Ο κόσμος πάντα θα ομορφαίνει όσο υπάρχουν στη ζωή οι ποιητές: μιλώντας με τον Χρήστο Δασκαλάκη

Συνάντηση με τον συγγραφέα Χρήστο Δασκαλάκη, ψυχή φύσει και θέσει ποιητική με δύο ποιητικές συλλογές «Τη Στιγμή Που Θα Φεύγω»  και τα «Χιλιόμετρα» στο ενεργητικό του, από τις εκδόσεις Στοχαστής, χιούμορ και ζωντάνια από εκείνες που ζηλεύεις σε ανοιχτόκαρδους ανθρώπους μα και μία ευγένεια ακατέργαστη που κερδίζει τη συμπάθειά από την πρώτη χειραψία, σαν καταγάλανος ουρανός. Τον τελευταίο καιρό έχουμε την χαρά να μοιραζόμαστε την παρέα του στη στήλη «Συντροφιά με το βιβλίο μου» στο deblog, όπου μας ταξιδεύει στον κόσμο των βιβλίων, έναν κόσμο που ευχόμαστε να τον συντροφεύει αχόρταγα μία ολόκληρη ζωή.

Αγαπάς τα βιβλία, το διάβασμα κι έχεις περιηγηθεί σε πολλούς διαδρόμους βιβλιοπωλείων. Υπάρχει κάποιο βιβλίο που σε έχει συνεπάρει και θα ήθελες να είναι από σένα γραμμένο;

Υπάρχει ένα βιβλίο -που διάβασα την περίοδο που ήμουν στο στρατό, πολλά χρόνια πριν, και πραγματικά ήταν για εμένα σαν ένας μικρός φάρος τις ημέρες εκείνες που ήμουν για πρώτη φορά τόσο μακριά από το σπίτι- ο «Νάρκισσος και Χρυσόστομος» του Έρμαν Έσσε. Αυτό το βιβλίο και το θεατρικό έργο της Χρύσας Σπηλιώτη «Ποιος ανακάλυψε την Αμερική» θα ήθελα να τα είχα δημιουργήσει ενώ το «Μολύβι φάμπερ νούμερο δύο» της Άλκη Ζέη είναι ένα βιβλίο που θα ήθελα να έχω ζήσει…

Όταν ήσουν παιδί ποιο βιβλίο είχες αγαπήσει και ποιόν συγγραφέα;

Σαν παιδί νομίζω το πρώτο βιβλίο που διάβασα και αγάπησα ήταν ο Μόγλης σε μια σκληρόδετη έκδοση που ακόμα υπάρχει κάπου κρυμμένο στο πατρικό μου σπίτι στην Ύδρα. Ο συγγραφέας που πραγματικά με «ταξίδεψε» όμως και θαύμασα αυτήν του την ικανότητα, ήταν ο Ιούλιος Βερν. Το πρώτο βιβλίο που διάβασα ήταν το «Ταξίδι στο κέντρο της γης». Νομίζω ότι ακόμα θυμάμαι τα συναισθήματα που ένιωσα διαβάζοντας το και ας ήμουν μόλις 12 ετών…

Μένεις Εξάρχεια στην πολυπολιτισμική καρδιά του κέντρου. Ποια είναι η αγαπημένη σου βόλτα στην πόλη; Υπάρχουν κάποια μέρη στην Αθήνα που είναι ιδανικά για να διαβάσει κάποιος ξέγνοιαστα ένα βιβλίο;

