Ο Νίκος Βεργέτης από τις Εκδόσεις Κυψέλη συστήνεται στο deBóp

Γνωρίζω τον Νίκο Βεργέτη από τις πρώτες ημέρες της σύστασης των Εκδόσεων Κυψέλη. Στην πρώτη καραντίνα, κυκλοφόρησε το πρώτο βιβλίο που λέγεται "Και τα σκυλιά κοιτούσαν δακρυσμένα", μια συλλογή κειμένων και στίχων του Παντελή Ροδοστόγλου (μπασίστα και κύριου στιχουργού των Διάφανων Κρίνων). Έκτοτε, η Κυψέλη έχει διερύνει το εκδοτικό της υλικό και εκπλήσσει όλο και περισσότερο με τις ξεχωριστές και καλαίσθητες κυκλοφορίες της. Συνάντησα, λοιπόν, τον Νίκο, στη γειτονιά μας, την Κυψέλη και μου μίλησε για το τι ακριβώς κάνουν οι εκδόσεις Κυψέλη και όχι μόνο!

Αναγνώστης, συγγραφέας και εκδότης. Τι σε εκφράζει περισσότερο;

Σίγουρα όχι το εκδοτικό κομμάτι. Τα άλλα δύο με εκφράζουν πολύ! Η συγγραφή είναι μια πολύ δημιουργική διαδικασία ενώ η ανάγνωση έχει να κάνει με την ευχαρίστηση. Σε μένα συνδυάζονται. Όταν διαβάζω, μου ξεκλειδώνουν κουτάκια για να φιλτράρω πράγματα και να τα βάλω στα δικά μου. Πάντα όταν γράφω, παράλληλα διαβάζω ένα βιβλίο, ενώ όταν δε γράφω, υπάρχουν περίοδοι που δεν διαβάζω απολύτως τίποτα. Αν δεν είσαι αναγνώστης, εξάλλου, πώς θα γράψεις;

Συνήθως γίνεται το αντίθετο.

Εμένα με βοηθάει πολύ στην προσήλωσή μου.

Τι κάνει ένας εκδότης σήμερα;

Το τι κάνει ένας εκδότης είναι σχετικό (γέλια). Αλλιώς θα σου απαντήσει κάποιος που έχει δέκα υπαλλήλους και αλλιώς κάποιος που το τρέχει μόνος του. Εγώ κάνω τα πάντα. Κουβαλάω παραγγελίες κάθε μέρα, διαβάζω τα κείμενα που μου έρχονται, διαβάζω ξένη λογοτεχνία και επιλέγω τι θα μεταφραστεί, προσπαθώ να κάνω την προώθηση του εκδοτικού, συνήθως με κάκιστο τρόπο (γέλια), να συνεννοηθώ με γραφίστες, επιμελητές, τυπογραφεία κτλ. Το ονειρικό θα ήταν ο εκδότης να κάθεται σε ένα δωμάτιο και να ασχολείται μόνο με το διάβασμα, αλλά τουλάχιστον στον βαθμό που ξέρω κάτι τέτοιο δεν πολυσυμβαίνει. Άσε που εμένα μ’ έναν ελαφρώς διεστραμμένο τρόπο μου αρέσει όλος αυτός ο χαμός που προκύπτει απ’ τις τόσο διαφορετικές δουλειές που πρέπει να γίνουν. Βαλκάνια…

Πάντως η επιμέλεια και η μετάφραση είναι πολύ σημαντικά στοιχεία και νομίζω ότι ο κόσμος δεν το καταλαβαίνει ιδιαίτερα.

Αν δεν το καταλαβαίνει, τότε σημαίνει ότι γίνεται καλά η δουλειά. Είναι σαν τον ντράμερ. Αν δεν καταλαβαίνεις τι παίζει, τότε παίζει καλά (γέλια).

Εσύ πώς αποφάσισες να φτιάξεις τις εκδόσεις Κυψέλη;

Δεν ήταν και καμιά απόφαση ζωής. Δεν ήταν το μεράκι μου και αυτό είναι το καλό και το κακό μου. Δεν υποτιμώ κανέναν που ήθελε να γίνει κάτι από πάντα αλλά για μένα είναι πολύ εύκολο να το παρατήσω αν δεν πάει καλά. Δε θα μαραζώσω κιόλας! Υπάρχουν πιο σημαντικά πράγματα στη ζωή. Ίσως να είναι κακό από πλευράς προσήλωσης, αλλά σου δίνει μεγαλύτερη ελευθερία στο να ακολουθείς πιστότερα την αισθητική σου  και τον τρόπο που θεωρείς σωστότερο για να γίνονται τα πράγματα. Αν και για να μην παρεξηγηθώ, είναι μία δουλειά που έχω αγαπήσει πολύ και χαίρομαι που την κάνω με τον τρόπο που θέλω.

Αυτό είναι θέμα χαρακτήρα.

Μάλλον.

