Μια όμορφη συζήτηση με τους Usurum στο deBόp

Ο Κοσμάς και ο Σταύρος είναι ο πυρήνας των Usurum από το 2008. Μαζί έχουν δημιουργήσει ένα σχήμα με επιρροές από ροκ, ρεμπέτικα και παραδοσιακά και πορεύονται μέχρι σήμερα. Πιστεύουν στην ποίηση, αγαπούν την Αθήνα, παρά τις ασχήμιες της και πιστεύουν ότι δικαιολογημένα, μάλιστα, το έντεχνο τραγούδι έχει συχνά πλέον αρνητικό πρόσημο. Τους συνάντησα στον Μαύρο Γάτο, το κλασικό στέκι των Εξαρχείων...

 

- Πρόσφατα είχατε κάποιες εμφανίσεις στον Σταυρό του Νότου. Ποια είναι η απήχηση του κόσμου στις συναυλίες σας;

Κ : Τα τελευταία χρόνια υπάρχει σιγά σιγά ένα κοινό που έρχεται στις συναυλίες μας. Είναι σίγουρα πολύ όμορφο να μοιραζόμαστε το υλικό μας και να το μαθαίνει ο κόσμος. Και όχι μόνο τα δικά μας τραγούδια. Υπάρχουν διαμάντια τριγύρω μας. Νιώθουμε λοιπόν την ανάγκη να προτείνουμε κυρίως κομμάτια που είτε δεν βρίσκουν χώρο στα ραδιόφωνα, είτε χάνονται μέσα στο ιντερνετικό χάος.

Σ : Βλέπουμε πως υπάρχει ένα κοινό, το οποίο δεν καταλώνει αποκλειστικά ό, τι παίζουν τα μέσα. Υπάρχει ένα κοινό που διψά να ακούσει καινούρια πράγματα. Κι εμείς οι ίδιοι σαν ακροατές, σε αυτό το κοινό ανήκουμε.

- Πώς ξεκινήσατε την πορεία σας και από πού προέρχεται το όνομα; Έχει να κάνει με το τραγούδι του Άσιμου;

Κ : Ξεκινήσαμε στο Γυμνάσιο. Ψάχναμε να βρούμε όνομα και τότε ακούγαμε πολύ το "Γιουσουρούμ" του Άσιμου... Όταν μάθαμε ότι αυτή η λέξη σημαίνει "παζάρι", μας ταίριαξε τέλεια, διότι στην ουσία και εμείς ένα μουσικό παζάρι ήμασταν, όπου ο καθένας έφερνε κάτι δικό του. Από μια ιδέα για ενορχήστρωση, μέχρι έναν στίχο ή μια επιρροή...

- Πώς θα χαρακτηρίζατε τη μουσική σας και ποια είναι η γνώμη σας για το "έντεχνο";

Σ : Πολύ δύσκολη έρωτηση! Είμαστε σε μια καμπή στο ελληνικό τραγούδι. Ο όρος αυτός ξεκίνησε από τον Μάνο Χατζιδάκι και τον Μίκη Θεοδωράκη, οι οποίοι έβαλαν την ποίηση στα στόματα του κόσμου και αυτό χαρακτηρίστηκε ως έντεχνο. Συγχρόνως, συνέχισαν να υπάρχουν το ρεμπέτικο και το λαϊκό αλλά άνοιξε και αυτός ο δρόμος. Κατόπιν, από το '80 και μετά έχουμε τους τραγουδοποιούς, αν εξαιρέσουμε τον Σαββόπουλο που είναι παλιότερος. Το έντεχνο έχει πάρει πια αρνητικό πρόσημο και όχι άδικα! Πολύς κόσμος άρχισε να γράφει περίπου ποιητικά και να πέφτει σε ανακρίβειες χωρίς να κατέχει ουσιαστικά τον ποιητικό λόγο. Όμορφες φαινομενικά λέξεις που εν τέλει δε λένε κάτι. Η δική μας μουσική έχει σίγουρα για βάση τον ελληνικό στίχο πάντως και σίγουρα αποτελεί την εξερεύνηση όλων των βιωμάτων μας! Στιχουργικά διαφέρουμε κιόλας. Εγώ γράφω περισσότερο σκεπτόμενος σε τρίτο πρόσωπο ενώ ο Κοσμάς σε πρώτο πρόσωπο.