Αγαπώ τα Εξάρχεια, το ίδιο όσο οι γονείς μου τα αποφεύγουν… Από την πρώτη στιγμή που  βρέθηκα εντός των συνόρων τους, ήξερα ότι εδώ είναι ο χώρος μου. Μπορεί να έρχονται λίγο κόντρα με τον ήρεμο και φιλειρηνικό χαρακτήρα μου, αλλά αυτές οι αντιθέσεις είναι που μαγεύουν. Αγαπώ πολύ τα πρωινά της Κυριακής και της Δευτέρας που δεν εργάζομαι, να βγαίνω στην Καλλιδρομίου, να κάθομαι σε ένα από τα τρία αγαπημένα μου καφέ και να διαβάζω ένα βιβλίο ή να γράφω κείμενα. Απολαμβάνω την διαδρομή από το σπίτι μέχρι το Σύνταγμα, χάζι στα μικρά μαγαζάκια και βιβλιοπωλεία της περιοχής,  καλημέρες  με φίλους που εργάζονται εκεί, μία διαδρομή που με κάνει να ξεχνιέμαι και για λίγο να νιώθω ένας ανυποψίαστος επισκέπτης στην πόλη αυτή…

Εκτός από την ποίηση και τη συγγραφή, σε γοητεύουν άλλα είδη τέχνης; Θέατρο, σινεμά; Υπάρχει κάποια παράσταση, ταινία ή κάποια άλλη εκδήλωση που είδες φέτος και σου άρεσε ιδιαίτερα;

Νομίζω στην κορυφή των προτιμήσεων μου είναι το σινεμά. Δεύτερο έρχεται το θέατρο. Έχω παρατηρήσει όμως πως μου αρέσουν περισσότερο οι ερασιτεχνικές παραστάσεις, εκεί που οι προσδοκίες είναι λιγότερες και ο ενθουσιασμός των ηθοποιών μεγαλύτερος. Μεγαλώνοντας, γίνομαι όλο και πιο αυστηρός πάνω σε αυτά τα θέματα. Η τέχνη που γίνεται ρομποτικά για την τέχνη έχει αρχίσει να με κουράζει…Η τέχνη πρέπει να γίνεται για τον άνθρωπο.

Πόσο μάλλον το θέατρο που στόχο έχει να ψυχαγωγήσει, να συγκινήσει, να περάσει μηνύματα, να δημιουργήσει ερωτηματικά.

Παραμένω λοιπόν πιστός στο σινεμά διότι με ξεκουράζει, με συγκινεί κι έχει τον τρόπο να με κάνει να γελάσω. Την επιτηδευμένη και «ελιτίστικη» τέχνη, την αφήνω για τους λίγους που έχουν το χρόνο να ασχοληθούν. Προσωπικά, χρησιμοποιώ την τέχνη ως αντίβαρο από τις δικές μου καθημερινές δυσκολίες. Και αυτή η τέχνη, που επιθυμώ πρέπει να έχει την ικανότητα να με ξεκουράσει και να με πάει ένα βήμα παρακάτω, αβίαστα…

Πώς ξεκίνησε η αγάπη σου για τη συγγραφή; Έμφυτο χάρισμα, κλίση που ενισχύθηκε από γονείς, απόρροια αντίστοιχων σπουδών; Θες να μοιραστείς μαζί μας την πορεία σου από το τότε στο σήμερα;

Όπως έχω ξαναπεί ξεκίνησα να γράφω από ανάγκη για έκφραση. Δεν υπήρχε κάτι άλλο να διοχετεύσω τις σκέψεις μου ή την ενέργεια μου.  Μεγαλώνοντας σε ένα μικρό νησί,  με έναν  ήδη περίεργο βίο μέχρι την ηλικία των έξι ετών,  έπρεπε οπωσδήποτε να μοιραστώ με κάποιον αυτά τα βιώματα. Αυτός ο κάποιος λοιπόν έγινε ένα μικρό σημειωματάριο. Γράφοντας καθημερινά εκεί στίχους και σκέψεις, το μολύβι έγινε προέκταση του χεριού μου και ο καλύτερος μου φίλος.

Ήμουν σχεδόν σε όλη τη διάρκεια του δημοτικού ένα παιδί με παραπάνω κιλά, αδιάφορο, χωρίς φίλους,  που οι συμμαθητές του το αποκαλούσαν χοντρό και οι δάσκαλοι δεν είχαν την ικανότητα να το προστατέψουν. 

