«Μουσικό ταξίδι μεταξύ Ανατολής και Δύσης» | Ο Mιχάλης Καλκάνης στο deBόp
2022-12-05
Έχοντας ήδη αφήσει το δικό του αποτύπωμα ανάμεσα στους εκπροσώπους της νέας γενιάς Ελλήνων μουσικών της τζαζ –και όχι μόνο–, ο Μιχάλης Καλκάνης θα παρουσιάσει στις 8 Δεκεμβρίου στο Half Note jazz club, σε μια μοναδική ζωντανή εμφάνιση, το νέο του άλμπουμ με τίτλο «Emotions» –μια ηχογράφηση στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών που κυκλοφορεί από την United We Fly–, αλλά και άλλες, νέες και παλαιότερες μουσικές.
Ο ήχος του Μιχάλη Καλκάνη αντλεί επιρροές τόσο από την jazz και τη νεοκλασσική μουσική, όσο και από την ελληνική μουσική παράδοση. Εν όψει της συναυλίας του στο Half Note το deBop είχε μια πολύ ενδιαφέρουσα κουβέντα μαζί του
Η περίοδος των τελευταίων δυόμισι χρόνων ήταν ιδιαίτερη για όλη την ανθρωπότητα και φυσικά και για τους μουσικούς και τους καλλιτέχνες, αρκετοί από τους οποίους δοκιμάστηκαν οικονομικά αλλά και ψυχολογικά την περίοδο της πανδημίας. Πώς βίωσες εσύ προσωπικά αυτή την περίοδο; Σε ωφέλησε ή όχι όσον αφορά το δημιουργικό κομμάτι;
Ναι, ήταν μια πρωτόγνωρη περίοδος με πολλών ειδών προκλήσεις για όλους μας. Κάθε διαφορετική κατάσταση πάντως φέρνει και κάτι καλό. Και είμαι έτσι ως άνθρωπος που προσπαθώ να επικεντρωθώ σε αυτό - χωρίς να μου είναι πάντα εύκολο φυσικά. Προσωπικά είχα την ευκαιρία μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα να κάνω το zoom out μου, να δω την προσωπική μου πορεία τα τελευταία χρόνια, πού είμαι τώρα και πού θέλω να πάω. Είχα τον χρόνο να διαβάσω βιβλία και να γράψω καινούργιες μουσικές. Νομίζω λοιπόν ότι, ναι, με βοήθησε πολύ στο δημιουργικό κομμάτι. Αισθάνομαι επίσης ότι όλο αυτό που συνέβη με κάποιον τρόπο έδωσε μια ώθηση σε αλλαγές - μεταβάσεις που είχα στον νου μου να κάνω, αλλά κάπως τις φοβόμουν.
Η πρώτη δουλειά σας ως Mihalis Kalkanis Group, το “Emotions” που κυκλοφόρησε τον φετινό Ιούνιο, είναι ένα ορχηστρικό ταξίδι που εμπνέεται από διάφορα ακούσματα και διαφορετικές μουσικές παραδόσεις. Πες μας λίγα λόγια για τη διαδικασία σύλληψης και ηχογράφησης αυτού του album.
Ναι, είναι το πρώτο album με το σχήμα Mihalis Kalkanis Group και ουσιαστικά αποτυπώνει το έως τώρα ταξίδι μας. Αισθάνομαι πολύ χαρούμενος γιατί μέσα σε 3-4 χρόνια μας δόθηκε η ευκαιρία να συμμετάσχουμε σε μερικά από τα σημαντικότερα ελληνικά φεστιβάλ, όπως το Summer Nostos Festival του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, τη Μικρή Επίδαυρο στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών και άλλα, μέσα από τα οποία είχαμε την ευκαιρία να δουλέψουμε το καινούργιο υλικό. Έτσι αισθανθήκαμε ότι είχε έρθει η ώρα για το επόμενο βήμα, να αποτυπωθεί δηλαδή ο ήχος αυτός του σχήματος σε έναν δίσκο. Αυτό θα μπορούσε να γίνει σε ένα studio, όπως συνήθως, αλλά επειδή είχαμε ήδη επισκεφθεί το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών για κάποιες πρόβες μας, μας μπήκε η ιδέα να ηχογραφήσουμε εκεί. Αυτό έγινε πραγματικότητα χάρη και στην πολύ θετική ανταπόκριση του καλλιτεχνικού διευθυντή του Μεγάρου, κ. Γ. Βακαρέλη, τον οποίο και ευχαριστούμε. Είχαμε ένα πολύ ωραίο πιάνο στη διάθεσή μας, μια αίθουσα με ιδιαίτερη ηχητική και ενέργεια, και όλα αυτά έπαιξαν τον ρόλο τους στο τελικό αποτέλεσμα.
