Ο Θεόδωρος Χήρας γράφει ιατρική λογοτεχνία και συστήνεται στο deBóp
2024-07-02
Ο Θεόδωρος Χήρας είναι νεφρολόγος και ασχολείται με τη νεοφυή ιατρική λογοτεχνία, γράφει δηλαδή ιστορίες που αφορούν την ειδικότητά του. Δηλώνει μαγεμένος από την τέχνη και παντοτινά ερωτευμένος με την επιστήμη της ιατρικής και επιχειρεί αυτόν τον συγκερασμό να τον περάσει στο χαρτί και συχνά να αναδείξει τις ομοιότητες που έχουν τα δύο αυτά αντικείμενα. Έχει εκδώσει τρία βιβλία από τις εκδόσεις 24 γράμματα: Της Δωρεάς τα Μυστήρια» (Συλλογή διηγημάτων), «Each man kills the thing he loves, η ετυμηγορία στη στάχτη» (Θεατρικό μονόπρακτο) και “Ο Μεγάλος Υπερσιβηρικός»(Μυθιστόρημα). Με αφορμή το τελευταίο συστήνει τον εαυτό του και το έργο του.
Ας ξεκινήσουμε με λίγα λόγια για σας:
Γεννήθηκα στο Αγρίνιο. Επαγγελματίας μαθητής, ωστόσο, τον ελάχιστο ελεύθερο χρόνο μου περνούσα στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου του Αγρινίου παρακολουθώντας ταινίες του Αγγελόπουλου, του Ταρκόφσκι, του Παρατζάνοφ. Μετά την αποφοίτησή μου από την Ιατρική Σχολή Αθηνών επέλεξα την Ειδικότητα της Νεφρολογίας και εκπαιδεύτηκα στον Ευαγγελισμό και στο Λαϊκό Νοσοκομείο Αθηνών. Ακολούθησαν χρόνια στα οποία εστίασα στην εκμάθηση της κλινικής ιατρικής η οποία και μονοπώλησε την καθημερινότητά μου. Το 2002 μετέβη για μετεκπαίδευση σε Μεταμοσχευτικό Κέντρο στο Χιούστον του Τέξας, αλλά επέστρεψα στην Ελλάδα για να ασκήσω την Νεφρολογία, αρχικά στο ιδιωτικό Νοσοκομείο Υγεία, και από το 2008 στο Σισμανόγλειο Γενικό Νοσοκομείο Αττικής. Συγγραφικά δοκιμάστηκα αρχικά με επιστημονικά συγγράμματα, την Διδακτορική μου διατριβή και άλλες επιστημονικές μελέτες. Αργότερα εντάχτηκα στον Εθελοντισμό της μετάδοσης της Ιδέας της Δωρεάς Οργάνων και βοήθησα ασθενείς μου στην επιμέλεια παραμυθιών. Έχω επιμεληθεί δύο παραμύθια πάνω στη Δωρεά Οργάνων και ένα Γλωσσάρι Αιμοκάθαρσης. Η αρχή είχε γίνει. Πλέον, έχω εκδώσει τρία προσωπικά βιβλία: «Της Δωρεάς τα Μυστήρια» (Συλλογή διηγημάτων) το «Each man kills the thing he loves, η ετυμηγορία στη στάχτη»(Θεατρικό μονόπρακτο) και το “Ο Μεγάλος Υπερσιβηρικός»(Μυθιστόρημα). Είμαι παντρεμένος με την Λευκαδίτισσα χειρουργό Αγγελική Κατωπόδη κι έχουμε έναν γιο, τον λατρεμένο μου Χριστόφορο.
Πότε μπήκε η λογοτεχνία στη ζωή σας, ως αναγνώστης πρώτα και ύστερα ως συγγραφέας;
Από μαθητής αλλά και αργότερα με τις σπουδές και κατά την διάρκεια της άσκησης της κλινικής νεφρολογίας, ένα μέρος της ύπαρξής μου φλέρταρε πάντα και επίμονα με την τέχνη, την ανθρώπινη δημιουργικότητα και φαντασία. Με όχημα το σινεμά, το θέατρο, τη μουσική και τη λογοτεχνία. Την τέχνη την είχα μέσα μου. Ένας συγκεκριμένος άνθρωπος όμως, με παρότρυνε καθοριστικά, αρκετά αργότερα, να συγγράψω και μου έδειξε το μονοπάτι που μου ταίριαζε. Και ήταν η αγαπημένη σε όλους συγγραφέας Ιωάννα Καρυστιάνη σε μια τυχαία συνομιλία μας. Η κ. Καρυστιάνη με αφοπλιστική αλήθεια και σεμνότητα μου μίλησε καίρια, δίνοντάς μου το εναρκτήριο λάκτισμα. Με έσπρωξε στη μάχη και με εισήγαγε σε έναν υπέροχο κόσμο όπου και βρήκα το λιμάνι μου. Γι’ αυτό και την ευγνωμονώ.
