Χριστίνα Πουλίτση: Μια συζήτηση με την σοπράνο κολορατούρα που μαγεύει στη σκηνή με την φωνή αλλά και με την ψυχή!
2020-05-26Γνώρισα την Χριστίνα Πουλίτση το Μάρτιο του 2018, όταν ο πνευματικός μου αδερφός με προσκάλεσε να παρακολουθήσουμε την όπερα Lucia Di Lammermoor του Gaetano Donizetti στο ΚΠΙΣΝ. Ήταν μια μαγική βραδιά και για πολλές μέρες κουβαλούσα μέσα μου τη συγκλονιστική λυρική χροιά της Ελληνίδας υψιφώνου, η οποία με συνεπήρε σε αυτό το ονειρικό μουσικό ταξίδι. Τον επόμενο χρόνο όταν είχα και πάλι την ευκαιρία να την δω να ερμηνεύει την "Βασίλισσα της Νύχτας" στην όπερα Μαγικός Αυλός, υποκλίθηκα στην κρυστάλλινη φωνή της που μου έκοψε την ανάσα στην περίφημη άρια: Der Hölle Rache.
Συναντηθήκαμε ένα γλυκό μεσημέρι του Μαϊου 2020, στην φύση του Υμηττού, για να μοιραστεί μαζί μου όλα όσα την οδήγησαν, μετά από σκληρή δουλειά, να κατακτήσει δικαίως την ονομασία της "σοπράνο κολορατούρα". Απάντησε στις ερωτήσεις μου με αμεσότητα, απλότητα αλλά και με σεμνότητα, ενώ το φωτεινό της βλέμμα με είχε καθηλώσει όσο μιλούσε για την αγάπη της για το τραγούδι.
Ακολουθήστε μας σε αυτό το λυρικό ταξίδι...
Μια ερώτηση που μου αρέσει να κάνω: εμπνευσμένη από το βιβλίο της Annick Cojean "Je ne serai pas arrivée là si.."θα ήθελα να συμπληρώσεις κι εσύ την ακόλουθη πρόταση: Δεν θα είχα φτάσει ως εδώ εάν...
Αν δεν είχα μεγάλη θέληση και πείσμα για αυτό που κάνω για να ανταπεξέρχομαι στις δυσκολίες του επαγγέλματος.
Αν δεν είχα την οικογένειά μου και τον σύντροφό μου οι οποίοι μου παρείχαν πάντα ένα πολύ σταθερό έδαφος και εύφορο για να ανθίσω.
Αν δεν είχα την τεράστια αγάπη για αυτό που κάνω, διότι για να κάνεις αυτό το επάγγελμα, πρέπει να είσαι ερωτευμένη μαζί του.
Κι αν δεν ξεκινούσα ένα εσωτερικό ταξίδι αυτοβελτίωσης,το οποίο ανέπτυξα μπαίνοντας μέσα σε αυτό το χώρο.
Ποια ήταν η πρώτη επαφή σου με τη μουσική, σε ποια ηλικία; Θεωρείς ότι η μουσική υπήρχε ήδη μέσα σου; Οι γονείς σου σε κατεύθυναν να το σπουδάσεις;
Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, το τραγούδι αποτελούσε πάντα μια φυσική έκφραση. Έχω πολλά βίντεο που βλέπω τον εαυτό μου 2 χρονών (γιατί δεν με θυμάμαι τότε!) που μου ζητούσαν όλοι να πω το δείνα ή το τάδε τραγούδι. Οπότε προφανώς από πολύ πολύ μικρή είχα ξεκινήσει να τραγουδάω. Στην οικογένειά μου είχαν καταλάβει ότι έχω κλίση σε αυτό και παρά το γεγονός ότι κανείς τους δεν είναι επαγγελματίας μουσικός, όλοι τους αγαπούν πολύ την μουσική και οι περισσότεροι είναι καλίφωνοι. Ο πατέρας μου κι ο παππούς μου είχαν ιδιαίτερα ανεπτυγμένη την φωνή. Όταν ήμουν λοιπόν 5 χρονών οι γονείς μου με έστειλαν σε ένα μουσικό νηπιαγωγείο για να δούμε πόσο αυτό θα μου άρεσε. Ήταν τα χρόνια που θυμάμαι τώρα με τη μεγαλύτερη αγάπη .
Η πρώτη μου επαφή με τη μουσική σε ωδείο ήταν με το σύστημα ΟΡΦ, όπου έμαθα τις νότες μέσα από παραμύθια. Μέσα από τα παιχνίδια ήρθα σε επαφή με την έννοια του ρυθμού, της μελωδίας, γνώρισα τα μουσικά όργανα κι ενθουσιάστηκα! Έτσι σε ηλικία 7 χρονών ξεκίνησα τον δρόμο μου επιλέγοντας το όργανο της κιθάρας. Θυμάμαι στις πρώτες μου εξετάσεις, ενώ όλα τα παιδιά έπαιζαν μόνο κιθάρα, εμένα με είχαν βάλει ΚΑΙ να τραγουδάω (γέλια). Άρα το είχαν καταλάβει και οι δάσκαλοί μου. Αντιθέτως εγώ το κατάλαβα πολύ αργότερα, όταν συνειδητοποίησα ότι επέλεξα την κιθάρα περισσότερο ως συνοδευτικό όργανο για την φωνή μου.
Ποιο ήταν τότε το ρεπερτόριό σου;
Η κλασική κιθάρα αρχικά, αν και θυμάμαι στα πρώτα χρόνια με έβαζαν να παίζω και να ερμηνεύω δημοτικά τραγούδια. Αλλά κυρίως έπαιζα Giuliani, Tàrrega...Στη συνέχεια έφυγα από την κλασσική μουσική και σπούδασα jazz για δυο,τρία χρόνια ως που σταμάτησα εντελώς γιατί τελικά με τράβηξε περισσότερο η σύνθεση. Έχω πτυχία αρμονίας αντίστιξης και φούγκας και σκεφτόμουν να γίνω συνθέτρια. Όταν όμως ήρθε η ώρα να συνεχίσω για το δίπλωμα σύνθεσης, μου είπε ο δάσκαλός μου: «Ή τραγούδι ή σύνθεση θα κάνεις, δεν γίνεται και τα δύο!». Οπότε εκεί επέλεξα το τραγούδι.
