ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Ο Α.Π. στο Σπίτι μας | Μία συνέντευξη με την Ιωάννα Μπακαλάκου

2018-02-02 Ο Α.Π. στο Σπίτι μας | Μία συνέντευξη με την Ιωάννα Μπακαλάκου

Η Ιωάννα Μπακαλάκου, αναλαμβάνει να μεταφέρει στο σανίδι πέντε διηγήματα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Λίγο πριν την πρεμιέρα της παράστασης «Ο Α.Π. στο Σπίτι μας», μιλά στο deBop με ενθουσιασμό για το εγχείρημά της, το έργο του Σκιαθίτη λογοτέχνη και τα θέματα που πραγματεύεται - θέματα που όσος χρόνος κι αν έχει περάσει παραμένουν σύγχρονα.

Για αρχή πείτε μας λίγα λόγια για τη σύλληψη της παράστασης. Τι πραγματεύεται;

Η παράσταση πραγματεύεται τη σχέση του ανθρώπου με το μεταφυσικό στοιχείο, τον θάνατο και τις συνέπειες του κοινωνικού αποκλεισμού και ελέγχου στη ζωή μας. Οι ήρωες του Παπαδιαμάντη είναι άνθρωποι που βρέθηκαν στο περιθώριο, μοιραίοι μ’ έναν τρόπο αλλά και γήινοι, «χωμάτινοι» γι' αυτό οι ιστορίες τους μας αφορούν ακόμα και σήμερα.

Γιατί επιλέξατε τα κείμενα του Παπαδιαμάντη;

Με συνεπήρε η θεματολογία του, η γλώσσα και η ποιητική ματιά του στα πιο σκληρά και καθημερινά ζητήματα. Θεώρησα ότι μια θεατρική μεταφορά, έτσι όπως συμβαίνει στη δική μας παράσταση, δηλαδή μέσα από τα μάτια σύγχρονων ανθρώπων, θα μπορούσε να βοηθήσει τους θεατές να έρθουν σε επαφή με το έργο του, μιας και υπάρχει μια διάχυτη εντύπωση ότι πρόκειται για έναν αναχρονιστικό ηθογράφο του οποίου τα κείμενα έχουν μόνο μουσειακή αξία.

Πόσο εύκολη είναι η μεταφορά διηγημάτων στη θεατρική φόρμα; Χάνεται κάτι από τη μαγεία της ανάγνωσης;

Τίποτα δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη μαγεία της ανάγνωσης κατά τη γνώμη μου και δεν πρέπει ένας σκηνοθέτης που επιχειρεί μια τέτοια μεταφορά να προσπαθήσει να την ανταγωνιστεί. Καθώς ξαναδιάβαζα τα συγκεκριμένα διηγήματα, τα έβλεπα να ζωντανεύουν σκηνικά, ίσως λόγω των έντονων εικόνων και των ζωηρών διαλόγων και μονολόγων, ακόμα κι από τον τρόπο που θέτει τον σκηνικό χώρο ο Παπαδιαμάντης μέσα από την αναλυτική περιγραφή του. Για κάποιο λόγο η διαδικασία της δραματοποίησης δε μου φάνηκε τόσο δύσκολη, όσο συναρπαστική.

Ο Παπαδιαμάντης χρησιμοποιεί μια ιδιόμορφη γλώσσα. Αυτό στάθηκε εμπόδιο κατά τη διάρκεια των προβών;

Η δυσκολία να μιλήσεις αυτή τη γλώσσα σα να είναι ο προσωπικός σου τρόπος έκφρασης, αποτέλεσε μια μοναδική περιπέτεια που θα σύστηνα σε κάθε ηθοποιό και σκηνοθέτη.

Ο Παπαδιαμάντης στηλιτεύει φαινόμενα και συμπεριφορές της εποχής του. Έχουν αλλάξει τα πράγματα από τότε;

Σίγουρα έχουν αλλάξει. Φαινόμενα όπως η κακοποίηση των παιδιών, το bulling, οι διακρίσεις απέναντι στις γυναίκες, αποτελούν τουλάχιστον θέμα κινητοποίησης και συζήτησης και δεν θεωρούνται πλέον ως νόμιμες πράξεις. Όσον αφορά την ουσία του πράγματος όμως, όλα τα παραπάνω ζητήματα παραμένουν εν πολλοίς άλυτα και απασχολούν όχι μόνο την Ελλάδα αλλά και άλλες κοινωνίες παγκόσμια. Αυτή είναι μια διαπίστωση που πρέπει να μας τρομάζει και να μας κινεί, αν σκεφτούμε ότι απέχουμε πάνω από έναν αιώνα από την εποχή που γράφει ο Παπαδιαμάντης.

Η θέση της γυναίκας είναι ένα θέμα που απασχολεί τον Παπαδιαμάντη, και μάλιστα κάποια από τα διηγήματα που έχουν επιλεγεί μιλούν για το θέμα αυτό. Σήμερα στον 21ο αιώνα ποια είναι η θέση της γυναίκας; Είναι όντως ίση με τον άνδρα ή μονάχα κατ’ ευφημισμόν;

Τι να πει κανείς γι αυτό το θέμα, όταν βλέπουμε ότι η διάκριση λόγω φύλου αγγίζει ακόμα και την εύρωστη βιομηχανία του Αμερικάνικου θεάματος; Όλες οι γυναίκες έχουμε με κάποιο τρόπο υποστεί τη διακρίσεις είτε στον εργασιακό χώρο, είτε στο φιλικό περιβάλλον, πολλές φορές ακόμα και μέσα στην οικογένεια. Το φεμινιστικό κίνημα κατασυκοφαντήθηκε ως απόλυτο και ακραίο, οι κατακτήσεις του είναι υπό αίρεση, οπότε ναι, νομίζω ότι μπορούμε να πούμε με ασφάλεια ότι έχουμε κατ’ ευφημισμόν ισότητα.

Αναφορικά με το θέμα γυναίκα, πώς μπορεί ένας άντρας να περιγράψει με τόση ακρίβεια τη γυναικεία φύση; Τελικά οι γυναίκες δεν είμαστε τόσο παράξενα πλάσματα, όσο υποστηρίζουν οι άντρες;

Όχι απλώς πολύπλοκες αλλά δαιδαλώδεις θα έλεγα πως είμαστε, γι αυτό πρέπει να αναγνωρίσουμε στον Παπαδιαμάντη την ικανότητα ενός σπουδαίου ψυχογράφου!