Συνομιλώντας με την -αγαπημένη- Αφροδίτη Μάνου

Η σκέψη και μόνο μιας συνέντευξης με την Αφροδίτη Μάνου, μου έφερε στο μυαλό μια γυναίκα και ένα έντονο, κόκκινο, βαθύ χρώμα.
Βαμμένο από «το μήλο», το «καράβι κόκκινο» και στίχους από το «ο βασιλιάς κι εγώ» που πονάει πιο πολύ κι από ένα τατουάζ και τον «φθινοπωρινό σκύλο» που αναρωτιέται πού «πάει ο έρωτας όταν πεθάνει».
Αποκλείεται να μην σας έχει τύχει να κατεβαίνετε την Κηφισίας βραδινές ώρες, ερωτευμένοι, ακούγοντας τη νυχτερινή εκπομπή με το φολκσβάγκεν-δεμένο με σκοινί και το σοκ ενός γρήγορου ανεπίστρεπτου έρωτα...

Τα τραγούδια της Αφροδίτης, συχνά περιγράφουν τον έρωτα μιας γυναίκας, απενοχοποιημένης που δεν φοβάται να ερωτευτεί, να το αποδεχτεί και να το εκφράσει με πολύχρωμες περιγραφικές εικόνες.

Οι ερωτήσεις λοιπόν που θα μπορούσαμε να κάνουμε είναι πολλές για μια πορεία που ξεκινά από το πολιτικό τραγούδι και συνεχίζεται εσώψυχα. Είναι πολλές και θα χρειάζονταν -κανονικά- πολλές βραδιές και πολύ κόκκινο κρασί.
Ας αρχίσουμε. Αφορμή, οι εμφανίσεις της Αφροδίτης Μάνου στο Ρυθμός Live Stage μαζί με μια δυνατή ομάδα συντελεστών και πολλά όμορφα τραγούδια που συνοδεύουν όμορφες μοναδικές στιγμές της ζωής μας μέχρι τώρα.

Η «νυχτερινή εκπομπή» δίσκος σταθμός της πορεία σας, αλλά και της ελληνικής δισκογραφίας -όπως η ιστορία έχει δείξει- κλείνει πλέον 31 χρόνια. Στη συνέχεια ακολούθησε μια διαδρομή σε ευθεία γραμμή και συνεχή εξέλιξη που πάντα είχε λόγο ύπαρξης. Τι νομίζετε πως είναι αυτό που πυροδοτεί την έμπνευση;

Η ζωή, βέβαια. Οι άνθρωποι, οι σχέσεις των ανθρώπων. Ο Έρωτας, ο Θάνατος, ο φόβος του Θανάτου ή ο φόβος του Έρωτα… Κι ακόμα η φύση, μια βροχή, μια θάλασσα, το φεγγάρι, ένα κυκλάμινο, μια μυρωδιά. Τα πάντα σ’ επηρεάζουν, είτε το παίρνεις είδηση, είτε όχι. Όπως στα όνειρα που βλέπουμε ανθρώπους ή μέρη που δεν γνωρίσαμε ποτέ, έτσι και στη δημιουργία, άγνωστα ερεθίσματα σε οδηγούν σε άγνωστα μονοπάτια.
 

Εποχή μεταπολίτευσης και έχοντας αφήσει πίσω της την δικτατορία, η Ελλάδα σε μια εποχή ανοικοδόμησης συναντά τη «νυχτερινή εκπομπή». Σήμερα, θα μπορούσε να υπάρξει ξανά το πολιτικό τραγούδι; Είναι πηγή έμπνευσης οι κρίσιμες πολιτικές στιγμές;