Το κλασικό τραγούδι φυσικά!
Ναι, ήμουν πάντα σε ωδεία, η εκπαίδευσή μου ήταν κλασική οπότε ήταν επόμενο να συμβεί έτσι. Παρόλο όμως που δεν είχα μεγάλη επαφή με την Όπερα, με το που ξεκίνησα ερωτεύτηκα αυτό το είδος.
Πότε ξεκίνησες έμπρακτα με την Όπερα;
Ήμουν 19 χρονών. Γενικά στο τραγούδι Όπερα, καλό είναι να ξεκινάς μετά τα 17 γιατί υπάρχει μεταφώνιση και στα κορίτσια.
Ξεκίνησα με τον Κωστή Κωνσταντάρα, πήρα το δίπλωμά μου εδώ στην Ελλάδα, ενώ ταυτόχρονα αποφοίτησα από το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Αργότερα ως υποτροφος" Μαρία Κάλλας" και "Αλεξάνδρα Τριάντη" έκανα μάστερ στον τομέα της Όπερας στο Πανεπιστήμιο Τεχνών του Βερολίνου. Εκεί μου ανοίχτηκε ένας άλλος κόσμος γιατί το εκπαιδευτικό επίπεδο, κυρίως στην Γερμανία σε αυτόν τον τομέα, είναι πολύ υψηλό. Γνώρισα την δασκάλα μου, Dagmar Schellenberg και αργότερα την Brigitte Eisenfeld, με τις οποίες από την πρώτη στιγμή είχαμε πολύ καλή χημεία. Η Dagmar Schellenberg μου είχε πει: «Εσύ είσαι Σοπράνο Κολορατούρα». Της απάντησα: «Όχι!» (γέλια), διότι εγώ από τη φύση μου δεν μπορούσα να τραγουδήσω ούτε κολορατούρες ούτε πολύ ψηλές νότες. Μέχρι τότε είχα δουλέψει ένα ρεπερτόριο που ονομάζεται «lyrico leggero». Μου είπε τότε η δασκάλα μου: «Εμπιστεύσου με, θα κάνουμε μαζί ασκήσεις τεχνικής πολύ εντατικά για κάποιους μήνες και σου υπόσχομαι ότι θα μπορείς να τραγουδήσεις τις άριες». Όντως, με πολλή επιμονή, πολλή δουλεία, επένδυσε και η δασκάλα μου πάνω μου πολλή ενέργεια και χρόνο, μετά από 2 μήνες ήμουν ικανή να τραγουδήσω το ρεπερτόριο της "soprano coloratura". Θυμάμαι ήταν σαν να άνοιξε μια πόρτα και ήρθαν όλες οι ψηλές νότες μαζί και μπορούσα να τις τραγουδήσω! Έκανα πράγματα με τη φωνή μου που δεν το πίστευα. Ήμουν πολύ ευτυχισμένη! Επιτέλους ένιωσα ότι βρήκα τη φωνή μου.
Παράλληλα με τις σπουδές μου υπήρξα μέλος πολλών χορωδιών. Θεωρώ ότι είναι το καλύτερο σχολείο για το τραγούδι. Θυμάμαι ήμουν στην χορωδία του Μαγικού Αυλού, που πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Μουσικής πριν αρκετά χρόνια. Κοιτούσα από την quinta τους τραγουδιστές κι ονειρευόμουν μια μέρα να γίνω κι εγώ σολίστ τραγουδίστρια. Συγκεκριμένα σκεφτόμουν την "Παμίνα", γιατί αυτό έδειχνε μέχρι τότε η φωνή μου ότι θα μπορούσα να ερμηνεύσω.
Που να φανταζόσουν ότι θα ερμήνευες τόσο υπέροχα την Βασίλισσα της Νύχτας με την δυσκολότερη από τις άριες του λυρικού ρεπερτορίου!
Ναι!
Πότε ήταν η πρώτη σου παράσταση σε πρωταγωνιστικό ρόλο;
Ήταν το 2009 στην ΕΛΣ (Εθνική Λυρική Σκηνή) αλλά στα πλαίσια της Όπερας Δωματίου Αθηνών, όπου ερμήνευσα την Isabella στην όπερα του Gioachino Rossini, "L'inganno felice". Στο εξωτερικό ήταν η Contessa di Folleville στην επίσης όπερα του Ροσίνι Il viaggio a Reims στο Rossini Opera Festival στο Πεζαρο.
Ποιες από τις όπερες που έχεις συμμετάσχει σε έχουν σημαδέψει;
Σίγουρα δεν μπορώ να μην αναφέρω την Βασίλισσα της Νύχτας! Είναι ένας ρόλος που έχω μεγαλώσει μαζί του. Με έχει πάρει από το χέρι, μου έχει ανοίξει την πόρτα σε πάρα πολλά θέατρα κι έτσι ξεκινήσα την καριέρα μου. Μου έχει διδάξει πολύ την πειθαρχία. Έχω μάθει τι θα πει αθλητισμός στο τραγούδι και πώς πραγματικά να συγκεντρώνομαι. Όταν έρχεται η ώρα να τραγουδησεις τα κόντρα "φα" νιώθεις απόλυτη σιωπή στο κοινό κι όλη την ενέργεια και προσοχή του πάνω σου. Νιώθεις σαν να βρίσκεσαι στους Ολυμπιακούς Αγώνες και όλοι σε παρακολουθούν. Γι’ αυτό κιόλας θεωρώ τη Βασίλισσα της Νύχτας περισσότερο ως έναν "αθλητικό" ρόλο παρά καλλιτεχνικό, όπως θα λέγαμε. Επίσης, με έχει μάθει να είμαι κύριος του εαυτού μου.