Πώς βρήκατε τρόπο να συνδυάσετε το γράψιμο με τους φρενήρεις ρυθμούς της ιατρικής σας ιδιότητας;
Η συγγραφή λειτουργεί σαν εσωτερικός παρατηρητής. Δίνει νόημα στο συγκρουσιακό μου γίγνεσθαι, το υπαρξιακό μου άγχος. Αναπόφευκτα κάτι θα αναδυόταν από τα βάθη μου για να ανακουφίσει την ένταση και τον αόρατο εχθρό μου. Το άγνωστο είναι αγχωτικό, η ένταση χρήζει νοηματοδότηση για να ελευθερωθεί η ψυχή. Παρότι η συγγραφή βιβλίων αποτελεί από τις πιο δύσκολες διεξόδους για να εμβαθύνει κανείς στην εσωτερική του ζωή, σε μένα αυτό λειτούργησε λυτρωτικά. Ξέρετε οι σκεπτόμενοι άνθρωποι γενικώς βρίσκουν λύσεις για τις συμπιέσεις της ζωής τους σε ακόμη πιο δύσκολες και σύνθετες διαδικασίες. Η ψυχή δεν αποζητά απαραίτητα τη χαρά και την αμέριμνη απραξία, αλλά επιθυμεί να αυξήσει την ελευθερία της σε πολλά επίπεδα
Ασχολείστε με την ιατρική λογοτεχνία. Έχουν οι ιστορίες σας αυτοβιογραφικά στοιχεία;
Όχι, οι ιστορίες μου δεν έχουν αυτοβιογραφικά στοιχεία. Μόνο στο βαθμό που εμπλέκομαι ως γιατρός νεφρολόγος και στο πώς βιώνω σε πολλαπλά επίπεδα τις εκατοντάδες περιπτώσεις της κλινικής μου εμπειρίας. Μόνο εκεί θα μπορούσε κάποιος να βρει ψήγματα από το βιογραφικό μου. Οι ιδέες βέβαια και οι απόψεις που διαφαίνονται στο βιβλίο μού ανήκουν εγγενώς. Αρέσκομαι να βάζω στους ήρωές μου, εκτός από τις σκέψεις μου, τα συναισθήματα, τις βαθιές αγωνίες μου, τα ερωτήματα της ζωής, ακόμη και τις αϋπνίες μου. Για αυτό και έκτοτε απολαμβάνω ύπνο γαλήνιο και αναζωογονητικό.
Θα θέλατε να καταπιαστείτε και με άλλου είδους ιστορίες;
Είναι πολύ δύσκολο να απεμπλακώ από την ιατρική μου ιδιότητα. Με κατατρέχει μέρα νύχτα. Κουβαλώ πολύ πόνο και άρω τα κρίματα των ασθενών μου και τα δικά μου. Όσο κι αν προσπαθώ να αποστασιοποιηθώ δεν το καταφέρνω.
Η γραφή σας έχει γλαφυρότητα και τα σκηνικά των ιστοριών είναι κινηματογραφικά. Έχετε και τέτοιες επιρροές;
Χαίρομαι που το λέτε. Ναι, μέσα στο μυαλό μου υπάρχουν ασταμάτητα οι κινηματογραφικές εικόνες, η ροή μιας προσεγμένης και ποιοτικής ταινίας. Είμαι θαυμαστής της φωτογραφίας του Νίκβιστ στις ταινίες του Μπέργκμαν ή του Αρβανίτη στον Αγγελόπουλο. Ως σινεφίλ θεωρώ προαπαιτούμενη μια σημαντική προεργασία και μια υψηλής τέχνης επιλογή και καταγραφή των σκηνών που θα κρατηθούν. Δουλεύω πολύ αυτό που θα παρουσιάσω, σχίζω σελίδες, ανάβει η γραφομηχανή μου Brother Deluxe.
Τι σας προσφέρει η τέχνη;
Υπακοή. Σε κανόνες, σε αξίες και σε διαχείριση χρόνου. Και η ελευθερία υπάρχει όπου υπάρχει υπακοή. Είναι θαυμαστό να ακολουθείς κανόνες. Η ελληνική γλώσσα ανέκαθεν είχε την πιο όμορφη γραμματική. Αλίμονο αν αφήναμε στην επιμελήτρια τη βρόμικη δουλειά.
