Ο ΘΕΙΑΣΟΣ πέζη και απαντάη!

Ήταν μια ωραία Τρίτη όταν ο «Θείασος» με καλωσόρισε στο Bios, Tesla στην οδό Πειραιώς 84. Εγώ -ντροπαλή μέχρι αηδίας- κάθισα μαζί τους μαζεμένα, μην πιστεύοντας την τύχη μου: ότι με αφήνουν να παρακολουθήσω εκ των έσω την πρόβα τους. Ενώ αισθανόμουν μάλλον σαν λαθρεπιβάτης, δεν μου πήρε πολύ ώσπου να νιώσω μέρος αυτού του μυστήριου πράγματος που συμβαίνει με τις δεμένες ομάδες: μια τρομερή ζωτικότητα που απορρέει απ΄τους προσωπικούς τους κώδικες, τα αστεία τους και το κοινό τους παρελθόν. Σε λίγο θα γελούσα μέχρι δακρύων, θα συγκινούμουν, θα προβληματιζόμουν, θα θαύμαζα και θα ταραζόμουν, βλέποντας την πρόβα τους. Ας κάνουμε ζουμ λοιπόν στον «ΘΕΙΑΣΩ»:

Τζούλιο (Γιώργος Κατσής)

Μπορεί το διήγημα του Φραντς Κάφκα «Ανακοίνωση σε μια Ακαδημία» να λειτουργεί ως έναυσμα, μα η παράσταση δεν είναι μόνο το κείμενο αυτό καθ’αυτό. Από πού αντλήθηκε και πώς διαμορφώθηκε το υπόλοιπο υλικό; Όπως λόγου χάρη, η ιδιαίτερη προσωπικότητα που έχει ο κάθε ηθοποιός στο έργο;

Ανέκαθεν μου άρεσαν οι παραστάσεις που μπορούσα να διακρίνω πάντα μια προσωπική ματιά του θιάσου, του σκηνοθέτη, των συντελεστών πάνω σε ένα έργο, κι όχι την πιστή αναπαράσταση των λέξεων που είναι γραμμένες πάνω στο χαρτί. Για μένα, όλα τα κείμενα θα έπρεπε να λειτουργούν ως έναυσμα, ως πόρτα για την προσωπική κατάθεση των ανθρώπων που αποφάσισαν να τα ανεβάσουν. Αυτή θεωρώ είναι η ιστορία ενός κειμένου. Όχι η πλοκή του. Έτσι λοιπόν, με βάση αυτό το κείμενο, δεν προσπαθήσαμε να κάνουμε τους πιθήκους που έγιναν άνθρωποι. Γιατί δεν είναι τίποτα μπροστά σε αυτό που πραγματικά μας λέει ο Κάφκα, στον καθένα μας ξεχωριστά. Είναι μια ιστορία για την βίαια ενηλικίωση. Για την εκπαίδευση. Μέσα από σκέψεις που παρεμβάλλονται συνεχώς χωρίς γραμμικότητα. Για την αγνή μας παιδική ψυχή πριν την πάρει ο κόσμος και την πετάξει από πολύ νωρίς ακόμα, πίσω από ένα σύστημα που σε μαθαίνει να ανταγωνίζεσαι συνεχώς τον εαυτό σου, τους άλλους, και ο μόνος μόχθος σου να είναι η επιβίωση. Έτσι λοιπόν ήρθε η ιδέα έπειτα από έρευνα και διάβασμα να φτιάξουμε έναν ΘΕΙΑΣΩ που ανταγωνίζεται συνεχώς ο ένας τον άλλον, χωρίς να ξέρει ακριβώς γιατί πέζη ή για ποιους πέζη... Έτσι ήταν από πάντα. Αυτή ήταν η διέξοδος που βρήκαν, το «βαριετέ» όπως ομολογεί και ο πίθηκος του διηγήματος, για να αποφύγουν τον «ζωολογικό κήπο». Το κοντινότερο που βρήκαν οι αφηγητές στην ελευθερία ήταν να γίνονται ρεζίλι, να εκτίθενται μπροστά σε κόσμο κάθε βράδυ, για πενταροδεκάρες. Όπως καταλαβαίνετε εμπεριέχει και μία θέση για το πως βλέπουμε το θέατρο και τους ηθοποιούς του σήμερα...