©Tristram Kenton
Άλλος ρόλος που με έχει σημαδέψει είναι η Lucia Di Lammermoor. Ένας ρόλος για τον οποίο ένιωσα μεγάλη ευθύνη καθώς έχει σφραγισθεί από την ερμηνεία της Μαρία Κάλλας. Ο συνδυασμός του δε με την σκηνοθεσία της Katie Mitchell στην πρώτη συμπαραγωγή της Λυρικής Σκηνής με την Βασιλική Όπερα του Λονδίνου αποτέλεσε ένα σημείο σταθμό στην πορεία μου που δε θα ξεχάσω ποτέ.
Τέλος, πολύ πρόσφατα-τον Φεβρουάριο-ένα ακόμη όνειρό μου έγινε πραγματικότητα. Πραγματοποίησα το ντεμπούτο μου ως Violetta Valery στην Traviata του Verdi στην Κρατική Όπερα του Αμβούργου. Τολμώ να πω ότι έχω ερωτευθεί τον ρόλο. Είχα την τύχη να έχω έναν εξαιρετικό μαέστρο, τον Giampaolo Bizanti, ο οποίος, μου δίδαξε τον ρόλο με μεγάλη λεπτομέρεια. Μελετήσαμε νότα νότα τις δυο άριες, καθώς και το υπόλοιπο έργο,πράγμα που με βοήθησε να νιώσω πολύ μεγάλη σιγουριά και ικανοποίηση πάνω στη σκηνή. Ο ρόλος αυτός είναι αρκετά απαιτητικός ερμηνευτικά. Μετά από τόσα χρόνια "αθλητισμού" με τη Βασίλισσα της Νύχτας, νιώθω μεγάλη χαρά και ικανοποίηση να διοχετεύσω μέσα από τέτοιους ρόλους μια πληθώρα συναισθημάτων σε όλη τους την έκταση.
Σου άρεσε η διαφορετική προσέγγιση που είχε η Katie Mitchell σχετικά με την σκηνοθεσία στην όπερα της Lucia Di Lammermoor που ερμήνευσες;
Είχα την τύχη να την γνωρίσω στο Λονδίνο πολύ πριν ξεκινήσουν οι πρόβες και να μιλήσουμε αρκετά πάνω στον ρόλο.Η ίδια προέρχεται από τον χώρο του θεάτρου και μου αρέσει πολύ η θεατρική της προσέγγιση στην όπερα. Η σκηνοθεσία της ήταν κάτι διαφορετικό σε σχέση με αυτό που γνώριζα στα οπερατικά πλαίσια μέχρι τότε. Ο ερμηνευτής της όπερας πέρα από τραγουδιστής για την Katie Mitchell είναι κυρίως ηθοποιός. Η σκηνοθεσία θεωρώ ότι μου ταίριαξε γάντι, καθώς μου έδωσε πολλά εργαλεία για να δουλέψω όσον αφορά την ερμηνεία μου. Μου άρεσε πολύ που η ίδια είναι συγκεκριμένη σε αυτό που θέλει, ταυτόχρονα όμως αντιμετωπίζει με σεβασμό τους καλλιτέχνες και φροντίζει μέσα σε αυτό το αυστηρό σκηνοθετικό πλαίσιο που θέτει να σε κάνει να νιώθεις άνετα. Όταν ήρθε η ώρα των παραστασεων, ενώ όλοι με είχαν προειδοποιήσει ότι θα είναι πολύ δύσκολη η σκηνοθεσία, ότι θα είμαι συνέχεια επί σκηνής για 3 ώρες χωρίς να σταματήσω καθόλου – και όντως, η αλήθεια είναι ότι είναι ένας άθλος έτσι όπως είναι φτιαγμένο το έργο – προσωπικά δεν ένιωσα καμία δυσκολία, το απήλαυσα από την πρώτη νότα ως την τελευταία.
© Andreas simopoulos
Η Lucia Di Lamerrmoor θεωρείται μια "αρσενική Όπερα", στην οποία όμως η Katie Mitchell, μέσα από την πρωτοποριακή της σκηνοθεσία, κατάφερε να δώσει μια "θηλυκή" ματιά. Σε σχέση με την Όπερα Manon Lascault που είναι ένα φεμινιστικό πρότυπο, πώς θα χαρακτήριζες αυτούς τους δύο ρόλους που ερμήνευσες ;
Αυτό που μου έκανε σαφές η Katie Mitchell από την πρώτη στιγμή ήταν πως ήθελε να αποδώσει δικαιοσύνη στην ίδια τη Lucia. Παρόλο που η όπερα αναφέρεται σε μια γυναίκα, η ιστορία της διηγείται μέσα από την ανδρική ματιά. Οι ανδρικό ρολόι κατάλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος της όπερας κι έτσι θέλοντας να δώσει ισορροπία χώρισε την σκηνή στα δύο δείχνοντας καθ'ολη τη διάρκεια της παράστασης το τι κάνει η Λουτσια ακόμα και όταν παραδοσιακά δεν είναι πάνω στη σκηνή.
Την σιωπηλή δύναμη της Lucia...
Ακριβώς. Φυσικά, η Lucia ήταν μια πολύ δυνατή γυναίκα η οποία δεν μπορούσε να συμβιβαστεί και να αλλοιωθεί, ήταν σα να ζουσε σε λάθος εποχή. Η Μανόν πάλι ήταν μια διαφορετική περίπτωση. Η ερμηνεία της είχε μια διαφορετική εξέλιξη και ωρίμανση κατα τη διάρκεια του έργου. Θεωρώ ότι η Lucia ήταν πιο συνειδητοποιημένη εξαρχής. Η Μανόν ξεκίνησε ως ένα κοριτσάκι για να ανακαλύψει τον εαυτό της και μέσα από έντονες εμπειρίες συνειδητοποίησε αυτό που πραγματικά αξίζει στη ζωή.