Στο γυμνάσιο πλέον πρωτοξεκίνησα να βγαίνω από τον κλειστό και μοναχικό εαυτό μου και να γράφω κατά παραγγελία μικρά ποιήματα που ήθελαν οι ερωτευμένοι συμμαθητές μου να προσφέρουν στο ταίρι τους. Κάπως έτσι άρχισα να γίνομαι «ορατός», κάπως έτσι μαθεύτηκε στους καθηγητές μου ότι γράφω, και έτσι κάποιοι από αυτούς ξεκίνησαν να με ενθαρρύνουν να διαβάσω ποίηση.

Στην περίπτωση μου λοιπόν, ας  ονομάσουμε την αγάπη μου για τη συγγραφή ως ένα  «δώρο» που με βοήθησε και με έσωσε από αρκετές και δύσκολες καταστάσεις. Τα μαθήματα που έκανα πάνω στην δημιουργική γραφή και ποίηση για δύο περίπου χρόνια ομολογώ πως με βοήθησαν να ανακαλύψω και άλλες μεθόδους και να δω τι άλλο υπάρχει διαθέσιμο, κατάφεραν να με «ξεκλειδώσουν». Ήταν όμως η συγκεκριμένη ύλη που βοήθησε σε αυτό και το συγκεκριμένο κολλέγιο. Κάτι αντίστοιχο που δοκίμασα ως εμπειρία στην Ελλάδα, δυστυχώς δεν είχε κάτι να μου προσφέρει. Νομίζω στην Ελλάδα είμαστε ακόμα σε αρχικό στάδιο σε αυτόν το τομέα. 

Η πρώτη σου ποιητική συλλογή «Η στιγμή που θα φεύγω» μας έφερε σε επαφή με ένα είδος ποίησης που αποπνέει ευγένεια ψυχής και έντονη εσωτερικότητα. Ακολούθησε η δεύτερη ποιητική συλλογή τα «Χιλιόμετρα» με συναίσθημα, πάθος, εικόνες…  Πες μας κάποια λόγια για τα δύο αυτά ποιητικά σου ταξίδια.

Είναι στιγμές που νιώθω πολύ όμορφα και πολύ περήφανος με αυτό μου το ξεκίνημα. Είναι κάτι που όφειλα να κάνω για εμένα. Δεν ήξερα αν θα είχε επιτυχία, δεν ήξερα αν θα έβρισκε κάποιον αποδέκτη και ίσως και να μην με ενδιέφερε κιόλας εκείνη την δεδομένη στιγμή. Είναι άλλες φορές πάλι, που χαμένος μέσα στην περίεργη και δύσκολη καθημερινότητα, μου μοιάζει κάτι πολύ μικρό και ασήμαντο. Σκέφτομαι πως ο κόσμος έχει πολύ πιο σημαντικά θέματα να ασχοληθεί από δύο ακόμα ποιητικές συλλογές. Όταν όμως βάζω για ύπνο τον απαισιόδοξο εαυτό μου, έρχονται στη μνήμη οι λέξεις των ανθρώπων που έχουν διαβάσει τη δουλειά μου, έρχεται στο μυαλό μου το συναίσθημα ελευθερίας και πληρότητας που νιώθω κάθε φορά που γράφω ένα ποίημα και αμέσως το τοπίο αλλάζει.

Η συγγραφή είναι μία ασχολία που με γεμίζει πραγματικά και αυτό θέλω να συνεχίσω να κάνω. Από τη στιγμή που δημιουργεί κάτι σε εμένα ή καταφέρνει να μιλήσει στη ψυχή ενός ανθρώπου που μπορεί να ζει χιλιόμετρα μακριά, αυτό είναι μια τεράστια επιβράβευση και τιμή για εμένα. Το αν είναι καλό, κακό ή μέτριο, θα το δείξει ο χρόνος.