Κ : Ο όρος "έντεχνο" έχει παρεξηγηθεί με τα χρόνια. Πλέον δεν υπάρχουν σαφή όρια. Μπορεί κάποιος να θεωρήσει έντεχνο τον Μάλαμα, κάποιος τους Πυξ Λαξ, ή ακόμα και τον Χατζηγιάννη στα πρώτα του άλμπουμ. Προτιμώ να αφήσουμε τις ταμπέλες στην άκρη.

- Ποιες είναι οι επιρροές σας;

Σ : Είναι ένα πολύ μεγάλο φάσμα του ελληνικού τραγουδιού. Βέβαια, ο καθένας έχει τις δικές του επιδράσεις αλλά συναντιόμαστε όλοι κάπου. Στο ρεμπέτικο, στους λαϊκούς συνθέτες, όπως ο Τσιτσάνης και ο Άκης Πάνου, στις αθηναϊκές καντάδες. Στον Χατζιδάκι φυσικά, στον Αγγελάκα, τον Σαββόπουλο, τον Περίδη, τον Θανάση Παπακωνσταντίνου... Πάρα πολλά πράγματα! Από το εξωτερικό μου αρέσουν πολύ οι Radiohead και οι Beirut. Τέλος, τα υπόλοιπα παιδιά της μπάντας σπουδάζουν και ασχολούνται με ηλεκτρονική μουσική και διάφορα avant garde ρεύματα, οπότε καταλαβαίνεις τι χάος μπορεί να δημιουργηθεί από μία τέτοια μίξη...

- Μοιραστείτε την πρώτη σας παιδική ανάμνηση με τη μουσική.

Σ : Φοβερή ερώτηση! Θα πω μια κοινή ανάμνηση με τον Κοσμά... Είμαστε στο παιδικό μου δωμάτιο και προσπαθούμε στα 14 χρόνια μας να γράψουμε κομμάτια, ακόμα και με αγγλικό στίχο. Θυμάμαι ότι υπήρχε ένα στιχάκι "Τα βράδια Σαββάτου". Κατάθλιψη εφηβείας (γέλια)! Τότε, καταλάβαμε ότι δεν έλεγαν πολλά τα λόγια μας και αρχίσαμε να διαβάζουμε ποιητές για να ξεστραβωθούμε.

Κ : Θυμάμαι που γυρνούσε σπίτι η μητέρα του Σταύρου και εγώ έβγαινα από το παράθυρο, για να μη μας βρει να παίζουμε πάλι τραγούδια. Παρόλο που μας αγαπάει πολύ και μας στήριζε, ήμασταν κακή επιρροή μεταξύ μας για το διάβασμα (γέλια).

- Έχετε μελωποιήσει ποιήματα (Καβάφη, Ελύτη, Λαπαθιώτη). Τι είναι η ποίηση για σας;

Σ : Όπως όλες οι τέχνες, έτσι και η ποίηση είναι ένα προσωπικό μαξιλάρι και μια πόρτα για τον καθένα, που μπορεί να σε οδηγήσει σε κόσμους που δεν είχες ποτέ φανταστεί. Με αυτόν τον τρόπο, μπορείς να βρεις τον εαυτό σου. Διαβάζεις κάτι που στην ουσία σκέφτεσαι και είναι διατυπωμένο με τον καλύτερο δυνατό τρόπο που θα μπορούσες να το σκεφτείς!

Κ : Είναι μια ανήσυχη παρηγοριά!

- Πώς διατηρείται η ισορροπία σε ένα γκρουπ;

Κ : Είμαστε αρκετά τυχεροί γιατί τα πραγμάτα συμβαίνουν σχεδόν αβίαστα. Φυσικά, όταν έχεις να κάνεις με πολλά άτομα, υπάρχουν διαφορετικά θέλω και απόψεις. Έχουμε, όμως, μια κοινή γραμμή και σπάνια θα διαφωνήσουμε σε κάτι βασικό. Μας αγγίζουν τα ίδια πράγματα. Δε βρεθήκαμε για να κάνουμε μουσική, προέκυψε. Πρώτα ήμασταν μια παρέα που έπαιζε με τάπες από τα πατατάκια, μετά ποδόσφαιρο και μετά μουσική. Πάνω από όλα για μας μπαίνει ο παράγοντας της μεταξύ μας προσωπικής σχέσης!