Ο δίσκος κινείται σε δύο ταχύτητες - από τη μια κομμάτια όπως το “Alone” και το “Memories” έχουν πιο κινηματογραφικό χαρακτήρα και είναι κοντά στο ανερχόμενο ρεύμα της ευρωπαϊκής neoclassical, κι από την άλλη κομμάτια όπως το “Global Dance” και το “Karpathos” «μυρίζουν» περισσότερο Ελλάδα και Βαλκάνια. Παρ’ όλα αυτά, ο δίσκος απέκτησε συνοχή και σε αυτό έπαιξε μεγάλο ρόλο ότι όλο το υλικό ηχογραφήθηκε ζωντανά από την ομάδα με πολύ λίγα overdubs.
Οι σκέψεις που είχα το διάστημα που έγραφα τις μουσικές αυτές έχουν να κάνουν με το πώς βλέπω όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω μου αλλά και τις αλλαγές που νιώθω στον εαυτό μου στη φάση που είμαι. Με την πεποίθησή μου ότι αν μπορεί να αλλάξει κάτι προς το καλύτερο ατομικά και κοινωνικά, αυτό μπορεί να γίνει μόνο εάν επανεξετάσουμε και επαναπροσδιορίσουμε έννοιες φαινομενικά αντίθετες, όπως είναι η Ανατολή και η Δύση, η διαίσθηση και ο ορθολογισμός, το παλιό και το σύγχρονο. Να ξανασκεφτούμε τη δύναμη που έχει να διαβάζουμε τα συναισθήματα μέσα μας και να τα μοιραζόμαστε, να τα εκφράζουμε. Τέλος να πω ότι ο δίσκος κυκλοφορεί από τη United We Fly, μια σχετικά νέα δισκογραφική εταιρεία με νέους ανθρώπους και φρέσκες αντιλήψεις, και είμαι πολύ χαρούμενος που ανήκω σε αυτή την ομάδα.
Ο Σωκράτης Σινόπουλος, ο Σταύρος Λάντσιας, οι Palyrria είναι μερικοί μόνοι από αυτούς που προσπάθησαν να φέρουν στη μουσική τους στοιχεία από την ελληνική μουσική παράδοση, κάτι που επιχειρείτε και εσείς σε έναν βαθμό (π.χ. το κομμάτι “Karpathos”). Ποιο είναι το «σωστό» μείγμα ώστε αυτό να μην καταντήσει φολκλόρ ή γραφικό;
Θαυμάζω πολύ τα ονόματα που αναφέρατε και είμαι πολύ χαρούμενος για τη συνεργασία μου με τον Σωκράτη Σινόπουλο και τον Σταύρο Λάντσια σε δικά τους projects αλλά και σε δικά μου. Για παράδειγμα, στο single μου “By Feel” ανταποκρίθηκαν και οι δύο θετικά στην πρόσκλησή μου να το ηχογραφήσουμε ζωντανά και είναι ένα από τα κομμάτια μου που τα ακούω μετά από καιρό και τα χαίρομαι εξίσου όπως όταν βγήκαν.
Δεν νομίζω ότι υπάρχει κάποια συνταγή όσον αφορά το σωστό μείγμα. Δύο είναι οι λέξεις κλειδιά για εμένα: αισθητική και ειλικρίνεια. Καμία επιτήδευση. Ο καθένας από αυτούς που αναφέρατε βγάζει το ελληνικό στοιχείο στη δουλειά του με διαφορετικό τρόπο. Ο Σινόπουλος έχει δουλέψει και έχει ψάξει σε βάθος την παραδοσιακή μουσική, ενώ ο Λάντσιας βγάζει το ελληνικό στοιχείο μέσα από μια πιο χατζιδακική ματιά. Εγώ όταν γράφω μουσική αισθάνομαι ότι «τρυπάρω», μπαίνω προς τα μέσα εκεί όπου όλα τα διαφορετικά χρώματα και βιώματα που έχω ως άνθρωπος γίνονται ένα. Αν πετύχω αυτό το dive in, μετά ό,τι και να βγει από εκεί δεν το φοβάμαι μην ακούγεται γραφικό, γιατί είναι μέρος του εαυτού μου, της μοναδικότητας που ο καθένας μας έχει.