Είχες ασχοληθεί παλιότερα με το βιβλίο;

Η μόνη μου ενασχόληση ήταν ότι δούλεψα λίγα χρόνια στην Πολιτεία. Επίσης, ως συγγραφέας έβγαλα δύο βιβλία από τις εκδόσεις Κέλευθος, πριν φτιάξω την Κυψέλη. Στην αρχή του εκδοτικού έβγαλα και άλλο ένα από Έρμα και τώρα πρόσφατα ήρθε άλλο ένα μέσα από την Κυψέλη.

Τώρα γράφεις κάτι;

Επ’ ουδενί κάτι συγκεκριμένο. Όμως έχω αρχίσει να κρατάω σημειώσεις στο μυαλό μου. Χωρίς κάποιον συγκεκριμένο λόγο, κάπως μου έχει κάτσει και βγάζω βιβλίο ανά δύο χρόνια. Το ίδιο συμβαίνει και με τους Metallica, όχι με βιβλία, αλλά με δίσκους. Και με λίγο περισσότερη επιτυχία (γέλια)! Με βοηθάει πολύ στη δέσμευση, ειδάλλως θα βαριόμουν.

Έγραψες όντως το Xόλι Μάουντεν στις Βρυξέλλες;

Ναι, μου είχε αφήσει ένας φίλος το σπίτι του, που έμενε εκεί μόνιμα. Πέρασα ένα πολύ όμορφο και ιδιαίτερο τριβδόμαδο. Δεν πήγα επί τούτου, το βιβλίο προέκυψε.

Σου στέλνουν αναγνώστες που διαβάζουν τα βιβλία που έχεις γράψει;

Ναι, πολλά και διάφορα μου στέλνουν και νιώθω και γ@μώ! Είναι πολύ συγκινητικό. Στην τελική γιατί γράφεις, για να τα διαβάζεις εσύ; Δεν με πείθουν όσες και όσοι λένε ότι το κάνουν για τον εαυτό τους. Βάλε τα βιβλία σε ένα υπόγειο τότε και μην τα δείξεις ούτε στη μάνα σου. Ακόμη και ο Κάφκα που πήγε να το κάνει, πριν πεθάνει είπε στον φίλο του «Εκεί είναι τα γραπτά μου, κάψ’ τα». Επί της ουσίας, τι του είπε; Να τα εκδώσει. Αν ήθελε, θα τα είχε κάψει ο ίδιος.

Έκανες άλλη δουλειά πριν;

Δούλευα σε μία εταιρεία με μηχανήματα και μετά έκανα πολλά χρόνια ντιτζεϊλίκια και μαθήματα ντραμς, κυρίως στο εθνικό ωδείο Χαλανδρίου. Επίσης δούλεψα για τρία χρόνια στο υπόγειο του βιβλιοπωλείου Πολιτεία, στο τμήμα Λογοτεχνίας.

Η μουσική ανήκει στο παρελθόν πια;

Ναι. Αν και ποτέ δεν ξέρεις.

Γιατί έτσι;

Πρώτον, ποτέ δε με εξέφραζε δημιουργικά όσο θα ήθελα. Αυτός είναι ο κυριότερος λόγος. Δεύτερον, επειδή είμαι και ψώνιο και στο μπάσκετ έχω υπάρξει τρελό ταλέντο, νομίζω πως όταν έχεις μια ικανότητα, καταλαβαίνεις πού δεν την έχεις! Δεν ακούγεται όμορφο αυτό που λέω, αλλά με ενοχλούσε που καταλάβαινα ότι δεν ήμουν γεννημένος μουσικός. Αν μου λείπει κάτι στη μουσική είναι το πλαίσιο της παρέας, ξέρεις… Μπάντες, περιοδείες, μαζώξεις μετά τα live και τέτοια. Γι’ αυτό και όταν έσπασε η παρέα, σταμάτησα.

Πού έπαιζες;

Το βασικό μου ήταν τα τύμπανα που έπαιζα για περίπου μία δεκαετία στους Tango with Lions. Έπαιξα και για 3-4 χρόνια και σε ένα γκρουπ που λέγονταν Μαύρο Κόκκινο και γούσταρα πολύ. Συν κάποιες φιλικές συμμετοχές από δω κι από κει.

Τώρα ζεις μόνο από τις εκδόσεις;

Μη φανταστείς κάτι τρελό αλλά ναι. Τα έσοδα και τα έξοδα σου έρχονται μαζεμένα. Βγάζεις ένα βιβλίο που πάει τέλεια και λες ουάου, μετά βγάζεις δύο που χρειάζονται τυπογραφείο και το ξανασκέφτεσαι! Δεν είμαι πάντως πολύ καλός στη διαχείριση των οικονομικών.