Σ : Το σημαντικό είναι ότι υπήρξαμε πρώτα παρέα. Επομένως, στο καλλιτεχνικό και το αισθητικό κομμάτι, υπάρχει μια κοινή αντίληψη, σχεδόν καθολική! Τις αποφάσεις τις παίρνουμε ομαδικά και διαχωρίζουμε τις πρωτοβουλίες σε ένα περιβάλλον σαν σε συνέλευση.

- Γιατί επιλέξατε τον ελληνικό στίχο;

Κ : Προσωπικά δεν έχω καλές γνώσεις αγγλικών... Αλλά μου βγαίνει και κάπως φυσικά να γράφω στη γλώσσα που σκέφτομαι.

Σ : Από την άλλη, έχουμε φίλους που περιοδεύουν στο εξωτερικό και μας λένε ότι καμιά φορά σκέφτονται πρώτα στα αγγλικά και μεταφράζουν στα ελληνικά. Σε μας δε συμβαίνει αυτό, οπότε το πιο άμεσο και το πιο εύκολο είναι η ελληνική γλώσσα.

- Ζείτε από τη μουσική;

Σ : Η πλειοψηφία του γκρουπ ζει και από τη μουσική κάνοντας όμως πολλά πράγματα. Κάνουμε ενορχηστρώσεις, ορχηστρικά, μαθήματα, παίζουμε ως οργανοπαίκτες και σε άλλα σχήματα... Εγώ παίζω με την Μαρία Παπαγεωργίου πολλά χρόνια και φέτος και με τη Ναταλία Λαμπαδάκη. Και έχω κάνει διάφορα γενικά...

Κ : Γενικά έχουμε στον νου μας ότι ζούμε με τη μουσική, όχι από τη μουσική. Πάντα έχουμε ως στόχο με τα χρήματα να εξελίξουμε αυτό που κάνουμε. Υπάρχει με τα χρόνια μια οικονομική πρόοδος αλλά δε φτάνει μόνο αυτό (οι Usurum δηλαδή).

- Σε ποιες πόλεις της επαρχίας σας αρέσει να παίζετε;

Κ : Θεσσαλονίκη και Κρήτη γενικά. Αγαπημένα πρόσωπα που λέει και το τραγούδι.

- Θεωρείτε την Αθήνα ως μια φιλική πόλη για τους μουσικούς;

Σ : Καμία πόλη δεν είναι φιλική! Η χώρα αυτή δεν είναι φιλική για τους μουσικούς ως κοινωνική πολιτική δομή. Καλώς ή κακώς, παρ' όλα αυτά, η Αθήνα είναι μονόδρομος! Αν κάνεις ένα άλλο επάγγελμα που δεν συνδέεται απαραίτητα με συσπείρωση κόσμου, μπορείς να λειτουργήσεις σε κλειστό κύκλο. Για παράδειγμα, αν είσαι γιατρός, δάσκαλος ή τυροκόμος. Στη μουσική τα πράγματα είναι διαφορετικά. Βοηθάει πολύ να βρίσκεσαι σε μεγάλα αστικά κέντρα, ιδίως στην αρχή.

Κ : Αναμφίβολα, υπάρχουν περισσότεροι χώροι και ευκαιρίες σε αντίθεση με την επαρχία και αυτό λόγω πληθυσμού και μόνο. Έχουμε πολλούς φίλους που έρχονται από την επαρχία και απογοητεύονται γρήγορα. Είναι περισσότεροι οι χώροι αλλά είναι και περισσότεροι οι καλλιτέχνες στην Αθήνα!

- Πρόσφατα κάνατε και το βίντεο "Στην Αθήνα" στην Καλλιδρομίου. Αγαπάτε αυτήν την πόλη;

Κ : Πάρα πολύ! Φυσικά, πολλές φορές επιλέγουμε να δούμε την όμορφη πλευρά της, γιατί αν εστιάσουμε στα άσχημα και στα αρνητικά, μπορεί να τρελαθούμε! Έχουμε φίλους που έρχονται και παθαίνουν σοκ με τις άγριες και άσχημες συνθήκες της Αθήνας.

Σ : Υπάρχει πολύς και διαφορετικός κόσμος εδώ. Βέβαια, εμείς οι Αθηναίοι γυρίζουμε τα μάτια και συνεχίζουμε και αυτό μου προκαλεί ενοχές. Έλειψα μια φορά για πάνω από έναν μήνα σε τουρ στην Ελλάδα και όταν γύρισα, ήμουν θυμωμένος και προβληματισμένος με τις συνθήκες που έχω συνηθίσει να ζω.

