O χορευτής Imre Thorman σε μια συνέντευξη για το Ιαπωνικό Butoh

H διακαλλιτεχνική πλατφόρμα Movement Research Project υποδέχεται για πρώτη φορά στην Αθήνα τον θρυλικό χορευτή του Ιαπωνικού Butoh Imre Thormann για μία και μόνο παράσταση την Τρίτη 19 Δεκεμβρίου στο Θέατρο Nous. Η παράσταση πραγματοποιείται υπό την Αιγίδα και με την Υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού.

Στην solo performance  «The False David» o 57χρονός χορευτής διαπραγματεύεται την αντιηρωική διάσταση του ανθρώπινου σώματος, μέσα από  την «αρχετυπική» φιγούρα του Ψευδο-Δαβίδ, φιγούρα της  οποίας τα χαρακτηριστικά αντιβαίνουν στο παραδοσιακό πρότυπο του μαχήτη-υπερήρωα.

 Ο Ψευδο-Δαβίδ δεν είναι ουτε μαχητής, ούτε ήρωας, είναι η φιγούρα που αναδύεται από την σκιά της ύπαρξης μας, όπου ο σπαραγμός της γέννησης και ο υπαινιγμός της πτώσης  βρίσκουν αγαλλίαση στην θεωρεία της «αιωνιας επίστροφής».

Στην παράσταση συμμετέχει σε live μουσική σύνθεση ο Γάλλος Κλαρινετίστας Pierre Lassailly.

Ο Imre Thormann γεννήθηκε στην Βέρνη της Ελβετίας το 1966. Eκπαιδεύτηκε στο Τaekwon-Do στο οποίο και απέκτησε τον τίτλο «Πρωταθλητής της Ελβετίας» το 1984. Το  1990 αναχώρησε για το Τόκυο όπου σπούδασε για 7 συνεχόμενα έτη την τέχνη του Βutoh δίπλα στον παγκοσμίως αναγνωρισμένο Χορογράφο και Χορευτή Kazuo Ohno, καθώς και την πρακτική του Νoguchi Taiso δίπλα στον Michizo Noguchi.

Από το 1993 έχει δημιουργήσει και πραγματοποιήσει αναρίθμητες Solo παραστάσεις Βutoh στην Ιαπωνία, στην Ευρώπη και στην Αμερική.

Λίγα Λόγια για το Iαπωνικό Butoh

Το «Ankoku Βutoh» ετυμολογικά σημαίνει «Xoρός του Σκοταδιού» Γεννήθηκε και άνθισε στη μεταπολεμική Ιαπωνία το 1958 υπό την σκιά της Avant Garde, από τους καλλιτέχνες Tatsumi Hijikata και Kazuo Ohno.

Το Βutoh αποκαλείται «Σουρεαλισμός της Σάρκας». Είναι Σωματική Τέχνη που χρησιμοποιεί και αξιοποιεί στοιχεία από τη χορογραφική απόδοση του κινήματος του Γερμανικού Εξπρεσιονισμού, αντλεί στοιχεία από το κινημα του Σουρεαλισμού, τις πρακτικές Ιαπωνικού Θεάτρου Νoh, την πρακτική του Ζεν ενώ παραλληλα συναντιέται ανά τα χρόνια με το ευρύ πεδίο της σύγχρονης τέχνης.

Η τέχνη του Butoh αποτέλεσε την «Κραυγή» του εξεγερμένου Ιαπωνικού σώματος απέναντι στις βιαιοπραγίες του πολέμου, απέναντι στην περιβαλλοντολογική μόλυνση, απέναντι στον πολιτικό ολοκληρωτισμό, απέναντι στην καταπίεση, την καταδυνάστευση και τα πάθη της ένσαρκης και πνευματικής φύσης του όντος. Μια «Κραυγή» που ταξίδεψε και ταξιδεύει δονώντας και μεταμορφώνοντας τα σώματα και τις πρακτικές καλλιτεχνών σε παγκόσμιο επίπεδo.

Ο Imre Thorman σε μια συνέντευξη για τον θρυλικό-μυστηριακό κόσμο του Butoh. 