Πόσο σε έκαναν να εξελιχθείς αυτοί οι ρόλοι; Αυτή η ανοδική σου πορεία τι συναισθήματα σου φέρνει; Από το ντεμπούτο σου στην Όπερα του Λονδίνου το 2017, ποια είναι τα συναισθήματά σου για αυτό και για όλη την μετέπειτα πορεία σου;
Κάθε ρόλος σε κάνει να εξελίσσεσαι και να μαθαίνεις.
Κάθε φορά που έρχεσαι αντιμέτωπος με έναν απαιτητικό ρόλο, ένα ρόλο που πάντα ονειρευόσουν να τραγουδήσεις, καταθέτεις όλες σου τις δυνάμεις κι αναμετριέσαι με αυτόν, κι εφόσον πετύχεις να αφήσεις τη δική σου μοναδική σφραγίδα γίνεσαι άλλος άνθρωπος! Όσο και να τραγουδάς στο σπίτι σου και στο δωμάτιό σου δεν πρόκειται να αλλάξει κάτι όσο θα αλλάξει μετά από τις παραστάσεις που θα κάνεις πάνω στη σκηνή. Η έκθεση και η επαφή με το κοινό σε δοκιμάζει και σε ωριμάζει.
Ας μιλήσουμε για δουλειά και οικογένεια. Πώς ισορροπούν αυτά τα δυο μαζί σε σχέση με τις προκλήσεις που υπάρχουν σχετικά με την πειθαρχεία που απαιτεί αυτή η δουλεία, για να μπορείς να είσαι ευτυχισμένη και στις δυο πλευρές;
Πιστεύω ότι πρέπει να υπάρχει ισορροπία σε όλους τους τομείς της ζωής μας. Συνεπώς, προσπαθώ κι εγώ μαζί με την πορεία μου στο τραγούδι να έχω μια υγιή προσωπική ζωή με τον σύζυγό μου, με την οικογένειά μου, όπως και με τους φίλους. Επενδύω πάνω τους και αφιερώνω χρόνο. Καθώς, όμως, είμαι ελεύθερη επαγγελματίας, το πρόγραμμα μου είναι ασταθές: υπάρχουν περίοδοι που έχω χρόνο κι περίοδοι που είμαι πνιγμένη στην δουλειά. Ιδιαίτερα ένα διάστημα, θυμάμαι, ταξίδευα πολύ, είχα πάρα πολλές παραστάσεις, είχα φτάσει σε σημείο να ξυπνάω και να μη θυμάμαι σε ποια πολη είμαι και τι κάνω! Αυτό μου κόστισε σωματικά και ψυχικά, είχα φτάσει στο σημείο του “burnout”. Οπότε αποφάσισα ότι θα βάζω όριο. Θα σέβομαι τον εαυτό μου και θα τον ακούω πιο πολύ όταν θα μου λέει ότι πρέπει να χαλαρώσω. Θα επενδύω πάνω στις διαπροσωπικές μου σχέσεις, γιατί τελικά αυτές είναι που θέτουν, όπως είπα πριν, το υγιές κι εύφορο χώμα για να μπορέσεις πραγματικά να ανθίσεις σαν λουλούδι.
Αυτό σημαίνει ότι λές και «όχι» σε κάποιους ρόλους που σου προτείνουν;
Ναι, πολλές φορές έχω αρνηθεί ρόλους ή και παραστάσεις γιατί θεωρούσα ότι ξεπερνούσαν τον δικό μου προγραμματισμό. Θυμάμαι κάποτε μου είχε προταθεί να τραγουδήσω στο Bolshoi στην Μόσχα. Φυσικά ήταν κάτι που ήθελα πάρα πολύ. Αμέσως πριν όμως προηγούνταν μια περίοδος 1 μήνα προβών και 9 παραστάσεων στο Seattle. Η τελευταία μου παράσταση ήταν στις 21 Μαΐου, απ' ότι θυμάμαι,και η πρεμιέρα στη Μόσχα ήταν στις 24 Μαΐου. Έπρεπε δηλαδή να κάνω υπερατλαντικο ταξίδι στις 22, να κάνω πρόβα στις 23 και να τραγουδήσω στις 24. Είχα αρνηθεί δυο φορές αλλά επέμεναν πάρα πολύ και τελικά δέχτηκα. Το έκανα, πήγε πάρα πολύ καλά τη δεδομένη στιγμή, αλλά μόλις επέστρεψα στο σπίτι....αρρώστησα, το σώμα μου δεν άντεξε. Από τότε κι έπειτα πήρα αυτή την απόφαση να ακούω το σώμα μου.
Επίσης, έχω πει «όχι» σε ρόλους που θεωρώ ότι είναι νωρίς ακόμα για μένα να τους ερμηνεύσω. Η φωνή είναι ένα όργανο πολύ ευαισθητο και χρειάζεται μεγάλο σεβασμό. Το «γνώθι σαυτόν» είναι πολύ σημαντικό για έναν τραγουδιστή. Θα πρέπει να γνωρίζεις από τη μια τα όρια της φωνής σου, από την άλλη όμως θεωρώ ότι είναι σημαντικό να δέχεσαι και τις προκλήσεις. Να προκαλείς τη φωνή σου, αλλά μέσα σε ένα υγιές περιβάλλον. Έτσι ώστε και να εξελίσσεσαι και να προστατεύεσαι.
Πριν από κάθε παράσταση έχεις άγχος ή το έχεις ξεπεράσει; Ειδικά όταν έχεις έναν ρόλο που συμπεριλαμβάνει και κολορατούρες!