Πριν από λίγες ημέρες απεβίωσε ο Γιώργος Μπαράκος, ένας άνθρωπος που συνέβαλε σημαντικά στη διάδοση της jazz μουσικής στην Ελλάδα και συσπείρωσε γύρω του (και γύρω από το jazz club του) ένα ανήσυχο κοινό μουσικόφιλων που ενδιαφέρθηκαν γι’ αυτή τη μουσική. Πώς βλέπεις την ελληνική σκηνή της jazz σήμερα; Υπάρχουν ανάλογα στέκια που να συσπειρώνουν κοινό και μουσικούς;
Ναι, το έμαθα φυσικά και λυπάμαι. Σήμερα δεν νομίζω ότι υπάρχει κάτι ανάλογο σαν στέκι και ο λόγος δεν είναι μουσικός νομίζω, αλλά κοινωνικός. Τότε ήταν μια εποχή πιο παρεΐστικη, ενώ σήμερα αισθάνομαι ότι ο καθένας μας σαν να είναι μόνος του και να δυσκολεύεται να σπάσει και να βγει από τα «κουτάκια» του. Παρ’ όλα αυτά, πολλά νέα παιδιά ασχολούνται πολύ σοβαρά με την jazz μουσική, το επίπεδο έχει ανέβει πολύ τόσο τεχνικά όσο και δημιουργικά. Ολοένα και περισσότερα σχήματα επιχειρούν να αναμίξουν και στοιχεία από τη μουσική του τόπου τους με αυτή τη μουσική, το οποίο αποτελεί και τον ουσιαστικό στόχο για εμένα. Αλλιώς έχουμε να κάνουμε με έναν μιμήτισμο που, σε όσο ψηλό επίπεδο και να γίνεται, αυτός προσωπικά δεν με ιντριγκάρει. Στη δουλειά μου υπάρχουν σαφώς επιρροές από την jazz μουσική με την ευρύτερη έννοια του όρου. Βασικό συστατικό της jazz είναι ο αυτοσχεδιασμός και ο πειραματισμός, κι αυτό υπάρχει στις μουσικές μας. Επίσης, στην jazz ανήκουν και οι δουλειές της ECM, κάποιες από τις οποίες έχουν επηρεάσει βαθιά τις μουσικές μου. Αλλά σε καμία περίπτωση το σχήμα μας δεν είναι ένα αμιγώς jazz σχήμα.
Ποιες είναι οι φιλοδοξίες σου για το μέλλον, τόσο με τους Mihalis Kalkanis Group όσο και ως solo μουσικός;
Άμεσος στόχος είναι να παρουσιάσουμε σε επιλεγμένους χώρους και φεστιβάλ της Ελλάδας και του εξωτερικού τον νέο δίσκο “Emotions” με το σχήμα Mihalis Kalkanis Group. Από εκεί και πέρα αισθάνομαι ότι είμαι σε μια πολύ δημιουργική φάση, γράφω νέες μουσικές, έχω ιδέες για νέα projects, για τα οποία και θα χαρώ να μιλήσουμε εκ νέου στο μέλλον! Πάνω απ’ όλα θέλω να είμαι καλά, να πλουτίζω με εμπειρίες δύσκολες και καλές, και να βρίσκω τοn χρόνο για να γράφω και να παίζω τη μουσική μου.
Κλείνοντας θα θέλαμε να μας αναφέρεις 5 δίσκους και 5 καλλιτέχνες που σε έχουν καθορίσει ως μουσικό - αλλά και ως ακροατή.
1. “Paris Concert” / Keith Jarrett
2. “Visible World” / Jan Garbarek
3. “Felt” / Nils Frahm
4. “Paris Texas” / Ry Cooder
5. «Μοιρολόγια και γυρίσματα» / Πετρολούκας Χαλκιάς