Πιστεύεις πως η ποίηση σαν είδος αγγίζει τους Έλληνες; Τι ανταπόκριση συναντάς;

Ναι, η ποίηση αγγίζει τους Έλληνες και  οι Έλληνες διαβάζουμε ποίηση. Και αυτό είναι κάτι που θέλω να συνεχίσω να πιστεύω. Δεν λέω ότι είναι εύκολο πράγμα, ούτε πως πρέπει να  γίνουμε όλοι ειδικοί. Η ποίηση για εμένα είναι μια επιστήμη. Δύσκολα μπορεί να γίνει κάποιος ειδικός, ούτε οι συγγραφείς, ούτε οι ποιητές οι ίδιοι μπορούν να τα καταφέρουν. Προσωπικά την αγγίζω έως εκεί που μπορώ να την φτάσω ως απλός αναγνώστης. Δεν θέλω να χάσω τη χαρά του ερασιτέχνη, τη χαρά του εραστή. Φοβάμαι ότι  ο «γάμος» ίσως σκοτώνει τον έρωτα ακόμα και στη τέχνη. Πρόσφατα άκουσα έναν πολύ γνωστό και καταξιωμένο  Έλληνα ζωγράφο να λέει σε ένα μικρό αγόρι της παρέας «Μην διαβάσεις κανένα βιβλίο στη ζωή σου, αρκεί να διαβάζεις ποίηση».  Προσωπικά νιώθω τυχερός και ευλογημένος γιατί και τα δύο βιβλία  μπήκαν σε περισσότερα σπίτια από όσα είχα φανταστεί. Ο εκδότης μου το ονόμασε επιτυχία, εγώ θα το ονομάσω λύτρωση…

Γνωρίζουμε πως διατηρείς και μία σελίδα στο fb ιδιαίτερα επιτυχημένη. Είσαι φαν των social media; Ποια είναι η άποψή σου για αυτά, μας φέρνουν πιο κοντά ή μας αποξενώνουν;

Είμαι φαν της επικοινωνίας, δεν είμαι φαν της τεχνολογίας.  Όμως μου αρέσει οποιοδήποτε μέσο μπορεί να σε βοηθήσει να «μιλήσεις» με άλλους ανθρώπους είτε αυτό λέγεται facebook, instagram, deBop και πάει λέγοντας. Θεωρώ πως αν η χρήση τους είναι σωστή και μας φέρνει κοντά, μόνο καλό μπορεί να μας κάνει. Διαβάζω κάθε σχόλιο που αφήνουν οι φίλοι στη σελίδα μου και απαντώ σε κάθε προσωπικό μήνυμα που λαμβάνω. Είναι χαρά και τιμή μου να με εμπιστεύονται άνθρωποι που με «συμπάθησαν» και ένιωσαν άνετα μαζί μου επειδή διάβασαν ένα βιβλίο μου  ή κάποιο από τα κείμενα μου .

Αυτό για εμένα λέγεται ανθρωπιά και πολιτισμός, και δεν μοιάζει σε τίποτα με την αποξένωση και τη φθορά που πολλές φορές το ίντερνετ προκαλεί.

Aισιόδοξη αντιμετώπιση πραγματικότητας ή ισορροπημένη απαισιοδοξία; Ποιά στάση ζωής σε αντιπροσωπεύει;

Στη ζωή είμαι έτοιμος να αντιμετωπίσω τα πάντα. Η απαισιοδοξία δεν μου ταιριάζει πια. Μου θυμίζει εποχές που ανήκουν στο παρελθόν. Μικρός είχα σκεφτεί ακόμα και να βάλω τέλος στη ζωή μου. Η εποχή αυτή όμως έχει περάσει και τα φαντάσματα της έχουν πια εξαφανιστεί. Η αισιοδοξία σε συνδυασμό με τη λογική είναι από  τα καλύτερα εφόδια της ζωής μου τα τελευταία 20 χρόνια.