Ομολογώ ότι ένα διάστημα ήμουν πάρα πολύ χαλαρή σχετικά με τον ρόλο της Βασίλισσας της Νύχτας. Έχω κάνει πάνω από 200 παραστάσεις και πλέον έβγαινα πάνω στη σκηνή πάρα πολύ άνετη (γέλια) πραγματικά, χωρίς σχεδόν καθόλου άγχος που κι αυτό δεν είναι φυσιολογικό. Θεωρώ, αντίθετα, ότι το να έχεις λίγο άγχος είναι πολύ πιο υγιές και σωστό. Βέβαια, από τότε που η πορεία μου αναπτύσσεται και τραγουδώ όλο και σε περισσότερα θέατρα, με όλο και περισσότερους ρόλους, αρχίζω και έχω πιο πολλή αγωνία, θα έλεγα. Ειδικά όταν έχεις ένα ντεμπούτο, ένα ρόλο που δεν έχεις ξανατραγουδήσει ούτε έχεις αναμετρηθεί μαζί του. Έχω όμως την τύχη να έχω μια γερή τεχνική βάση φωνητικά κι αυτό σου παίρνει πολύ από το άγχος. Όταν γνωρίζεις αυτό που κάνεις και είσαι υγιής, ξέρεις ότι τίποτα δεν μπορεί να πάει στραβά και βγαίνεις με άλλον αέρα στη σκηνή.
Ποιες εναλλακτικές μεθόδους χρησιμοποιείς για να ηρεμείς, και να χαλαρώνει τις εντάσεις;
Όταν ξεκίνησα στην αρχή να κάνω ακροάσεις, άρχισα να αναρωτιέμαι για ποιο λόγο ένας casting director να διαλέξει αυτόν τον καλλιτέχνη κι όχι εκείνον τον καλλιτέχνη, διότι στις ακροάσεις, το επίπεδο ήταν πραγματικά πολύ υψηλό! Κατεληξα λοιπόν στο ότι για να ανέβει κάποιος στη σκηνή και να τραγουδήσει μόνος του μπροστά σε 2 ή 3.000 άτομα, οι οποίοι κάνουν ησυχία για να σε ακούσουν θα πρέπει καταρχήν να έχει κάτι να πει, να γνωρίζει τι είναι αυτό που θέλει να πει, όπως και να γνωρίζει ποιος είναι ο ίδιος. Η yoga και ο διαλογισμός με έχουν βοηθήσει πολύ προς αυτήν την κατεύθυνση .
Η yoga μου έμαθε μέσα από τις δύσκολες στάσεις σώματος να χαλαρώνω μέσω της αναπνοής. Αυτό ασυνείδητα περνάει και στην καθημερινή σου ζωή και εμένα προσωπικά με βοηθά να χαλαρώνω το στρες που δημιουργείται πάνω στη σκηνή την ώρα των παραστάσεων και κυρίως στις τεχνικές πρόβες! Έτσι, δημιουργώ τον δικό μου προσωπικό χώρο που δεν θα επηρεάζεται από ό,τι συμβαίνει γύρω μου.
Ο διαλογισμός από την άλλη με βοήθησε να έρθω σε επαφή με τον εαυτό μου, να τον γνωρίσω καλύτερα. Ανακάλυψα ότι ο εσωτερικός μας κόσμος είναι πολύ μεγαλύτερος από αυτό που βλέπουμε έξω κι αυτό με βοήθησε να δω τις ηρωίδες που ερμηνεύω από διαφορετική ματιά. Να μπορώ να λειτουργώ πιο κάθετα στους ρόλους αυτούς και να μπαίνω πιο βαθιά στον ψυχισμό τους. Διαβάζω αρκετά βιβλία ψυχολογίας και φιλοσοφίας, πράγμα που με έχει βοηθήσει να αντιμετωπίζω αυτούς τους ρόλους πιο ολοκληρωμένα.
Ποιες ασκήσεις βοηθούν να κρατήσει ένας λυρικός τραγουδιστής την φόρμα του;
Υπάρχει μία σειρά ασκήσεων ζεστάματος, το οποίο θεωρώ το"ευαγγέλιο" της κολορατουρας. Πρόκειται για ασκήσεις που διατηρούν όλη την έκταση της φωνής σε φόρμα, και βοηθούν στην ευελιξία της. Επίσης, υπάρχουν εξειδικευμένες ασκήσεις αναπνοής που μαθαίνουν στο διάφραγμα να ανταποκρίνεται με ευελιξία. Τέλος, υπάρχουν ασκήσεις για τους μύς των φωνητικών χορδών, όπως και τους γύρω μύς του λαιμού, τις οποίες κάνω πάντα πριν το ζέσταμά μου, έτσι ώστε να είναι σε θέση οι φωνητικές χορδές να αντέξουν την "καταπόνηση" που θα δεχτούν. Η "καταπόνηση" που δέχονται οι φωνητικές χορδές κατά την οπερατικη τεχνική (δηλ. μετατρεποντας το ίδιο το σώμα σε ηχείο, έτσι ώστε να μη χρειάζεται η χρήση μικροφώνου) ισοδυναμεί με αυτή που θα δεχτεί ένας πρωταθλητής.