Ποια είναι η γνώμη σας για την πολιτική ορθότητα;
Η έννοια της πολιτικής ορθότητας αναιρεί την ελευθερία του λόγου με τρόπο διαστρεβλωτικό, κυριολεκτικά φασιστικό. Αν ο ορισμός της πολιτικής ορθότητας είναι η διατύπωση μιας θέσης από μια συγκεκριμένη ομάδα η οποία έχει βάλει στον εαυτό της την ταμπέλα ότι έχει τη σωστή άποψη, όλοι οι υπόλοιποι πρέπει να υποτάσσονται, ειδάλλως θα χαρακτηριστούν συντηρητικοί, οπισθοδρομικοί και θα αποφεύγουν να εκφράσουν τη γνώμη τους, για να μην καούν στην πυρά. Υπάρχει μια κόπωση από την πολιτική ορθότητα, διότι ξεκινάει από ομάδες υψηλής κοινωνικής θέσης που επηρεάζουν τους δημοσιογράφους και τους πολιτικούς και βρίσκονται βέβαια στο απυρόβλητο, αλλά έχουν περάσει τα όρια προ πολλού.
Υπάρχουν κοινά ανάμεσα στην τέχνη και την ιατρική;
Το προϊόν της συνάντησης και της εφαρμογής όλων των επιστημών και τεχνών είναι η Ιατρική. H άσκηση της Ιατρικής είναι η απόλυτη τέχνη. Όταν ένας ασθενής και ο γιατρός συναντιούνται υπεισέρχεται εγγενώς η ηθική διάσταση της Ιατρικής. Ο γιατρός δεν θεραπεύει μόνο ασθένειες, αλλά έχει να παλέψει με το φαντασιακό του ασθενούς, τις προκαταλήψεις, τους ψυχολογικούς φραγμούς που προκαλεί το άγνωστο και το υποσυνείδητο. Έννοιες όπως υγεία, αρρώστια, διάγνωση και θεραπεία ενσωματώνουν αξιακές κρίσεις και η προσέγγιση είναι μια διαδικασία σύνθετη και αποκρυφιστική, ίσως λογοτεχνική. Ο γιατρός απομυθοποιεί στερεοτυπικές αντιλήψεις για αρρώστιες όπως η φυματίωση, η σύφιλη, το AIDS, ο κορονοϊός. Η άσκηση της ιατρικής επιστήμης επηρεάζεται από ζητήματα κουλτούρας, μυθοποίησης και φαντασιώσεων. Αν λοιπόν, κάποια στιγμή, ο συνειδητοποιημένος και ψαγμένος γιατρός, θελήσει να γράψει, όχι μόνο επιστημονικά άρθρα αλλά καταγραφές για τον ανθρώπινο πόνο, γλιστρά και εισέρχεται ανεπαίσθητα στον μαγικό κόσμο της συγγραφής και της λογοτεχνίας.
Πόσο έχει εξελιχθεί η ιατρική επιστήμη στις μέρες μας;
Είναι κοινή αντίληψη ότι η ιατρική επιστήμη είχε αναμφισβήτητα δραματική πρόοδο. Το θέμα είναι πως την χρησιμοποιείς. Και ποια είναι η σωστή χρήση της τεχνολογίας της Τεχνητής νοημοσύνης. Υπάρχει ανηθικότητα στους κόλπους της επιστήμης. Ευελπιστούμε στην ηθική της ιατρικής. Η ηθική ενός επιστήμονα εξαρτάται από το περιβάλλον του. Σίγουρα ένα υγιές και ισορροπημένο οικογενειακό περιβάλλον, η φοίτηση σε εξαιρετικά σχολεία και η απόκτηση μιας αξιοζήλευτης παιδείας και μιας δυνατής κριτικής ικανότητας είναι παράγοντες που επηρεάζουν θετικά κάθε επιστήμονα. Όμως, ακόμα δεν γνωρίζουμε αν ο άνθρωπος γεννιέται σαν μια λευκή κόλλα χαρτί πάνω στην οποία θα γραφτούν από το μηδέν οι αξίες και τα ιδανικά ή αν έχει γεννηθεί έχοντας ήδη μέσα του κάποια πράγματα.