Πώς ανακαλύψατε τον κόσμο του Butoh και τι σας έκανε να επιλέξετε να αφιερωθείτε σε αυτήν την εκπληκτική μορφή τέχνης;

Μετά από αρκετά χρόνια εντατικής ενασχόλησης σε διάφορες πολεμικές τέχνες, στράφηκα στο χορό. Ήθελα να απελευθερωθώ από προκαθορισμένες μορφές. Αλλά αυτό που βρήκα στο σύγχρονο χορό ήταν είτε διαφορετικές μορφές είτε ένας υπερβολικός περιορισμός στη σωματική διάσταση της κίνησης. Έτσι αποφάσισα να κάνω τη δική μου έρευνα και πήγα στο δάσος όπου χόρεψα με τα άρρωστα δέντρα στα τέλη της δεκαετίας του '80. Αργότερα, ένας φίλος μου έδειξε ένα βιβλίο για τον Butoh και αναγνώρισα τις φωτογραφίες. Αυτό μου κίνησε την περιέργεια. Το Butoh με γοήτευσε από την αρχή με το βάθος και την ασυμβίβαστη φύση του. Δεν μου άφησε άλλη επιλογή από το να το οικειοποιηθώ.

Ο χορός Butoh συχνά πραγματεύεται και συνομιλεί με  το σκοτάδι, την απώλεια και τη μεταμόρφωση. Πώς οι θεματικές αυτές επιρροές έχουν σχηματίσει τη δική σας χορευτική ταυτότητα;

Το Butoh στοχεύει να φανερώνει τη ζωή σε όλη της την έκταση. Προκειμένου να ανταποκριθούμε σε αυτή την απαίτηση, φυσικά, η συμφιλίωση με το θάνατο είναι μέρος της. Το σύστημά μας, το οποίο χαρακτηρίζεται από καπιταλισμό, λογική και βελτιστοποίηση, έχει δημιουργήσει διάφορες έννοιες για την αντιμετώπιση αυτών των συχνά καταπιεσμένων θεμάτων, είτε πρόκειται για ασθένεια, πόνο ή θάνατο. Το Butoh απαιτεί απελευθέρωση από αυτές τις έννοιες. Όχι απλώς αναιρώντας τες, αλλά εκθέτοντας τον εαυτό μας σε αυτά τα θέματα, στρεφόμενοι σε αυτά και αποδεχόμενοι τα ως σημαντικό μέρος της δομής μας. Η αποδοχή αυτής της δομής εκδηλώνεται στην καθημερινότητά μου και επομένως και στην τέχνη μου.

Μπορείτε να μας μιλήσετε για μια ιδιαίτερα σημαντική εμπειρία ή παράσταση που σας έχει επηρεάσει και διαμορφώσει ως χορευτή;

Πριν από πολλά χρόνια, όταν έκανα προπόνηση για το δικό μου έργο στο στούντιο του Kazuo Ohne, ήρθε για να αλλάξει ένα σωλήνα νέον. Μου ζήτησε να χορέψω μαζί του. Μετά από τριάντα δευτερόλεπτα με διέκοψε και είπε ότι δεν καταλαβαίνει γιατί εξηγούμε τα πάντα. Πάνω απ' όλα, επέκρινε τον τρόπο που κουνούσα το κεφάλι μου. Αλλά κι ο ίδιος συχνά δεχόταν την κριτική από έναν γνωστό κριτικό Butoh ακριβώς λόγω αυτών των κινήσεων. Εκείνη τη στιγμή κατάλαβα την ουσία της διδασκαλίας του. Τα απήγγειλε αρκετά συχνά.

1. Μην σκέφτεσαι.

2. Κάντε κάτι που δεν μπορείτε να κάνετε.

3. Μην προσπαθείτε να τα πάτε καλά.

‘Αρα, δεν μπορεί να το κάνει μόνος του. Στο δρόμο για το σπίτι σταμάτησε να είναι ο δάσκαλός μου μετά από επτά χρόνια.

Μια παράσταση Butoh μπορεί να χαρακτηριστεί και ως μυσταγωγία. Πώς εξελίσσεται η σχέση σας με το κοινό κατά τη διάρκεια της παράστασης και πώς αντιλαμβάνεστε την επίδραση σας στο κοινό;

Προσωπικά, δεν μου αρέσει η λέξη μυσταγωγία. Ως πεπεισμένος άθεος, είναι πολύ στενά συνδεδεμένη με τη θρησκεία για μένα. Η λέξη θυσία  μου ταιριάζει περισσότερο. Θυσιάζω το χρόνο μου και επομένως τη ζωή μου για κάτι. Ο πιο σημαντικός θεατής είναι πάντα ο εαυτός μου. Όταν ερευνώ ένα κομμάτι, πρέπει να βασίζομαι στις δικές μου αντιλήψεις και ταυτόχρονα να τις αμφισβητώ και να παρατηρώ τον εαυτό μου. Ο καλύτερος τρόπος για να αιχμαλωτίσει κανείς τον θεατή είναι να δημιουργήσει ένα κενό στο οποίο βυθίζεται. Δίνω ερωτήσεις και όχι απαντήσεις. Μερικές φορές νιώθω ότι ο θεατής αναπνέει στην αρχή της παράστασης και εκπνέει στο τέλος. Ενδιάμεσα επικρατεί απόλυτη σιωπή.