Εφόσον βρισκόμαστε στον τομέα των φωνητικών χορδών, μια ερώτηση ίσως πιο πνευματική: Κατά πόσο βοηθάει το τραγούδι γενικώς, μια άρια, αλλά και συγκεκριμένα, οι κολορατούρες, οι οποίες περνούν από τους πνεύμονες και διαχύονται προς τα πάνω, για να ανοίξει το 7ο chakra;
Η τεχνική του τραγουδιού είναι ταυτόχρονα ένας πολύ απλός αλλά και πολύ πολύπλοκος μηχανισμός. Πάντα έχει ως βάσει το 3ο chakra. Από κει ξεκινάει ο αέρας να εκπνέεται.Ταυτόχρονα η εστίασή σου βρίσκεται στο 6ο chakra. Εκεί είναι το σημείο που προσπαθείς πάντα η φωνή "να πάει μπροστά", όπως λέμε εμεις οι τραγουδιστές. Άρα σε αυτά τα δυο σημεία πρέπει να βρεις μια ισορροπία όπως το γκάζι με το συμπλέκτη, μια ισορροπία που είναι μοναδική σε κάθε σώμα, για να μπορείς με τη σκέψη σου να καθοδηγείς τον αέρα μέσα στο σώμα σου. Πάνω σε αυτό μπαίνει το συναίσθημα, γιατί το τραγούδι δεν είναι μόνο τεχνική, άρα, είναι το 4ο chakra, της καρδιάς που βάζει τους χρωματισμούς. Σημασία έχει και το 1ο chakra, μια περιοχή που χρησιμοποιείς ειδικά στις πολύ υψηλές νότες. Έτσι, για την παραγωγή του ήχου χρησιμοποιείς όλο σου το σώμα ευθυγραμμίζοντας την ενέργειά σου για να μπορέσεις να το αποδώσεις.
Oι αρχαίοι έλληνες έλεγαν, σχετικά με τους ηθοποιούς στην αρχαία τραγωδία, ότι «οι καλλιτέχνες όταν είναι πάνω στη σκηνή γίνονται το δοχείο μέσα από το οποίο επικοινωνεί ο δημιουργός με το κοινό». Κι αυτό θεωρώ ότι γίνεται μόνο μέσα από το 7ο chakra. Άρα, από τότε που κι εγώ έχω μάθει για τα chakra, μου έχουν δώσει άλλη διάσταση στο πώς μπορώ να παράξω τον ήχο μου γιατί το κάθε ενεργειακό μας κέντρο έχει την δική του προσφορά.
Μιας και λοιπόν αναφέραμε το κοινό, ποιο κοινό, από αυτά που έχεις γνωρίσει εδώ και στο εξωτερικό, σε έχει συγκινήσει περισσότερο;
Θα σου πω ότι στην Ελλάδα νιώθω πραγματικά αγάπη κι εκτίμηση από το κοινό. Από κει κι έπειτα έχω ζήσει μαγικές στιγμές στην Ιταλία, το ιταλικό κοινό όταν αγαπάει αυτό που κάνεις μπορεί να σε ανεβάσει στα ουράνια. Ειλικρινά, έχω ζήσει στιγμές όπου νόμιζα ότι ονειρευόμουν! Το κοινό,επίσης,που με εξέπληξε πάρα πολύ ήταν αυτό στο Λονδίνο. Δεν περίμενα να είναι τόσο θερμό και τόσο εκδηλωτικό.
Με ποιον μαέστρο, (αν και ξέρω ότι έχεις μια αδυναμία στον Zubin Mehta), και καλλιτέχνη έχεις την καλύτερη συνεργασία και την περισσότερη χημεία πάνω στη σκηνή;
Ιδιαίτερη θέση στην καρδιά μου έχει ο Zubin Mehta. Είναι ο άνθρωπος που ονομάζω μέντορά μου, ο άνθρωπος που μου άνοιξε την πόρτα στο να μπορέσω να ξεκινήσω την καριέρα μου, έχω μάθει πάρα πολλά από εκείνον και θεωρώ τον εαυτό μου πολύ τυχερό που είχα αυτές τις εμπειρίες μαζί του. Ένας άλλος μαέστρος που έχω ξεχωρίσει πολύ είναι ο Gianandrea Noseda, με τον οποίο έχουμε συνεργαστεί πολλές φορές και τον Δεκέμβρη θα έχω την πρώτη μου ηχογράφηση μαζί του, μαζί με την Συμφωνική Ορχήστρα του Λονδίνου. Θα κάνουμε δύο συναυλίες οι οποίες θα ηχογραφηθούν και θα βγουν υπό το label της ορχήστρας. Επίσης, ξεχώρισα τον Gianpaolo Bizanti στην Τραβιάτα, όπου υπήρχαν στιγμές πάνω στη σκηνή που απολάμβανα τόσο πολύ γιατί ήμασταν στο ίδιο μήκος κύματος με τον μαέστρο και μου έδινε τα φτερά για να πετάξω. Μαζί είχαμε πολύ καλή επικοινωνία και ως καλλιτέχνες και ως άνθρωποι.
Σχετικά με τους συνεργάτες μου είναι δύσκολο να ξεχωρίσω γιατί είναι αρκετοί, αλλά σίγουρα είμαστε πολύ καλοί φίλοι με τον Δημήτρη Πλατανιά και απολαμβάνω πολύ το τραγούδι μαζί του. Επίσης ο Ambrogio Maestri με τον οποίο ερμήνευσα την Gilda στο Rigoletto στην Φλωρεντία, με μαέστρο τον Zubin Mehta. Ο Liparit Avetisyan που ήταν ο "Αλφρέντο" μου στην Τραβιάτα και είχαμε πολύ καλή συνεργασία, είναι ένας πολύ καλός καλλιτέχνης αλλά και άνθρωπος. Γενικά θέλω κι εύχομαι να συνεργάζομαι όχι μόνο με καλούς καλλιτέχνες αλλά και με ανθρώπους που έχουν την ίδια αγάπη και σεβασμό για την ίδια τη μουσική και τους συναδέλφους τους.