Με θλίβουν όσα συμβαίνουν στη χώρα μου, με πονάει που έχω φίλους χωρίς δουλειά, με θυμώνει που άνθρωποι που δούλευαν σκληρά μια ζωή παίρνουν τώρα μια σύνταξη ντροπής. Προσπαθώ όμως να είμαι λογικός, και αν κάποιες φορές απογοητεύομαι και λυγίζω, σκέφτομαι πως αυτό δεν είναι στα όσα ονειρευόμουν ως παιδί. Οπότε μαζεύω τις δυνάμεις μου, κλείνω τα αυτιά και σκέπτομαι τρόπους για να γίνει το παρόν καλύτερο.

Αυτή η αναταραχή –μισώ τη λέξη κρίση- με έχει κάνει πιο δοτικό, πιο ετοιμοπόλεμο, πιο ανθρώπινο και χαίρομαι που παρατηρώ αυτές τις αλλαγές στον εαυτό μου. Μικρός ονειρευόμουν έναν κόσμο αγγελικά πλασμένο και οι φίλοι μου με κορόιδευαν. Τώρα, μπορεί να μην έχω το ίδιο όνειρο, γιατί οι εμπειρίες μου απέδειξαν ότι είναι μια ουτοπία, όμως στην άκρη του μυαλού μου και με βάση όσα παρατηρώ τελευταία γύρω μου, συνεχίζω να πιστεύω ότι ίσως εκεί έξω υπάρχουν κομμάτια ενός χαμένου παραδείσου…

Γνωρίζουμε πως υπάρχει ένας μεγάλος έρωτας με την Ύδρα, τι σε δένει με αυτό το μαγευτικό, χωρίς δρόμους κι αυτοκίνητα νησί;

Τα πιο όμορφα καλοκαίρια της ζωής μου τα έχω ζήσει σε αυτό εκεί το νησί. Άργησα πολύ βέβαια, αλλά τα έζησα. Ήμουν 21 ετών, δούλευα για χαρτζιλίκι στο πιο γνωστό μαγαζί του νησιού, έβγαινα κάθε βράδυ, γνώριζα ανθρώπους από διαφορετικές χώρες και πολιτισμούς. Κοιμόμουν κάθε βράδυ μόνο τρείς με πέντε ώρες…  Αυτό διήρκησε τρία ολόκληρα καλοκαίρια. Δεν ένιωσα ποτέ κουρασμένος, δεν παραπονέθηκα ποτέ, δεν υπήρχε ποτέ ημέρα που να μην ήμουν ευτυχισμένος. Μέθυσα συνολικά δύο φορές, κάπνισα μόνο ένα πακέτο τσιγάρα σε ένα ολόκληρο καλοκαίρι, δεν πήρα ποτέ ναρκωτικά και έτσι είχα το μυαλό μου ολοκάθαρο να γευτώ την κάθε εμπειρία και την κάθε ομορφιά.

Με τους πιο αγαπημένους και πιστούς φίλους γνωριστήκαμε εκείνη την εποχή και γενικά ό,τι άσχημο μου προσέφερε το νησί μέχρι και την εφηβεία, μου το έδωσε πίσω μετά από αυτήν.

Επιστέφοντας στην Ύδρα, θυμάμαι από τη μια το μικρό εκείνο αγόρι που χρειαζόταν έναν φίλο, και από την άλλην τον άντρα εκείνο που έζησε την ομορφιά και την ανεμελιά μιας χρυσής εποχής που η ζωή του είχε στερήσει νωρίτερα. Όπου και αν κοιτάξω βλέπω μια μικρή ιστορία. Η Ύδρα είναι η ιστορία μου. Και η ιστορία μας είναι η ταυτότητα μας…

Ποιό ποίημα σου θα μας αφιέρωνες «στα δύσκολα»;

Ένα ποίημα που κάθε φορά μου μοιάζει πιο επίκαιρο από ποτέ και πάντα καταφέρνει να φέρει μια γλυκιά αίσθηση στη ψυχή μου. Το αφιερώνω στη χώρα και σε όλους εμάς που ακόμα προσπαθούμε να  βρούμε μια χαραμάδα με φως…

ΧΩΡΑ

Πόσο μικρή η ζωή, πόσο μεγάλα τα λάθη

μια λέξη μόνο η στιγμή, πριν το σκεφτείς έχει φτάσει

περνάει ο χρόνος κρυφά και εσύ ακόμα κοιμάσαι

τι αγαπούσες εχτές, απόψε δεν το θυμάσαι.