Κατερίνα Ζησούδη

Η παράσταση μου φάνηκε (και) σαν μουσικό έργο! Με παύσεις, κορυφώσεις, εξάρσεις, εναλλαγές διαθέσεων και συναισθημάτων και με μια συνεχή ροή. Κατά πόσο αυτό έγινε συνειδητά; 

Είναι στόχος μας να αποτελεί η παράσταση ένα κατασκευασμένο και απόλυτα οργανωμένο ηχητικό σύνολο, το οποίο όμως να μην εγκλωβίζει ούτε τους ηθοποιούς ούτε τους θεατές. Αντίθετα να είναι η «παρτιτούρα» για κάθε ηθοποιό που θα «τραγουδήσει» τελικά το κείμενο με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο. Η βάση που θα του δίνει τη φόρα και την αυτοπεποίθηση να δοκιμάζει αυτό που πιστεύει ότι ταιριάζει στη συγκεκριμένη στιγμή, ώστε τα πράγματα να προκύπτουν όντως εκείνη τη στιγμή. Όπως ακριβώς συμβαίνει σε μια καλή συναυλία! Είναι ευτυχία να μπορέσει κάποιος που θα δει την παράσταση να την αντιληφθεί σαν μουσικό έργο, αυτό σημαίνει ότι η καρδιά του «άνοιξε» απέναντί μας, σε ένα βαθμό επικοινωνήσαμε. Από κει και πέρα, το κρίσιμο είναι αυτό το μουσικό έργο να μεταφέρει την ποίηση του Κάφκα και ό,τι συνδέει εμάς με αυτή...

Νατάσα Εξηνταβελώνη

Τι σκέψεις κάνεις πριν βγεις στη σκηνή;

Νιώθω πως ο χρόνος πριν βγω στη σκηνή δεν είναι χρόνος για πολλές- πολλές σκέψεις. Χρειάζομαι πρώτα από όλα ένα σώμα σε ετοιμότητα και πολλή συγκέντρωση. Με συγκεντρώνει να παίρνω χρόνο στην προετοιμασία του χώρου, να ελέγχω τα σκηνικά αντικείμενα, να ετοιμάζομαι με την ησυχία μου και να κρατάω χαμηλούς τόνους πριν την παράσταση. Προσπαθώ πιο πολύ να αφουγκραστώ την κατάσταση που είμαι εγώ και οι συμπαίκτες μου τη δεδομένη στιγμή, να ακούω τι γίνεται γύρω (ποιος μπήκε, ποιοι γελούν έξω, τα αυτοκίνητα στο δρόμο). Ακόμη, με ενεργοποιεί να αναλογίζομαι τι διακυβεύεται στην παράσταση- μια γενικότερη αίσθηση, κάπως ρομαντικά, γύρω από την ευθύνη που έχω απέναντι στους συμπαίκτες μου και τη δουλειά μας.

Μαρία Μοσχούρη

Στο έργο, με τη Νάνσυ Σιδέρη, έχετε μια φωνή, είστε σχεδόν σαν σιαμαίες! Πόση συγκέντρωση και τι είδους προετοιμασία χρειάστηκε αυτό; Πώς σε κάνει να νιώθεις όταν συμβαίνει;

Ειναί όντως διπλή ευθύνη: Και για τον άλλο και για τον εαυτό σου. Το στοίχημα είναι αυτοί οι δύο άνθρωποι να είναι ζωντανοί και αληθινοί και όχι απλώς να μιλούν ταυτόχρονα και να κινούνται μαζί. Να μη μείνει μια ιδέα, μια κατασκευή, αλλά να αναπνεύσει! Και είναι όντως περίπλοκο γιατί δεν είναι το φυσικό. Φυσικό είναι ο καθένας να είναι ένας, αλλά εμείς στην παράσταση είμαστε δύο! Οπότε ναι, χρειάζεται συγκέντρωση για να μπορούμε διαρκώς να είμαστε ανοικτές η μια στην άλλη. Και χρειάζεται να είμαστε συνεχώς σε επαγρύπνηση για να μένουμε ζωντανές μέσα σε αυτή τη «μη φυσική κατασκευή». Ακόμα και τώρα που φτάνουμε προς στο τέλος των προβών νοιώθω πως είναι κάτι που δεν έχει κατακτηθεί πλήρως. Δεν το λέω για κακό, εννοώ πως αυτή η σχέση μπορεί συνεχώς να βαθαίνει. Να έρχομαι με κάθε πρόβα και με κάθε παράσταση όλο και πιο κοντά στη Νάνσυ και η Νάνσυ όλο και πιο κοντά σε εμένα. Πάντως, όταν συμβαίνει είναι πολύ όμορφο, πολύ αστείο και σχεδόν ανακουφιστικό! Και κάτι τελευταίο, μάλλον πρέπει να σε ευχαριστήσουμε με τη Νάνσυ. Ξεκινήσαμε σαν «δίδυμες» οπότε το «σιαμαίες» μοιάζει με προαγωγή! 