Ένα άβολο περιστατικό ή μια άβολη στιγμή που θα ήθελες να μοιραστείς μαζί μας;
Ναι, αμέ έχω! (γέλια) Θυμάμαι την δεύτερη παράσταση της Βασίλισσας της Νύχτας που έκανα ποτέ. Είχε γίνει η πρεμιέρα και είχαμε μάλλον χαλαρώσει. Βγήκα στη σκηνή χωρίς το μαχαίρι που έπρεπε να είχα πάρει μαζί μου! Δεν το συνειδητοποίησα μέχρι το σημείο που κάναμε τον διάλογο με την "Παμίνα", όπου κι έρχεται η στιγμή που πρέπει να πάρω το μαχαίρι από την ζώνη μου που το έχω συνήθως δεμένο και να της πω «βλέπεις αυτό το μαχαίρι». Κοιτάζω στα μάτια τη συνάδελφό μου, η οποία το είχε κι εκείνη αντιληφθεί, και εκείνα τα δευτερόλεπτα έμοιαζαν να είναι αιώνες! Αποφάσισα να κάνω τη σκηνή χωρίς το μαχαίρι σαν να υπάρχει στο χέρι μου, απτόητη, και κάποια στιγμή το μαχαίρι ως δια μαγείας πετάχτηκε από την quinta πάνω στη σκηνή! (γέλια). Μια άλλη άβολη στιγμή ήταν πάλι με το μαχαίρι (!) Έπρεπε να το πετάξω στο τέλος της άριας, και αυτό καρφώθηκε κάθετα πάνω στη σκηνή και στη συνέχεια γλίστρησε προς την ορχήστρα.Θυμάμαι το άγχος που είχα νιώσει!
Και η πιο "bliss" στιγμή σου;
Δεν είναι μία, θυμάμαι πολλές. Η πρώτη είναι όταν βρισκόμουν στην μπανιέρα της Lucia, όταν είχε πλέον τελειώσει ο ρόλος μου και πραγματικά έλεγα μέσα μου πόσο ευγνώμων είμαι για όλη αυτή την εμπειρία.
Άλλη στιγμή ήταν στην πρεμιέρα μου ώς Gilda στην Φλωρεντία, όπου στο τέλος στα χειροκροτήματα, έφερα στη Σκηνή τον μαέστρο τον Zubin Mehta, ο οποίος μου φίλησε τα χέρια και ήθελα με τα μάτια να πάρω μια φωτογραφία για να θυμάμαι σε όλη μου τη ζωή αυτή τη στιγμή. Κατά την υπόκλιση δε ο ίδιος, με ρώτησε: «Ποιες άριες θα πεις στη συναυλία μας τον Φεβρουάριο;», που με αυτό τον τρόπο μου ανακοίνωνε ότι θα συνεργαζόμασταν ξανά στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών με την Φιλαρμονική Ορχήστρα του Ισραήλ!
Επίσης, δε θα ξεχάσω το ντεμπούτο μου στην Bologna, όπου τραγούδησα την δεύτερη άρια της Βασίλισσας της Νύχτας και το κοινό είχε ενθουσιαστεί τόσο πολύ που χειροκροτούσε για πάρα πολύ ώρα ενώ έβγαινα από την σκηνή μέσω από μιας καταπακτής για να πάω πίσω από την σκηνή στο καμαρίνι μου , φωνάζοντας "Da Capo" για να ξαναπώ την άρια από την αρχή! Ήταν μαγική στιγμή!
Σχετικά με τον ανταγωνισμό, να αφήσεις το σημάδι σου...πώς γίνεται στον χώρο σου;
Ο ανταγωνισμός είναι κυρίως με τον ίδιο σου τον εαυτό. Σίγουρα είναι καλό να γνωρίζεις τι γίνεται γύρω σου, αλλά όχι να συγκρίνεις τον εαυτό σου με κάποιον άλλον, γιατί έτσι ακυρώνεις την μοναδικότητά σου. Αυτό στο οποίο θα πρέπει να επενδύει κάποιος είναι να έρθει σε επαφή με τον ίδιο του τον εαυτό, να βρει την μοναδικότητά του και να μπορέσει να την αποτυπώσει όσο καλύτερα μπορεί, προσπαθώντας κάθε μέρα να γίνεται όλο και καλύτερος. Οπότε στην ουσία ανταγωνίζεσαι τον ίδιο σου τον εαυτό και ο στόχος είναι να γίνεις αναντικατάστατος. Πώς θα αφήσεις το σημάδι σου; Με το να αναγνωρίσεις ότι είσαι μοναδικός.
Ποια πρότυπα έχεις, ονόματα γνωστά;
Το πρώτο όνομα φυσικά είναι η Μαρία Καλλας. Εμείς οι Έλληνες είμαστε στενά συνδεδεμένοι μαζί της, νιώθουμε περηφάνια για την κληρονομιά που μας έχει αφήσει, αλλά και μεγάλη ευθύνη. Εγώ προσωπικά νιώθω ευγνώμων απέναντί της, διότι μέσα από δική της πρωτοβουλία, τις υποτροφίες "Μαρία Κάλλας" , μπόρεσα να εξελιχθώ. Το επόμενο όνομα το οποίο θαυμάζω και είναι εν ζωή είναι η Mariella Devia, μια Ιταλίδα τραγουδίστρια της οποίας εκτιμώ πολύ την τεχνική και τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει το Bel Canto.
Υπάρχουν φυσικά πολλά ονόματα, αλλά πέρα από την όπερα, έμπνευση για μένα αποτελούν ηθοποιοί του παλιού Hollywood, όπως η Audrey Hepburn και η Grace Kelly. Τις έχω ξεχωρίσει όχι μόνο για την ηθοποιία τους αλλά και ως ανθρώπους όπως και γι’αυτό που εμπνέουν ως γυναίκες.