Ο ήρωας της τελευταίας σας ιστορίας είναι ο Ιωάννης. Τον συμπαθείτε / συμπονάτε;
Εξ ορισμού. Οι ήρωές μου είναι άνθρωποι κατατρεγμένοι, πονεμένοι, λεηλατημένα σαρκία. Οι ήρωές μου κι εγώ ταυτιστήκαμε στη δύναμη του εφήμερου αλλά και στο διηνεκές. Είμαστε παιδιά αλλιώτικου Θεού. Τριγύρω οι άνθρωποι ουρλιάζουν. Μάς πυροβολούν και μάς προτάσσουν το δάκτυλο σε άπταιστη νοηματική. Ζητούμε σιωπή και σκέψη, ζητούμε τετρωμένη συνείδηση. Μέσα από το πρίσμα του ψυχικού πόνου, της θρυμματισμένης αντοχής και μόνο τότε, θα μπορέσει ο αναγνώστης να αφουγκραστεί την ματωμένη ψυχή μας.
Ο Ιωάννης έχει δύο γυναίκες στη ζωή του, τη σύζυγό του Κασσάνδρα και την αδερφή του Αρετή. Πιστεύετε ότι στέκονται δίπλα του με υγιή τρόπο;
Αν μπορούσατε να μου ορίσετε τον υγιή τρόπο θα με διευκολύνατε. Μου θυμίσατε μια αφήγηση του Γούντυ Άλλεν: “Είχα έναν εξάδελφο που νόμιζε για χρόνια ότι ήταν κότα. Όταν μας ρωτούσαν γιατί δεν τον πήγαμε σε ψυχίατρο απαντούσα: Μα χρειαζόμασταν τα αυγά”.
Ακόμη κι αν οι σχέσεις των ηρώων μου μοιάζουν παθολογικές για έναν αγκυλωμένο κοινωνικό καθωσπρεπισμό, ωστόσο λειτουργούν αρμονικά και απελευθερωτικά για όλους. Αυτό που εγγυώμαι είναι η εντιμότητα και η αυθεντικότητα των ηρώων μου. Ο καθένας απολαμβάνει αυτό που του λείπει. Δεν έχει δεύτερες σκέψεις. Η απόλυτη αφοσίωση της Αρετής που αναιρεί την δική της προσωπική ζωή είναι σαφώς οριακή αλλά συνειδητοποιημένη. Η Κασσάνδρα ακολουθεί τον χρησμό της μοίρας της κι αυτό την ανακουφίζει. Υπακούει και υπηρετεί πιστά τις επιταγές μιας απόκοσμης πραγματικότητας.
Γιατρέ, πιστεύεις στον Θεό; Ρωτάει κάποια στιγμή ο Ιωάννης. Εσείς τι θα του απαντούσατε;
Πιστεύω στην ανάγκη μου να υπάρχει Θεός. Θα ΄θελα κάποιος να μας προσέχει και να μας προστατεύει. Όχι ο Θεός που μας παρουσιάζουν οι δυο πιο τιμωρητικές και ενοχικές θρησκείες στη γη. Ο χριστιανισμός και ο μουσουλμανισμός. Στη Μονάδα αιμοκάθαρσης που εργάζομαι ο πιο καλοσυνάτος ασθενής μου, που σε πείθει πραγματικά για την αγάπη την οποία έχει κατακτήσει και με την οποία ζει την ζωή του τυγχάνει να είναι πιστός του Σιχισμού και του προφήτη Νάνακ. Πρόκειται για μια μονοθεϊστική θρησκεία στη βόρεια Ινδία, που αναζητά τη σωτηρία μέσω της πειθαρχημένης, προσωπικής περισυλλογής, στο όνομα και στο μήνυμα του Θεού. Πολλές φορές θα ευχόμουν να ήμουν πιστός μιας λιγότερο απάνθρωπης θρησκείας από την δική μας.
Τι ετοιμάζετε αυτήν την περίοδο;
Ένα μυθιστόρημα το οποίο συγγράφω με κάποιον άλλον συγγραφέα γνωστόν στο αναγνωστικό κοινό και αγαπημένο. Τον συγγραφέα και επίσης γιατρό Στάθη Βλαχάκο. Είναι ένα πείραμα που έχει ξαναγίνει στο παρελθόν από άλλους και όσον αφορά εμάς, δείχνει να πετυχαίνει. Ο ένας παραδίδει την σκυτάλη στον άλλον μετά από κάθε κεφάλαιο χωρίς να ξέρει κανείς μας το παρακάτω. Δεν υπάρχει καμιά συνεννόηση και καμιά συμφωνία για το καταληκτικό σημείο. Το απολαμβάνουμε όσο δεν φαντάζεστε.
