Συζητώντας με τον Charles Landry για τον αστικό χώρο και την Αθήνα!

Στο πλαίσιο του 5ου διεθνούς  Forum “Creativity: Raw Material Resource Future”, που πραγματοποιήθηκε στην Avignon Ruhr Essen, τον Αύγουστο του 2016 με βασικό θέμα τη Δημιουργικότητα και την εφαρμογή της σε διάφορους τομείς της κοινωνίας μας, όπως στον πολιτισμό, την οικονομία και τις πόλεις, ο Charles Landry ήταν ο κύριος ομιλητής στη συζήτηση για τις βέλτιστες πρακτικές για τον αστικό μετασχηματισμό.

Ο Charles Landry συνεργάζεται με τις αρχές πόλεων σε όλο τον κόσμο προτείνοντας πως να αξιοποιήσουν στο μέγιστο βαθμό τις δυνατότητες και τα στοιχεία που τις κάνουν μοναδικές. Είναι ευρέως αναγνωρισμένος ως σύμβουλος και συγγραφέας των “The Digitized City”, “The Creative City” και πολλών άλλων ερευνών και βιβλίων σχετικά με τις δυνατότητες που προσφέρονται στις πόλεις. Η φιλοσοφία του περί  δημιουργικής πόλης έχει γίνει ένα παγκόσμιο κίνημα και με το έργο του ενθαρρύνει  σύνθετα έργα αστικής αλλαγής.

Η Έλενα Μαυρομιχάλη - Senior Consultant on Cultural Policies, είχε την ευκαιρία να συνομιλήσει μαζί του και εν συντομία, η συζήτησή τους περιελάμβανε τα εξής:

1. Πώς μπορούν να επωφεληθούν οι πόλεις από έργα που επιδιώκουν την ένταξη και την ενσωμάτωση ευάλωτων ομάδων;

Ch. Landry: Είναι πολύ απλό. Αν δεν το κάνουμε, τότε έχουμε  άλλη μια κρίση στα χέρια μας. Ο κόσμος είναι φοβισμένος και κλειστός - ας προσπαθήσουμε να τον ανοίξουμε. Διαφορετικά, αυτό θα δημιουργήσει κατάτμηση, κατακερματισμό  και προκατάληψη. Πρέπει λοιπόν να δημιουργήσουμε ένα συνδετικό κρίκο με τους πρόσφυγες και τους μετανάστες, αλλά και με άλλες ευάλωτες κοινωνικά ομάδες. Η Βρετανία οδηγήθηκε στο Brexit  επειδή η στενή σχέση με τους γείτονές της αξιολογήθηκε αρνητική.Έγραψα ένα βιβλίο για τη διαπολιτισμική πόλη όπου οι άνθρωποι φτιάχνουν και διαμορφώνουν το μέλλον τους μέσα στις πόλεις αλλά και για το πώς μπορείς ένα καταφύγιο προσφύγων να το αναδιαμορφώσεις σε ένα τόπο ευκαιριών.

Ποιος είναι ο ρόλος των τεχνών και του πολιτισμού και πόσο σημαντικό είναι για τις πόλεις μας το πολυπολιτισμικό στοιχείο;

Ch. Landry: Η τέχνη όταν εκφράζεται μπορεί να δημιουργήσει έντονες καταστάσεις. Έκανα ένα σχετικό έργο στο Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης, χωρίς να χρησιμοποιήσω τον όρο “πολυπολιτισμικό” - ή πρόσφυγες κλπ. Ονομάστηκε "Let's Dance" και για 40 μέρες διαφορετικοί άνθρωποι από διαφορετικούς πολιτισμούς χόρευαν κάτω από διάφορα σχήματα. Η δράση αυτή είχε θετική ανταπόκριση από τον κόσμο, μιας και σε όλους μας αρέσει να κινούμαστε… Οι άνθρωποι αγαπούν τον ρυθμό και αυτό γίνεται πιο σημαντικό από τις διαφορές που έχουμε μεταξύ μας, γίνεται ένας συνδετικός κρίκος. Είναι σημαντικό να βρούμε μέσα από τις δράσεις μας μια ενδιαφέρουσα ισορροπία και μέσα στη διαφορά να βρούμε το σημείο που συμφωνούμε και να δουλέψουμε σε αυτό."