Τι σου συμβαίνει, τι θες, τι κυνηγάς, τι σου λείπει

μια στάλα μόνο βροχής, το χθες δεν φτάνει να πνίξει

εσύ το ξέρω ελπίζεις , μια χαραμάδα ζητάς

μα μες το χρόνο ξεχνιέσαι και στα μισά σταματάς.

Πόσο μικρή η ζωή, πόσο μεγάλα τα λάθη

κλεμμένη νότα η ψυχή σε ένα βιολί που έχει σπάσει

μη με ακούς, μη κοιτάς, τα μάτια κλείσε, προχώρα

ίσως δυο μέρες μπροστά να βρεις μια όμορφη χώρα.
 

Ποιός στίχος από τις ποιητικές σου συλλογές αντιπροσωπεύει περιεκτικά τη δική σου αλήθεια;

Όλα μου τα ποιήματα είναι αυτοβιογραφικά και κρύβουν μεγάλες, και πολλές φορές, θλιμμένες ιστορίες.

Με βάση τα όσα έχουμε πει, ίσως το παρακάτω ποίημα βοηθούσε να καταλάβετε ένα κομμάτι της δικής μου αλήθειας. Τίτλος του, «Θυμάμαι».

Θυμάμαι τους δρόμους που βάδιζα μόνος και έκλαιγα

ντρεπόμουν που ήμουν μικρός και κουβάλαγα τόσα

θυμάμαι τις σκάλες που καθόμουν κρυφά και περίμενα

μα κανείς δεν υπήρχε για να δούμε μαζί τα βαπόρια.

Θυμάμαι το πεύκο, την πυκνή του σκιά, του μίλαγα

σχεδόν τ’ αγαπούσα γιατί ήταν εκεί να μου κρύψει τη θλίψη

θυμάμαι που ευχόμουν να πεθάνω νωρίς, να γλύτωνα

μα η φωνή μου μικρή δεν μπορούσε να μπει στου θεού μου το σπίτι.

Θυμάμαι πολλά, όμως πέρασε χρόνος και άλλαξα

στους πέτρινους δρόμους δεν σε βλέπω παιδί, έχεις φύγει

για σένα ήρθα πίσω να σε πάρω από εδώ, να τρέξουμε

μα ίσως ήδη πετάς στη ζωή που αγαπάς και αξίζεις.

Είσαι ψυχή που αγαπάει την ρουτίνα ή την περιπέτεια κι όπου μας βγάλει; Ταξιδεύεις και ταξιδεύεσαι;

Είμαι άνθρωπος που δουλεύω πολύ και σκληρά, για να μπορέσω να ταξιδέψω στη ζωή μου όσο περισσότερο γίνεται. Μεγαλώνοντας μοναχικά στο νησί, προσευχόμουν να βρεθεί ένα καράβι να με πάρει κάπου μακριά. Το καράβι δεν ήρθε ποτέ, μα κατάφερα να φύγω μόνος μετά από καιρό. Ακόμα και τώρα οι τάσεις φυγής είναι έντονες. Η ρουτίνα μου αρέσει μόνο αν έχει να κάνει με αγαπημένες συνήθειες. Τους φίλους μου, το γράψιμο, το σινεμά, τις βόλτες στην Αθήνα και τις γειτονιές του κόσμου.

Θες να μας μιλήσεις για τα μελλοντικά συγγραφικά σου σχέδια; Κάτι αθώα γνήσιο έχουμε ακούσει πως ετοιμάζεις.

Φέτος θα κυκλοφορήσει μετά από πολύ μεγάλη αναμονή, το πρώτο μου παραμύθι.