Νάνσυ Σιδέρη

Τι σε ωθεί να δημιουργείς, να ασχολείσαι με την τέχνη, παρά τα όποια εμπόδια; Τι σου δίνει ελπίδα;

Γυρίζω στο σπίτι. Είχαμε πρόβα. Λέω μέσα μου: Μοιράζεστε εκεί. Κουβαλάτε μια τρέλα. Έχετε ανάγκη τη χαρά, την αγκαλιά και την κουβέντα. Λέτε ιστορίες. Τι είναι το θέατρο αν όχι ελπίδα; Τι είναι, αν όχι η αφορμή για να διαλύσεις ό,τι σε φοβίζει; Δεν ξέρω πόσες φορές στη ζωή μας δρούμε αληθινά. Το θέατρο αυτό ζητάει. Δράσε σου λέει, ακριβώς επειδή ο κόσμος καίγεται. Πάρε κάτι από το φως που βλέπεις στο πρόσωπο του άλλου. Πες κακές λέξεις και μετάνιωσε το, ή ξέχνα το. Θέατρο θα πει: Θέλω να παίξουμε μαζί. Άσχημα, ατσούμπαλα στην αρχή, μέχρι να φτάσουμε για λίγο το αίσθημα της ελευθερίας. Φοβάμαι το θέατρο. Κι έτσι καταλαβαίνω, παρά τις όποιες δυσκολίες, πόσο το αγαπώ. Θυμώνω γιατί απαιτεί την παιδικότητα που κρύβω. Απαιτεί να φανταστώ, να τραγουδήσω, να φτιάξω ένα σπίτι και να το γκρεμίσω. Απαιτεί να σε αφήσω να με μάθεις. Συχνά επιστρέφω σε μια φράση του Χέμινγουεϊ: Δειλός είναι όποιος δεν αγαπάει αρκετά. Η αγάπη σε κάνει γενναίο. Το θέατρο λέει: έλα για να επικοινωνήσεις με κάτι δικό σου. Έλα να γεμίσεις, αρκετά σε αδειάσαμε. Έλα να συγκινηθείς, να σκεφτείς. Έλα για να πάρεις μια ωραία, γενναιόδωρη ανάσα. Το δικαιούσαι.

Πάνος  Παπαδόπουλος

Αυτή η ενέργεια που απαιτείται για να παίζεις, πώς διατηρείται; Από πού αντλείς δυνάμεις; Και καταλαβαίνω ότι είναι σημαντικό να μην γελάσεις σε ορισμένα σημεία της παράστασης, αλλά, ειλικρινά, πώς το καταφέρνεις;