Ποιος είναι ο ρόλος της μουσικής και των ήχων στην ερμηνεία σας; Με ποια κριτήρια επιλέγετε τα μουσικά στοιχεία που συνοδεύουν το χορευτικό σας έργο;

Το πιο σημαντικό πράγμα όταν πρόκειται για τη μουσική είναι η σιωπή. Η μουσική είναι σπασμένη σιωπή. Όπως και ο χορός μου, η μουσική είναι ένα άλλο εργαλείο για να κάνει το κομμάτι να δονείται. Επιτρέπει μια έκσταση στην οποία ο θεατής αποστασιοποιείται από την καθημερινή ζωή και ανοίγεται στην οπτική αναπαράσταση.

Με ποιον τρόπο η κουλτούρα και η κληρονομιά της Ιαπωνίας επηρεάζουν την δική σας καλλιτεχνική έκφραση;

Πήγα στην Ιαπωνία για να μάθω Butoh. Το Butoh δεν έχει πολλά κοινά ή μεγάλη επιρροή από την ιαπωνική κουλτούρα. Ενώ το ιαπωνικό σώμα ήταν απολύτως απαραίτητο για να πάρει μορφή το Butoh. Ήταν ένα αγροτικό, αδυνατισμένο, αδύναμο και πάνω απ' όλα αρχαϊκό σώμα. Ένα σώμα που δεν είχε ακόμη παραμορφωθεί από την αστική κουλτούρα,  την εργασία και τα βάσανά της. Το Butoh επέλεξε αυτό το σώμα επειδή ήταν πιο κοντά του. Το ίδιο το Butoh πηγαίνει πολύ πιο πίσω στην ιστορία. Στο Butoh, οι συλλογικές μνήμες της ύλης από την οποία είμαστε φτιαγμένοι, από το Big Bang μέχρι τώρα, συναντιούνται.

Θα μπορούσα επίσης να ζητήσω από ένα σπέρμα να μου εξηγήσει την επιρροή του δυτικού πολιτισμού στη συμπεριφορά του, καθώς γονιμοποιεί πρώτα το ωάριο και ταυτόχρονα 150 εκατομμύρια άλλα σπερματοζωάρια πεθαίνουν άθλια.

Πώς αντιμετωπίζετε τις προκλήσεις και τα όρια κατά τη δημιουργία ενός νέου χορογραφικού έργου;

Η μεγαλύτερη πρόκληση για μένα βρίσκεται στην καθημερινότητά μου. Εδώ είναι που αντιμετωπίζω τις μεγαλύτερες προκλήσεις και φτάνω στα όριά μου. Η τέχνη μου βασίζεται σε πολλά χρόνια έρευνας σε αυτήν ακριβώς την πρόκληση, όπου η συνέπεια και η απόσταση είναι ιδιαίτερα σημαντικές. Τα συναισθήματα είναι ένα από τα πιο διεφθαρμένα πράγματα στη γη. Πρέπει όλοι να έχουμε επίγνωση αυτού του πράγματος.

Πώς βλέπετε το μέλλον του χορού Butoh και ποια είναι η επίδρασή του στη σημερινή κοινωνία; Θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι συνδιαλέγεται παράλληλα με το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον;

Το Butoh δεν υπάρχει. Τη στιγμή που νομίζεις ότι μπορείς να το καταλάβεις, λιώνει σαν άμμος ανάμεσα στα δάχτυλά σου. Το Butoh, όπως και οι άνθρωποι, υπόκειται σε συνεχή μεταμόρφωση. Αυτό σημαίνει ότι αψηφά κάθε ορισμό. Μια πολύ πιο ενδιαφέρουσα ερώτηση θα ήταν γιατί οι άνθρωποι έχουν απομακρυνθεί τόσο πολύ από το Butoh; Ο σημερινός καπιταλισμός όχι μόνο έχει απομονώσει κάθε άτομο στη θριαμβευτική του πορεία, αλλά το έχει επίσης καταδικάσει να είναι αφεντικό και σκλάβος του εαυτού του ταυτόχρονα. Αλλά αν επρόκειτο να σκεφτούμε περισσότερο τις προ-ανθρώπινες, αρχαϊκές ρίζες μας, αυτό θα μπορούσε να είναι ένας τρόπος για να αποφύγουμε την επικείμενη αποκάλυψη. Μια εξέγερση της σάρκας ενάντια στον ζουρλομανδύα που της επιβλήθηκε.

Όλες οι πληροφορίες για την παράσταση εδώ