Ο Μιλτιάδης Φιορέντζης και η εκδοχή του για τον «Μισάνθρωπο»

Ο Μιλτιάδης Φιορέντζης είναι ένας χαρισματικός ηθοποιός με πολύτιμες γνώσεις και εμπειρίες που διέπουν την επιτυχημένη θεατρική πορεία του. Έχει συνεργαστεί με σημαντικούς σκηνοθέτες, όπως ο Θεόδωρος Τερζόπουλος και ο Konstantin Bogomolov, ενώ φέτος για πρώτη φορά κάθισε και ο ίδιος στην καρέκλα του σκηνοθέτη για την παράσταση «Κλάρα Σούμαν, τα χαρισματικά πρόσωπα μιας υπερμαριονέτας» που ανέβηκε στο Θέατρο της Οδού Κυκλάδων Λευτέρης Βογιατζής. Αυτή την περίοδο συνεργάζεται -για τρίτη φορά- με την ταλαντούχα σκηνοθέτιδα Ιόλη Ανδρεάδη στη μολιερική κωμωδία «Ο Μισάνθρωπος» και μας παρουσιάζει τη δική εκδοχή για το έργο και τον πρωταγωνιστή χαρακτήρα του τον Άλκηστο.

Αν και γραμμένος τον 17ο αιώνα, το θέμα του συνεχίζει να προκαλεί το ενδιαφέρον των θεατών. Ποια χαρακτηριστικά καθιστούν τον «Μισάνθρωπο» του Μολιέρου ένα ζωντανό έργο, ανεξαρτήτου εποχής;

Ο Μισάνθρωπος φωτίζει τη συνθήκη ψεύδους μέσα στην οποία κινείται ολόκληρος ο κοινωνικός ιστός. Εστιάζει σε δύο διαφορετικούς κόσμους: από τη μία οι ευνοούμενοι της Αυλής που αλληλοκολακεύονται και αποφεύγουν να λένε την αλήθεια τόσο στον εαυτό τους όσο και στους άλλους, και από την άλλη ο Άλκηστος που αρθρώνει αδιαπραγμάτευτα όσα σκέφτεται και αισθάνεται. Η αντοχή της αλήθειας, τα όρια και οι τρόποι συγκάλυψής της, παραμένουν προβληματικές διαχρονικές που καθιστούν αυτό το σπουδαίο έργο ανοιχτό σε επίκαιρες διευθετήσεις.

Ποια η προσωπική σου οπτική για τον Άλκηστο, τον ήρωα που υποδύεσαι;

Στα δικά μου μάτια, ο Άλκηστος ρίχνει φως σε όλα αυτά που οι υπόλοιποι προτιμούν να αποσιωπούν. Καθρεφτίζει στους γύρω  του το καθεστώς αλληλοεξαπάτησης στο οποίο κινούνται με τρόπο ευθύ, έντιμο, θυμώδη και καυστικό.  Παρόλες τις μισάνθρωπες δηλώσεις του, την τραχύτητα και την οργή του, στο βάθος του αναζητά επίμονα κάτι: έναν νέο δρόμο, τον δρόμο της αλήθειας.

Τι έχεις αποκομίσει από τη μελέτη και την ερμηνεία του συγκεκριμένου ρόλου;

Η εμπειρία της αναμέτρησής μου με τον ρόλο του Άλκηστου με έφερε αντιμέτωπο με βαθυπροσωπικές παραδοχές καθώς και με τις σωματικές και ψυχικές μου αντοχές. Είναι ένας παθιασμένος, απόλυτος, ρωμαλέος ήρωας που δεν δέχεται συμβιβασμούς και στο τέλος ηττάται και απομονώνεται. Η παρουσία του στη σκηνή είναι διαρκής και ασυγκράτητη. Το μεγαλύτερο κέρδος που αποκόμισα μελετώντας τον είναι ότι τον αγάπησα και μαζί με αυτόν αγάπησα κι ένα κομμάτι του εαυτού μου που είχα αφήσει στο σκοτάδι.

Ο Άλκηστος καταδικάζει κάθε ελάττωμα, όμως αγαπά εκείνη που συγκεντρώνει τα περισσότερα ελαττώματα. Πώς ορίζεις αυτή την επιλογή;

Σύμφωνα με την ψυχαναλυτική του ερμηνεία, ο μισανθρωπισμός στηρίζεται στο δίπολο: υποτίμηση-εξιδανίκευση. Το δίπολο αυτό αποτυπώνεται και στην συμπεριφορά του Άλκηστου. Από τη μία η σφοδρή του επίθεση ενάντια στους υποκριτές και τους κόλακες όλης της ανθρωπότητας, και από την άλλη ο ιδεατός του έρωτας για μια φιλάρεσκη. Από όποια σκοπιά και να το δούμε, αυτή η επιλογή του Άλκηστου τεκμηριώνει κατά τη γνώμη μου πολύ γλαφυρά τις ατέρμονες αντιφάσεις της ανθρώπινης φύσης.

«Η «δημοκρατία» των ατάλαντων που απομονώνουν και συκοφαντούν κάθε τι το ευγενικό είναι η ώρα μας πιο πολύ παρά η ώρα του Μολιέρου.», έγραψε το 1993 ο Γιάγκος Ανδρεάδης σε κριτική του που αφορά το έργο. Κατά πόσο οι δεσπόζουσες συμπεριφορές της σύγχρονης κοινωνίας ταυτίζονται με αυτή την άποψη;

Όλοι μας έχουμε βρεθεί μάρτυρες της παραδοξότητας που περιγράφει ο Γιάγκος Ανδρεάδης. Δεν είναι πάντα εύκολο να εξακριβώσει κανείς τους λόγους που προκαλούν το φαινόμενο αυτό, ωστόσο το αποτύπωμά του είναι έντονο τόσο στη ζωή όσο και στην τέχνη. Παρόλαυτα, όσο κι αν κάθε εποχή ρέπει προς το κίβδηλο και το επουσιώδες, η αλήθεια θα είναι πάντα εκεί για όποιον θέλει να την βρει.

Με ποιους τρόπους η τέχνη μπορεί να λειτουργήσει «θεραπευτικά» ενάντια στην ηθική κρίση που μαστίζει την εποχή;

Η τέχνη οφείλει να προασπίζεται το φως και την αλήθεια, να μας  δείχνει ότι η ζωή είναι κάτι πολύ πιο μεγάλο. Σε κάθε μυθοπλασία, οι ήρωες που υπηρετούν την αρετή με κάθε κόστος, συνήθως θυσιάζονται ή κατακρημνίζονται και δεν είμαι σίγουρος ότι αποτελούν παραδείγματα προς μίμηση για την πραγματική ζωή. Χρειάζεται όμως να ξέρουμε ότι υπάρχει και αυτή η εκδοχή. Η εκδοχή του φωτός.

Αν μπορούσες να απομονώσεις μια φράση του έργου ποια θα επέλεγες και γιατί;

«Η ψυχή η δική μου αγάπησε τον δρόμο της φυγής» . Είναι η φράση που συμπυκνώνει στα μάτια μου όλη την κοσμοθεωρία του Άλκηστου και με συγκινεί βαθιά.

Ευχαριστούμε πολύ τον Μιλτιάδη Φιορέντζη για αυτή τη συνέντευξη και του εύχομαστε τα καλύτερα!

Περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση εδώ