πρέπει να κοιτάω μπροστά. Δε μου αρέσει να μένω στο παρελθόν. Το τιμώ ασφαλώς, το κουβαλάω, είναι μια ολόκληρη ζωή, αλλά με ενδιαφέρει το μέλλον όσο και αν μικραίνει αυτό μέρα με τη μέρα.

Τι σας συγκινεί στην καθημερινότητα;

Τα απλά πράγματα, οι φίλοι, η οικογένεια, η φωνητική άσκηση μου η καθημερινή, η αναζήτηση νέων μουσικών, νέων πράγματων... Ακούω μουσική, διαβάζω πάντα κάποιο βιβλίο... Ήδη αυτά είναι πολλά γιατί πάντα υπάρχει και κάποια συναυλία εδώ ή στο εξωτερικό που πρέπει να προετοιμαστεί, να κάνω πρόβες με τους μουσικούς κτλ.

Ποια είναι η άποψη σας για την τέχνη που δημιουργείται σήμερα;

Παρακολουθώ όσο μπορώ τις νέες τάσεις. Υπάρχουν ενδιαφέροντα πράγματα κι εδώ και στο εξωτερικό, όλα όμως πλέον είναι συνδεδεμένα με την εξέλιξη της τεχνολογίας. Δεν είμαι εναντίον αλλά είμαι πιο ανθρωποκεντρική. Με ενδιαφέρει το γνήσιο. Με ενδιαφέρουν οι νέοι που φτιάχνουν κάτι ενδιαφέρον, τους υποστηρίζω. Η τέχνη εμπεριέχει συναίσθημα και ποίηση. Χωρίς τα στοιχεία αυτά χάνεται το ενδιαφέρον μου.

Πώς βλέπετε την κοινωνική κατάσταση της χώρας και του κόσμου;

Φοβάμαι ότι δεν ξέρουν ούτε αυτοί που διαφεντεύουν που πάνε τα πράγματα! Υπάρχει μια σύγχυση, μια απουσία των απλών ανθρώπων και των νέων, μια κοινωνική ανισότητα που διευρύνεται και μια απογοήτευση. Εύχομαι να κάνω λάθος , αλλά σίγουρα ενθουσιασμένη δεν είμαι, ούτε εγώ ούτε πολλοί και σοβαροί άνθρωποι εδώ και στο εξωτερικό! Ας ελπίσουμε να σταματήσουν οι πόλεμοι τουλάχιστον και κάτι να αλλάξει προς το καλύτερο!