Διαβάζουν οι Έλληνες;

Ρε φίλε, διαβάζουν από ό, τι φαίνεται. Νομίζω ότι η δεξαμενή είναι μεγάλη. Όταν βλέπεις πως ένα βιβλίο όπως το «Εκεί που τραγουδάνε οι καραβίδες» έχει πουλήσει κοντά στα 140.000 αντίτυπα αν δεν κάνω λάθος, σημαίνει ότι υπάρχει τόσος κόσμος που εν δυνάμει διαβάζει. Έχω πολλά τέτοια παραδείγματα. Αυτή η κλάψα ότι δε διαβάζει ο κόσμος και ειδικά η νεολαία, δε με εκφράζει πολύ. Η εποχή έχει αλλάξει και πρέπει να ζήσουμε με αυτό. Ας πούμε, εγώ δε μεγάλωσα μέσα στα βιβλία και διάβασα πρώτη φορά στα 19. Τι σημαίνει αυτό; Άσε που όποιος θεωρεί πως η νεολαία δε διαβάζει, μπορεί να προσπαθήσει να τη φέρει πιο κοντά στο διάβασμα. Ένας από τους λόγους που έβγαλα το βιβλίο για τον ΛΕΞ ήταν αυτός!

Μπορείς να μου πεις κάποιους καλλιτέχνες που σε έχουν επηρεάσει και δεν τους αναφέρεις συχνά;

Ricky Gervais, Νίκος Γκάλης, Ronaldo (το φαινόμενο, όχι ο Πορτογάλος…), Anthony Hopkins, Stanley Kubrick, Wim Wenders, David Bowie, Roberto Bolano, Sarah Kane, Τάσος Λειβαδίτης, Δημήτρης Καταλειφός, Διάφανα Κρίνα, Moa Bones… Μα περισσότερο απ’ όλους με επηρεάζουν οι άνθρωποι που αγαπώ!

Με τι κριτήριο αποφασίζεις να εκδώσεις ένα βιβλίο;

Πολύ ωραία ερώτηση! Ένα 80% συνδέεται με το αναγνωστικό μου κριτήριο, όταν δηλαδή κάτι μου αρέσει πολύ! Δε με ενδιαφέρει αν κάποιο πιστεύω ότι θα πουλήσει περισσότερο ή λιγότερο. Βγάζω και τα δύο. Υπάρχει όμως και ένα 20% που μπορεί να μη με τρελαίνει κάτι αναγνωστικά αλλά μπορεί να έχει ενδιαφέρον να αναδειχθεί, π.χ. μια νέα φωνή.

Ποιο βιβλίο αγοράζουν περισσότερο;

Αυτό για το ΛΕΞ είναι πρώτο αλλά υπάρχουν και άλλα στα ευπώλητα, όπως ο Μοναχικός, η Θεραπεία, το δικό μου (Τετάρτη μετά το Φρουμέλ), του Ροδοστόγλου… 

Έχεις κάτι στα σκαριά;

Σίγουρα θέλω να συνεχίσω με τα βιβλία του Lodge, μιας που αναφέρθηκα στη Θεραπεία. Ετοιμάζω κάτι ακόμη που δεν είναι ανακοινώσιμο.

Θα κάνεις διακοπές το καλοκαίρι;

Θα πάω σε ένα χωριό στη Βόρεια Χίο που δεν το αλλάζω με τίποτα. Δεν καταλαβαίνεις εκεί από κοσμοσυρροή και τέτοια. Κοιμάσαι με σεντόνι που είναι πολύ βασικό για μένα, γιατί είμαι παιδί του χειμώνα, πηγαίνεις στο καφενείο της πλατείας που μέσος όρος ηλικίας είναι 90 χρονών και υπάρχει ένας πολύχρωμος παπαγάλος… Κάτι σαν Τσιώλης με Χοδορόφσκι! Μακάρι να καταφέρω να γράψω για αυτό κάποια στιγμή.

Πώς σου φαίνεται η τουριστικοποίηση;

Αυτό δε θέλαμε γενικά ως κεντρική πολιτική; Προς αυτήν την κατεύθυνση γίνονταν πάντα οι κινήσεις. Δε μου αρέσει, αλλά δεν μπορώ να κάνω κάτι για αυτό. Ίσως να είναι παθητικό αυτό που λέω αλλά την αντίσταση σου μπορείς να την κάνεις στη μικροκλίμακά σου, να έχεις ωραίες παρέες, να επικοινωνείς, να ονειρεύεσαι, να δημιουργείς. Αυτό είναι που μου φέρνει και αισιοδοξία. Σε μεγάλη κλίμακα πάντως είμαι πολύ απαισιόδοξος και ίσως να είναι λάθος μου. Πάντως δεν το έχω.  Σε κάποια πράγματα αρνιόμαστε να καταλάβουμε ότι αλλάζουμε και γινόμαστε γέροι πριν την ώρα μας! Το κάνω και εγώ αυτό. Πήγα πρόπερσι σε ένα νησί που περνούσα όλα τα παιδικά μου καλοκαίρια και μου φάνηκε διαφορετικό λόγω της προσήλωσης των ανθρώπων στις οθόνες. Το νησί ήταν το ίδιο, όμως οι συνήθειες των ανθρώπων αλλάζουν.

Πώς αντλείς αισιοδοξία δηλαδή;

Από τις ανθρώπινες σχέσεις. Αλλιώς δεν έχει πλάκα!

Θέλεις να προσθέσεις κάτι πριν κλείσουμε;

Περιμένω πως και πως το μπάσκετ στους Ολυμπιακούς Αγώνες! Θα παρακολουθήσω μανιασμένα.

Φωτογραφίες Γιώργος Θωμόπουλος