Παλιά συνηθίζαμε να λέμε ότι όλα τα τραγούδια είναι πολιτικά. Ακόμα και το να είσαι απολιτίκ και να γράφεις για «αγάπες και λουλούδια», είναι κι αυτό μια πολιτική στάση.
Τώρα, δεν θα ήμουν τόσο απόλυτη.
Τα πάντα εξαρτώνται από τη γνησιότητα και το ταλέντο του δημιουργού. Γιατί π.χ. το «Βραδιάζει» των Μίκη Θεοδωράκη - Δημήτρη Χριστοδούλου διαθέτει μια δυναμική που μετουσιώνεται σε πολιτική θέση με τα χρόνια, κι ας μην έχει την πολιτική αμεσότητα της «Ρωμιοσύνης».
Αυτό βέβαια ισχύει εκεί που το ταλέντο είναι μεγάλο και αληθινό. Όσο για το «στρατευμένο» τραγούδι, αυτό κατά περιόδους εμφανίζεται πιο έντονα, ανάλογα με τις συνθήκες και τις επιταγές των καιρών.
Αυτό δεν συμβαίνει μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε όλον τον κόσμο. Πολλά αισθητικά κινήματα, ραπ, χιπ χοπ, για να αναφέρω τα πιο γνωστά, έχουν να κάνουν με κοινωνικές και πολιτικές αναζητήσεις των δημιουργών τους.
Γιατί, ναι, σίγουρα «οι κρίσιμες πολιτικές στιγμές» διαμορφώνουν και ρεύματα στην τέχνη.

Τα γεγονότα μας προλαβαίνουν, μήπως τελικά ο πιο κατάλληλος τίτλος εμφανίσεων θα ήταν «Πού πας καραβάκι, με τέτοιον καιρό» όπως είχατε προβλέψει το 1994;

Μπα, τώρα αν ήταν θα έγραφα το «Πού πας καραβάκι, χωρίς ρυμουλκό»…
Στην προσάραξη που βρισκόμαστε θέλουμε βίντσια και γερανούς για να ξεκολλήσουμε και μετά καινούριους χάρτες και μπούσουλες για να… μπουσουλήσουμε...

Τραγούδια όπως «η νύχτα», ο «φθινοπωρινός σκύλος», «το μήλο», «ο βασιλιάς κι εγώ» σημάδεψαν τις προσωπικές στιγμές πολλών ακροατών μέχρι και σήμερα. Πώς γίνεται ένα τραγούδι διαχρονικό;

Αχ, αυτό δεν το ξέρει κανείς. Αλλιώς θα είχαμε τη μαγική συνταγή στο χέρι. Η αλήθεια; Το μαχαίρι ως το κόκαλο; Η τύχη; Οι συγκυρίες; Το ένστικτο; Ή μήπως μια ευαισθησία που συλλαμβάνει παλμούς εκεί που η άλλοι δεν νιώθουν ακόμα τίποτα, ή είναι απασχολημένοι με κάτι άλλο;
Κάποιος αόρατος «ανιχνευτής μετάλλων» που λειτουργεί όποτε θέλει αυτός, μάλλον…

Τα τραγούδια σας έχουν μια περιγραφική συνοχή που πλημμυρίζουν εικόνες και συναισθήματα τον ακροατή. Πόσο εύκολο είναι το εγχείρημα αυτό και πώς λειτουργεί αντίστοιχα σε εσάς;

Τελικά εγώ είμαι άνθρωπος της λεπτομέρειας... Όσο πιο πολύ εξειδικεύω τη ματιά μου, τόσο πιο πολύ γενικεύεται το θέμα μου. Όσο πιο συγκεκριμένη γίνομαι τόσο περισσότερο πλησιάζω σε μια καθολικότητα νοημάτων και αισθημάτων.

Η νέα γενιά σας ακούει και σας ακολουθεί σε μια στενή επαφή. Πού νομίζετε ότι οφείλεται αυτή η δυνατή σχέση επικοινωνίας;

Δεν ξέρω και θα σας παρακαλούσα αν εσείς έχετε κάποια ιδέα, να μου την πείτε. Πάντως αυτό είναι ένα γεγονός που μου δίνει μεγάλη χαρά και δύναμη για να συνεχίσω.

