Μιχάλης Αλμπάτης: "Θα ήθελα κάθε βιβλίο μου να είναι διαφορετικό"

Ο Μιχάλης Αλμπάτης γεννήθηκε το 1973 στον Ζαρό, στους νότιους πρόποδες του Ψηλορείτη. Ζει στο Ηράκλειο και εργάζεται ως μάγειρας. Έχει εκδώσει τα βιβλία: Ο κώλος της Άννας (Απόπειρα, 2018) Κάρτα Ελεύθερης Πρόσβασης (Απόπειρα, 2019), Και οι νεκροί ας θάψουν τους νεκρούς τους (Νήσος, 2022), το οποίο έκανε παταγώδη επιτυχία και Η κατάλυση του χρόνου (Νήσος, 2024).

Τα δύο βιβλία σας έχουν πρωταγωνιστή έναν ιδιαίτερο άνθρωπο. Διακρίνω αρκετά κοινά στοιχεία στους δύο αυτούς νέους ανθρώπους. Έχουν στοιχεία από σας;

Όλοι οι ήρωές μας μας ζητούν να τους παραχωρήσουμε κάποιο κομμάτι απ’ την ψυχή μας, για να είναι περισσότερο ζωντανοί. Νομίζω ότι έχω περισσότερα κοινά με τον Γιόσουα παρά με τον Φανούρη, ο κόσμος ωστόσο του Φανούρη είναι πιο κοντινός στο περιβάλλον μέσα στο οποίο μεγάλωσα κι εγώ.

Τι είναι αυτό που έκανε τους Νεκρούς τόσο πετυχημένο βιβλίο; Συμβαίνει το ίδιο στην Κατάλυση;

Υποθέτω επειδή συνενώνει πολλά διαφορετικά στοιχεία κι έχει έντονα τον χαρακτήρα του παραμυθιού. Είναι μυθιστόρημα περιπλάνησης και ενηλικίωσης, είναι αρκετά περιπετειώδες, μιλάει για τα αιώνια θέματα, που αφορούν όλους τους ανθρώπους, τον έρωτα και τον θάνατο δηλαδή, με αρκετά ηθογραφικά στοιχεία και αρκετό, θέλω να πιστεύω χιούμορ. Έτσι μπορούν να το διαβάσουν άνθρωποι με διαφορετικό μορφωτικό επίπεδο, ηλικία και καταγωγή και να βρει καθένας τους κι από κάτι το ενδιαφέρον σε αυτό. Με την Κατάλυση δεν συμβαίνει το ίδιο, ούτε θα μπορούσε να συμβεί

Οι έρευνες δείχνουν ότι οι Έλληνες δε διαβάζουν πολύ αλλά αυτό δε συμβαίνει τουλάχιστον με τους Νεκρούς. Είναι ευρύ το κοινό που αγοράζει αυτό βιβλίο;

Ναι, νομίζω ότι ακριβώς εξαιτίας του ιδιαίτερου χαρακτήρα του έχει φτάσει σε αυτό που αποκαλούμε ευρύ κοινό, δηλαδή σε ανθρώπους που δεν διαβάζουν πάρα πολύ, που ψάχνουν ένα βιβλίο που να είναι γενικά ευκολοδιάβαστο, που θα τους διασκεδάσει και θα τους εκπλήξει.

Είναι αλήθεια ότι θα γίνει σειρά αυτό το βιβλίο;

Γίνονται κάποιες συζητήσεις, αλλά δεν είναι ακόμα κάτι το σίγουρο.

Ομολογουμένως η γραφή είναι διαφορετική στην Κατάλυση. Θέλετε να πειραματίζεστε περνώντας από το ένα βιβλίο στο άλλο;

Η αλήθεια είναι ότι με τρομάζει η επανάληψη, την αισθάνομαι σαν βάλτωμα. Θα ήθελα κάθε βιβλίο μου να είναι αρκετά διαφορετικό απ’ τα υπόλοιπα, τόσο σε σχέση με το θέμα όσο και με το ύφος και τη γλώσσα του.

Πρόσφατα γράψατε και ένα θεατρικό. Μπορείτε να μου πείτε λίγα λόγια για αυτό;

Έγραψα τα Κρυπτόγαμα κατόπιν ανάθεσης, για το Φεστιβάλ Αθηνών. Πρόκειται για έναν μισάωρο μονόλογο που ανέβηκε το περασμένο καλοκαίρι, για λίγες παραστάσεις, σε σκηνοθεσία Νικαίτης Κοντούρη, με τον Μάκη Παπαδημητρίου στον ρόλο. Μιλάει για την ελληνική επαρχία και για κάποιους ανθρώπους που αναγκάζονται να ζουν μια δεύτερη, κρυφή ζωή, μιλάει για την καταπίεση και τη μοναχική, πεισματική εξέγερση του ατόμου ενάντια στην ηθική, τις συμβάσεις, τους κανόνες.

Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τη συγγραφή;

Όπως όλοι οι συγγραφείς, υποθέτω, υπήρξα φανατικός αναγνώστης. Όταν γοητευτείς τόσο πολύ από το σύμπαν των βιβλίων είναι επόμενο να θελήσεις να συμμετάσχεις περισσότερο ενεργά σε αυτό, να γίνεις μέρος του όχι μόνο σαν αναγνώστης αλλά και σαν συγγραφέας, να επιχειρήσεις να δημιουργήσεις κι εσύ λίγη από την μυστηριώδη ομορφιά που τα βιβλία εσωκλείουν.

Αυτή την στιγμή ασχολείστε μόνο με τα βιβλία σας;

Αυτή τη στιγμή είμαι στο χωριό μου – έχουμε ξεκινήσει το λιομάζωμα. Οπότε ασχολούμαι με τα βιβλία μου, κυρίως, και με τον οικογενειακό ελαιώνα.

Τι είναι αυτό που σας γοητεύει στην επαρχία και δεν την αφήσατε ποτέ;

Όταν ήμουν 18 ήθελα να φύγω, αλλά δεν ήταν και τόσο εύκολο. Τώρα πια δεν νομίζω ότι θα μπορούσα να ζήσω σε μια πόλη όπως η Αθήνα. Έχω ανάγκη από μεγέθη πιο κοντά στα μέτρα του ανθρώπου, με λιγότερους περισπασμούς και με πιο αργούς ρυθμούς. Ακόμα και το Ηράκλειο με αποσυντονίζει. Νομίζω τις καλύτερες σελίδες μου τις έχω γράψει στην απομόνωση και την ανία του χωριού.

Ποιοι συγγραφείς σας έχουν επηρεάσει;

Έχουμε την τάση να γοητευόμαστε από συγγραφείς με τους οποίους νιώθουμε ότι μας ενώνουν αρκετά κοινά. Στη δική μου περίπτωση είναι συγγραφείς που κατάγονται από χαμηλά κοινωνικά στρώματα, που δεν έχουν προχωρήσει πέρα από τη βασική εκπαίδευση, που δεν είχαν καμιά στήριξη ή αποδοχή από το περιβάλλον τους, που έκαναν άθλιες και κακοπληρωμένες δουλειές για να ζήσουν, που ανέπτυξαν εξάρτηση από το αλκοόλ… Κέρουακ, Μπουκόφσκι, Χένρυ Μίλλερ είναι τα πρώτα ονόματα που μου έρχονται στον νου.

Τι είναι για σας τα βιβλία;

Εμμονή, πάθος, παυσίλυπο, διαφυγή, καταφύγιο.

Πολλοί συγγραφείς και εν γένει καλλιτέχνες ξεκίνησαν λαμβάνοντας πολύ αρνητικές κριτικές. Πώς το εξηγείτε; Έχει σημασία ένας καλλιτέχνης να είναι εναρμονισμένος με την εποχή του;

Προσωπικά προτιμώ τους δημιουργούς που αντιτίθενται στην εποχή τους, που παρεκκλίνουν από τις μόδες της. Αν υποτάσσονται σε αυτές μπορεί να κερδίζουν σε δημοφιλία αλλά χάνουν σε αυθεντικότητα και πρωτοτυπία.

Έχετε πει ότι απορριφθήκατε αρκετές φορές από εκδοτικούς για τους Νεκρούς. Τι θα λέγατε σε έναν νέο συγγραφέα που αντιμετωπίζει την ίδια δυσκολία;

Κοινότοπη συμβουλή, μάλλον, αλλά δεν υπάρχει άλλη. Υπομονή και επιμονή, αυτά είναι τα πιο απαραίτητα εφόδια γι’ αυτό το ταξίδι.

Τι διαβάζετε αυτήν την περίοδο;

Διαβάζω Παλατινή Ανθολογία, σε επιλογή και μετάφραση Λεντάκη, και έχω εντυπωσιαστεί.

Τι γράφετε αυτήν την περίοδο;

Γράφω μια φάρσα, άγρια, θέλω να πιστεύω, για την τέχνη και τους καλλιτέχνες…