Ευτυχώς, στις εκδοτικές δραστηριότητες, έχω μάθει να μην βιάζομαι ποτέ. Η υπομονή μου σε αυτόν τον τομέα κάνει εντύπωση ακόμα και σε εμένα τον ίδιο. Έτσι μετά από πολύ δουλειά, σε συνεργασία με τον φίλο εικονογράφο Γιάννη Ζαμπέλη, καταφέραμε να έχουμε το αποτέλεσμα που θέλαμε. Η ιστορία του νεαρού Νικολύκου χρειάστηκε να μείνει στο συρτάρι σχεδόν τέσσερα χρόνια.

Είναι ένα παραμύθι γραμμένο σε πολύ απλή και ταυτόχρονα λυρική γλώσσα κι ήθελα πολύ να είναι το πρώτο μου, παρόλο που υπήρξαν και άλλες ιδέες κατά τη διάρκεια της αναμονής. Νομίζω όμως πως θα έχουμε την ευκαιρία να μιλήσουμε για αυτό αμέσως μετά την κυκλοφορία του. Για την ώρα, έχω την ίδια αγωνία που είχα και για τα δύο πρώτα βιβλία, και το μόνο που θέλω είναι να μπορέσω να νιώσω την χαρά ότι και αυτό το έργο κατάφερε να βρει κάποιον αποδέχτη και να μιλήσει στη ψυχή. Άλλωστε τα παραμύθια δεν είναι μόνο για τα παιδιά. Μπορεί όταν γράφω μια παιδική ιστορία να σκέφτομαι ότι απευθύνομαι σε παιδιά, μα στους αναγνώστες του βλέπω ένα ενήλικα σαν εμένα. Τα παραμύθια, όπως και οι «ζωντανοί» άνθρωποι δεν έχουν ηλικία και δεν χωράνε σε καλούπια…

Πώς κατά τη γνώμη σου μπορούμε να εμπνεύσουμε τα μικρά αλλά και μεγάλα παιδιά να αγαπήσουν τα βιβλία;

Σε αυτήν την κατεύθυνση μπορούν να βοηθήσουν ουσιαστικά μόνο οι δάσκαλοι στο σχολείο. Οι γονείς το μόνο που έχουν να κάνουν είναι να είναι οι ίδιοι αναγνώστες, να αφιερώνουν λίγο χρόνο στο διάβασμα  ώστε τα παιδιά να είναι εξοικειωμένα με μια τέτοια εικόνα, και να επισκέπτονται μαζί τους όμορφα βιβλιοπωλεία για να παίρνουν τα παιδιά όμορφες εικόνες και ουσιαστικά ερεθίσματα.

Τελειώνουμε με ένα παιχνίδι; Συμπλήρωσε τις παρακάτω φράσεις.

Ας παίξουμε λοιπόν!

Για να κρατήσεις ζωντανή τη σχέση με το σύντροφό σου μέσα στο χρόνο πρέπει να τον αντιμετωπίζεις με… Σεβασμό, εκτίμηση και θαυμασμό.

 Όσα έχουμε μάθει να σεβόμαστε, να εκτιμάμε και να θαυμάζουμε στη ζωή μας, είναι και εκείνα που δεν αλλοιώθηκαν ποτέ…

Για να πετύχεις στη δουλειά σου πρέπει… να αισθάνεσαι τυχερός που χάρη σε αυτήν πρέπει να βγαίνεις κάθε πρωί από το σπίτι σου με την σκέψη ότι και σήμερα μπορεί να φανείς χρήσιμος σε κάτι…

Η ζωή είναι… Μία απρόσμενη έκπληξη που μπορεί να μας τύχει, και που στο χέρι μας είναι αν θα την δούμε ως δώρο ή σαν δύσκολη δοκιμασία. Κάποιες φορές μοιάζει να είναι και τα δύο, μα αλίμονο αν φανούμε αχάριστοι μπροστά σε μία τέτοια ευκαιρία...

Καλή συνέχεια σε όλους!