Είναι πολύ διασκεδαστικό να υποδύεται κανείς τέτοιους πληθωρικούς χαρακτήρες. Οι ακραίες συναισθηματικές μεταπτώσεις, η απολυτότητα και ο σαρκασμός είναι μερικά από τα εξαιρετικά γοητευτικά στοιχεία που διαθέτει ο ήρωας μου στην παράσταση. Ωστόσο είναι πράγματι εξουθενωτικό για να μπορέσει να συμβεί. Απαιτεί γενναία έκθεση, αυστηρή συγκέντρωση, μυϊκή εξάντληση και σωστά διοχετευμένη ενέργεια έτσι ώστε να μην ξεφεύγει από τους κανόνες της αφήγησης. Υπάρχει επιπροσθέτως και ο σοβαρός κίνδυνος της γραφικότητας που με απασχολεί πολύ και προσπαθώ με κόπο να τον αποφύγω. Τα πρόσωπα που υποδυόμαστε δεν πρέπει να γελοιοποιηθούν από εμάς. Το όποιο χιούμορ ή συναίσθημα προκύπτει από τις δράσεις τους, είναι καθαρά και μόνο αποτέλεσμα της εσωτερικής διεργασίας που κάνει κανείς βλέποντας την παράσταση. Είναι όλοι τους βέβαια ειδικές περιπτώσεις ανθρώπων και ίσως προσφέρουν ένα μικρό χαμόγελο επειδή μας παρουσιάζουν με ακραίο τρόπο μια θέση στην οποία θα μπορούσαμε να βρεθούμε κι εμείς. Όσο για το θέμα του γέλιου, έχουμε ήδη διασκεδάσει τόσο πολύ κατά τη διάρκεια των προβών με τα «περίεργα» των χαρακτήρων μας, που αυτό που μένει τώρα είναι να μπορέσουμε αυτή την χαρά της πρόβας να την ανακαλούμε σε κάθε παράσταση. Με την ίδια ακριβώς διάθεση που θα θυμόμαστε και το πρώτο μας φιλί.

Κωνσταντίνος Πλεμμένος

Τι μπορεί να νοηματοδοτεί, για εσένα, την ύπαρξη ενός «θειάσου», σήμερα, στην Αθήνα;

Με είχαν ρωτήσει όταν τελείωσα την σχολή, τι θα ήθελα να κάνω τώρα, ποιο ρόλο θα ήθελα να κάνω, ποιο έργο. Είχα απαντήσει πως θέλω να κάνω παραστάσεις με ανθρώπους που εμπιστεύομαι, που αγαπάω, που θαυμάζω και δεν με ενδιαφέρει τίποτα άλλο.  2 Χρόνια μετά ακόμα το ίδιο πιστεύω. Δεν εννοώ πως δεν είσαι επαγγελματίας, πως δεν θα κάνεις και δουλειές που δεν έχουν τις ιδανικές συνθήκες (προσωπικά ιδανικές, όχι αντικειμενικά). Αλλά αν μπορούσα θα έκανα μόνο δουλειές με τον θείασω.

Οπότε μετά από αυτόν το μικρό πρόλογο, προχωράω στο κυρίως θέμα. Ένας Θίασος (και πόσο μάλλον ένας Θείασως) για μένα είναι ότι πιο σημαντικό μπορεί να ευχηθεί κάποιος για το θέατρο και όταν λέω θίασος εννοώ μια ομάδα με κοινό στόχο.

Τώρα γιατί Θείασως και όχι Θίασος. Γιατί ο κοινός στόχος πολλές φορές σημαίνει κοινό λόγο που κάνουμε θέατρο, κοινό τρόπο που κάνουμε θέατρο, κοινές θεατρικές και γενικότερα ιδεολογίες. Ο θείασως είναι ελεύθερος από τα λάθη (όχι μόνο τα ορθογραφικά) και ο καθένας μέσα σε αυτό το θείασω μπορεί να έχει την ατομικότητα του με τα λάθη του και τους διαφορετικούς λόγους, τρόπους, ιδεολογίες. Αλλά ο κοινός στόχος παραμένει εκεί: μέσα στα μάτια του κάθε συμπαίκτη μου, ο βαθύτερος στόχος που κρύβεται πίσω από τα μάτια -και αυτό θέλουμε να δει ο κόσμος: «το πίσω από τα μάτια μας». Και με λίγη τύχη πίσω από τα μάτια μας μπορεί να κρύβονται τα μάτια του Κάφκα.

Ευχαριστώ πολύ για τις απαντήσεις του τον «θείασο» και είμαι ευγνώμων που με έβαλαν για λίγο στον κόσμο τους και μοιράστηκαν αυτή την εμπειρία μαζί μου. Όπως μαντεύω ότι θα είναι και το υπόλοιπο κοινό! Εμένα πάντως σίγουρα η καρδιά μου «άνοιξε» απέναντί τους...

Πληροφορίες για την παράσταση εδώ