Ποια είναι η σημασία και ο ρόλος των κοινοτικών κέντρων (community centers);

Ch. Landry: Τα κοινοτικά κέντρα πρέπει να συμβάλλουν ώστε οι άνθρωποι να γίνουν δημιουργοί, διαμορφωτές και συν-δημιουργοί του δικού τους πεπρωμένου. Αυτό δε σημαίνει ότι εσείς, ως διοργανωτής, δεν έχετε κάποιο ρόλο. Αλλά ο τρόπος με τον οποίο συμπεριφέρεστε είναι ελαφρώς διαφορετικός - ο ρόλος σας είναι περισσότερο να διαμεσολαβήσετε  και να δράσετε ανάλογα με  την αίσθηση του παλμού που υπάρχει στην πόλη. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τα κέντρα αυτά, ανάλογα με την τοποθεσία τους, έχουν διαφορετικές δράσεις. Οι πόλεις χρειάζονται κόμβους και αυτός είναι ο ρόλος των κοινοτικών κέντρων. Στον ιδανικό μου κόσμο, αυτό θα συμβεί  από ανθρώπους της δημιουργικής οικονομίας, από ανθρώπους της κοινωνικής οικονομίας και από τους απλούς ανθρώπους που τα επισκέπτονται. Έτσι, τα κοινοτικά κέντρα προσφέρουν ενθάρρυνση, μάθηση και έμπνευση - και αν προσφέρουμε στους ανθρώπους ό,τι καλύτερο μπορούμε, τότε αισθάνονται και έχουν την ικανοποίηση ότι τους σεβόμαστε.

Ο Δήμος Αθηναίων τι θα έπρεπε να κάνει;

Ch. Landry: Υπάρχει μια πνευματικότητα στην Αθήνα - που σχετίζεται με την ιστορία της κ.λπ. - αυτό που ένιωθα όταν ήμουν στην Αθήνα ήταν ότι κυρίως θα πρέπει να επικεντρωθεί και να στοχεύσει σε πρωτοβουλίες μικρής κλίμακας, με ανθρώπους που θέλουν να φέρουν την πραγματική αλλαγή.    

Υπάρχει ένα ιδανικό σχέδιο δράσης για τη διαμόρφωση αστικού χώρου;

Ch. Landry: Υπάρχουν αρχές. Η διαμόρφωση μιας πόλης είναι μια τέχνη. Δεν είναι επιστήμη. Μια βασική αρχή είναι η ικανότητα του ατόμου να είναι μέρος της διαδικασίας της αλλαγής, να συνεισφέρει στην αλλαγή, να μην έχει τον ρόλο του θύματος. Αυτή η δημιουργική διαδικασία,  απαιτεί να εκπονούμε πρωτοβουλίες που είναι εμβληματικές, οι οποίες είναι διαφορετικές σε κάθε τόπο και συνδέονται με την επιθυμία του κάθε ατόμου.

Ποια είναι η πρότασή σας σχετικά με την έρευνα και τί λείπει στον τομέα;

Ch. Landry: Οι ερευνητές πρέπει να βρουν νέους δρόμους που θα επιφέρουν τον μετασχηματισμό, όχι αποδεικτικά στοιχεία. Και αυτό θα μπορούσε να γίνει αν οι ερευνητές μπορούσαν να βρουν τον τρόπο να περιγράψουν την ιστορία του θετικού μετασχηματισμού. Να αναζητήσουν ποιες είναι οι αιτίες που επιφέρουν τον μετασχηματισμό.Για παράδειγμα, θα πρέπει να διερευνηθεί περισσότερο η δημιουργική γραφειοκρατία, δηλαδή πώς  οι δομές και η διοίκηση θα μπορούσαν να αλλάξουν.

Αν είχατε τη δυνατότητα να αλλάξετε ένα πράγμα στην Αθήνα; Τι θα ήταν αυτό;

Ch. Landry: Θα ήθελα να βοηθήσω εκείνους που είναι στην εξουσία να κατανοήσουν ότι αν διοχετεύσουν τη δύναμή τους με στόχο τη δημιουργική επιρροή, αυτό θα σήμαινε και διαφορετικό τρόπο ηγεσίας. Και υπό αυτές τις συνθήκες,οι δημιουργοί και οι διαμορφωτές των δημιουργικών πόλεων, θα μπορέσουν να ξεχωρίσουν και να δραστηριοποιηθούν καλύτερα.

Τον Ch. Landry είχαμε την ευκαιρία να ακούσουμε στο #5yearsofimpact που οργανώνει το Impact Hub Athens στις 28 και 29 Μαρτίου με τη συμμετοχή ερευνητών από κορυφαία πανεπιστήμια, δημιουργικών επαγγελματιών και φορέων από όλο τον κόσμο, οι οποίοι θα διερευνήσουν ό,τι εξελίσσεται δυναμικά στους τομείς της κοινωνικής καινοτομίας, της τεχνολογίας, της διαχείρισης του αστικού περιβάλλοντος, του ακτιβισμού και της κυκλικής οικονομίας.