Έχετε γράψει μουσική για το θέατρο και τον κινηματογράφο, υπάρχει η δυνατότητα προσωπικής έκφρασης μέσω αυτής της μουσικής;

Σίγουρα… Εκτός του ότι είναι πρόκληση να βάλεις τη σφραγίδα σου σ’ ένα χώρο που εκ των πραγμάτων είναι αλλουνού, όπως ας πούμε, όταν προσπαθείς να βρεις τον τρόπο ν’ αφήσεις στο σπίτι του καινούριου σου αγαπημένου κάποιο προσωπικό αντικείμενο, π.χ. μια οδοντόβουρτσα (χα-χα), πρέπει να σας πω ότι εγώ, πάντα βρίσκω το ρόλο μου μέσα στο έργο κι ας μην παίζω κι ας μην τραγουδάω.
Ο περιορισμός έχει να κάνει με δευτερεύοντα ζητήματα και όχι με καθοριστικά…
Αντίθετα, μια δοσμένη θεματολογία, σε βοηθάει να γράψεις πράγματα που ίσως δεν θα έγραφες ποτέ…
Εμένα μου αρέσουν πολύ οι συνεργασίες, ίσως γιατί είμαι μοναχικό άτομο…

Δεν σας συναντάμε συχνά σε ζωντανές εμφανίσεις, είναι φθορά για τον καλλιτέχνη η συχνή προβολή;

Δεν νομίζω ότι σ’ αυτό υπάρχουν κανόνες. Για άλλους είναι φθορά, για άλλους όχι… Δεν είναι πάντως αυτός ο λόγος που εγώ κατά καιρούς εξαφανίζομαι...
Ή κάτι άλλο με γοητεύει περισσότερο μια δεδομένη στιγμή, ή κάτι μ’ ενοχλεί και την κοπανάω. Αυτό σ’ ό,τι αφορά τις δικές μου αποφάσεις. Γιατί σίγουρα και κάποιους έχω ενοχλήσει κι έφαγα «πόρτα» μερικές φορές…

Το πρόγραμμα που θα παρουσιάσετε στο Ρυθμό Live stage τι θα περιλαμβάνει;

Θα είναι μια ανθολογία από το συνολικό μου έργο σε προσωπικούς δίσκους και τραγούδια από τις συνεργασίες μου με άλλους τραγουδοποιούς, τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου, τον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα και βέβαια τον Νίκο Πορτοκάλογλου, αλλά και τραγούδια μου από το θέατρο και τον κινηματογράφο… Μαζί μ’ αυτά κάποια (λίγα) τραγούδια ιδιαίτερα για την πορεία μου όλα αυτά τα χρόνια, ελληνικά ή ξένα…

Θα έχουμε τη δυνατότητα να ακούσουμε νέα σας τραγούδια;

Όχι σ’ αυτό το πρόγραμμα, αλλά βέβαια κανείς ποτέ δεν ξέρει μ’ εμένα… Όλο και κάτι μπορεί να προκύψει μεταξύ αστείου και σοβαρού…

Πείτε μας για τους υπόλοιπους συντελεστές που θα σας συνοδεύσουν στις εμφανίσεις σας στο Ρυθμό Live stage.

Έχω από πέρσι φτιάξει μια ορχήστρα από νέα παιδιά, πολύ ταλαντούχα, που και τα ίδια κάνουν μουσικές δικές τους, αγαπάνε το καλό ελληνικό τραγούδι και παίζουν με όρεξη και φαντασία. Αν μου επιτρέπετε να τους αναφέρω ονομαστικά, είναι:
Ενορχήστρωση/πλήκτρα: Σπύρος Λούκος
Τύμπανα:Τάσος Λούκος
Κιθάρες: Χρήστος Ζαντιώτης
Μπάσο: Ευριπίδης Διονυσιάδης
Ακκορντεόν/Μπαγιάν: Μαρία Δελή
Και βέβαια, σ’ αυτό το πρόγραμμα, συνεργάζομαι μ’ έναν πολύ αγαπημένο τραγουδοποιό και φίλο, τον Σταύρο Παπασταύρου, λάτρη του ωραίου και του εκλεκτού στη μουσική και όχι μόνο. Θα τον… χρησιμοποιήσω κυρίως ως τραγουδιστή, αλλά βέβαια θα μας πει και κάποια από τα πιο όμορφα και χαρακτηριστικά τραγούδια του.

-------------

Περισσότερα για τις εμφανίσεις της Αφροδίτης Μάνου μπορείτε να μάθετε εδώ.