- Πού σας αρέσει να συχνάζετε;

Κ : Παγκράτι, Κουκάκι, Μεταξουργείο, Θησείο, Εξάρχεια (όπως και τώρα - γέλια).

- Αν ξυπνούσατε και η Αθήνα είχε τρεις δρόμους, ποιοι θα ήταν;

Κ : Καλλιδρομίου, Διονυσίου Αεροπαγίτου και κάποιος δρόμος στις γειτονιές του Αλίμου που έχουμε μεγαλώσει.

Σ : Καλλιδρομίου, Διονυσίου Αεροπαγίτου και Τσάμη Καρατάσου, ένας καταπληκτικός δρόμος που συνδέει το Κουκάκι με τον περιφερειακό του Φιλοπάππου. Μια πανέμορφη διαδρομή γεμάτη από πολλά νεοκλασσικά σπίτια με ψηφίδες στην πρόσοψη.

- Τι είναι αυτό που κάνει έναν καλλιτέχνη ξεχωριστό;

Κ : Η αλήθεια του. Χωρίς δεύτερες και τρίτες σκέψεις. Κάνουμε το λάθος να προσπαθούμε να ακολουθήσουμε τα χνάρια άλλων και έτσι δυσκολευόμαστε είτε από ανασφάλεια είτε από φόβο να ανακαλύψουμε τον εαυτό μας και τον προσωπικό μας κόσμο.

Σ : Η ταυτότητά του. Να είναι συγκεκριμένη. Αυτό δε σημαίνει πως κάποιος παίζει μόνο κάτι συγκεκριμένο. Πρέπει να πάρει το ψηφιδωτό που τον έχει επηρεάσει από οποιαδήποτε τέχνη ή ερέθισμα, να το φιλτράρει και να το εξωτερικεύσει με το δικό του ύφος.

- Με ποιον καλλιτέχνη ή γκρουπ θα θέλατε να παίζατε μαζί, ακόμα και αν γυρίζατε πίσω τον χρόνο;

Σ : Με την μπάντα του Παπάζογλου...

Κ : Με τους Χειμερινούς Κολυμβητές... Τους σέβομαι πολύ και συνεχίζουν ακάθεκτοι τόσα χρόνια!

- Πώς βλέπετε την κατάσταση της χώρας σε κοινωνικό επίπεδο;

Κ : Πολύ σκοτάδι! Έχουμε εδώ και αρκετά χρόνια την εσωστρέφεια για οδηγό. Αυτό πιστεύω ότι είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο.

Σ : Το πιο ζόρικο κομμάτι από όλα είναι ότι εμείς εκλέγουμε τις κυβερνήσεις και επιλέγουμε να μας συμπεριφέρονται έτσι. Αναφέρομαι στην πλειονότητα του κόσμου. Και όσοι θεωρούμε ότι δεν τις επιλέγουμε, δεν κάνουμε και πολλά πράγματα να τις αλλάξουμε. Έχει μπει ο φόβος πολύ στα σπίτια. Τα αδιέξοδα έχουν δύο λύσεις, αυτόν της αλληλεγγύης ή αυτόν του ατομικισμού. Δυστυχώς βλέπω ότι κινούμαστε προς τον δεύτερο. Καμία κυβέρνηση δε μας επιβάλλεται, δεν υπάρχει δικαιολογία πια.

- Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας;

Κ : Έχουμε κάποια live στην επαρχία. Αλεξανδρούπολη, Κομοτηνή, Ξάνθη, Καβάλα και Δράμα για αρχή. Ύστερα, θα κατέβουμε Κρήτη και συγκεκριμένα Χανιά, Ηράκλειο και Άγιο Νικόλαο. Και τέλος θα πάμε Λάρισα, Βόλο και Τρίκαλα. Ταυτόχρονα, ετοιμάζουμε τον νέο δίσκο, που αν πάνε όλα καλά, θα κυκλοφορήσει το 2020 και θα κάνουμε δύο μεγάλες συναυλίες σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, για τις οποίες θα ενημερώσουμε το συντομότερο δυνατόν!

- Κλείστε με τρεις λέξεις που περιγράφουν τους Usurum.

Κ : Παρέα, μοίρασμα και μουσική. Πολύ κλισέ, αλλά αυτά μου ήρθαν.

 

Ευχαριστούμε πολύ τον Μαύρο Γάτο (Κωλέττη 42, Εξάρχεια)