Πως βίωσες την καραντίνα σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο;
Ο εγκλεισμός αυτός δεν μου ήταν αβάσταχτος. Μου ήταν γνώριμος. Όταν πάω στο εξωτερικό αφοσιώνομαι τόσο πολύ στον ρόλο μου, που ο περισσότερος ελεύθερος μου χρόνος είναι κυρίως στο σπίτι, διαβάζοντας πολλά βιβλία, κάνοντας γυμναστική και έχοντας γενικά την ανάγκη να περνάω χρόνο με τον εαυτό μου. Οπότε δεν ένιωσα βαρεμάρα, είχα πολλά πράγματα να κάνω και ίσα ίσα ήταν ένα πολύ ευχάριστο διάλειμμα για μένα. Ανέκτησα τις δυνάμεις μου, έκανα πράγματα που δεν είχα πότε χρόνο να κάνω... Σίγουρα, τη στιγμή που πλέον ήθελα να δω τους φίλους μου άρθηκε η καραντίνα οπότε ήταν όσο έπρεπε για μένα. Είχα όμως κάποιους γνωστούς που αντιμετώπισαν προβλήματα υγείας και ήταν δυσάρεστο. Ευτυχώς το ξεπέρασαν και τέλος καλά όλα καλά.
Επαγγελματικά, ωστόσο, μου κόστισε αρκετά. Έχουν ακυρωθεί όλες οι παραστάσεις μου μέχρι και τον Οκτώβριο.
Σχετικά με τις πρωτοβουλίες που πάρθηκαν στο διαδίκτυο για την μετάδοση των παραστάσεων ποια είναι η γνώμη σου;
Θεωρώ ιδιαίτερα σημαντικές αυτές τις πρωτοβουλίες! Η τέχνη σε περίοδο κρίσης πρωτοστατεί. Είναι η ψυχική τροφή που δίνεται στον κόσμο για να αντέξει όλο αυτό που βιώνει. Θεωρώ, λοιπόν, την τέχνη θεραπεία σε αυτό το επίπεδο, όπως παίζει και τον ρόλο της αποθεραπείας, όταν θα κληθούμε, την επόμενη μέρα, να αντικρίσουμε την κατάσταση. Είναι είδος πρώτης ανάγκης κι ας θεωρείται πολυτέλεια. Θεωρώ ότι ο ρόλος που παίζει είναι ανεκτίμητος κι όπως προσέχουμε τι τρώμε για να έχουμε μια καλή σωματική υγεία, όπως προσέχουμε το σώμα μας κάνοντας γυμναστική, με αυτόν τον τρόπο θα πρέπει να προσέχουμε το τι ακούμε, το τι βλέπουμε και το τι βάζουμε μέσα στην ψυχή μας. Γι’ αυτό τον λόγο θα πρέπει λοιπόν και να προστατέψουμε την τέχνη.
Πώς πιστεύεις πως θα είναι για εσάς τους καλλιτέχνες η επιστροφή στη σκηνή, και εννοώ πρακτικά;
Η αλήθεια είναι ότι οι χώροι τέχνης είναι οι πρώτοι που έκλεισαν και οι τελευταίοι που θα ανοίξουν. Σίγουρα θα πρέπει να παρθούν μέτρα έτσι ώστε να προστατευτεί το κοινό και να παρακολουθεί ασφαλώς τις παραστάσεις, αλλά σημαντικό είναι και πώς οι ίδιοι οι καλλιτέχνες θα προστατευθούν έτσι ώστε να συνεχίσουν να κάνουν τις πρόβες τους, εφόσον η τέχνη βασίζεται πάνω στο βίωμα και στην επαφή. Οπότε με τα δεδομένα που μας έχει θέσει ο ιός, υπάρχουν δυσκολίες στα πρακτικά ζητήματα. Για μεγάλα θεάματα όπως είναι η Όπερα θα είναι αρκετά μεγάλη η πρόκληση.
Η όπερα σαν τέχνη πιστεύεις ότι θα επιβιώσει στο μέλλον;
Η όπερα θεωρείται η πιο ολοκληρωμένη τέχνη όλων των τεχνών γιατί συνδυάζει το τραγούδι, την ηθοποιία, την ζωγραφική, την μουσική, την ποίηση, τον χορό και υπό αυτή την έννοια πάντα θα επιβιώνει. Είναι όμως στο δικό μας χέρι ποια θέση θα της δώσει ο καθένας μας στην καρδιά του, αλλά και στον πολιτισμό του. Σίγουρα αντιμετωπίζει προβλήματα, διότι υπάρχει ανάγκη για το «καινούριο» να εισέλθει στον χώρο της, όμως αυτή η καινούργια ματιά θα πρέπει να είναι ώριμη. Έχουν υπάρξει προσπάθειες εκσυγχρονισμού της όπερας, αλλά τις περισσότερες φορές γίνονται από μια πολύ επιφανειακή σκοπιά.
Αν μπορέσει το κοινό να αφεθεί πραγματικά στην κλασσική μουσική και στην όπερα, να αποβάλλει κάθε προκατάληψη που έχει για αυτό το είδος ή πεποίθηση, όπως αυτή ότι δηλαδή πρέπει να κατέχει ειδικές γνώσεις για να παρακολουθήσει ένα έργο, αν πραγματικά ανοίξει την καρδιά του και το μυαλό του και δώσει το χέρι του στους καλλιτέχνες να τον πάρουν μαζί τους σε αυτό το ταξίδι, τα βάθη στα οποία μπορεί να σε πάει, θεωρώ ότι είναι περισσότερα από όποιο άλλο είδος μουσικής. Σε κάθε περίπτωση όλα τα είδη μουσικής υπάρχουν για κάποιο λόγο και προσφέρουν κάτι διαφορετικό, εγώ πάντα λέω ότι δεν υπάρχει καλό ή κακό είδος μουσικής, υπάρχει καλή ή κακή ποιότητα σε κάθε είδος. Αλλά νομίζω ότι η κλασσική μουσική και η όπερα μπορούν να άγουν την ψυχή, γιατί πέρα από διασκέδαση είναι καταρχήν ψυχαγωγία.
Η όπερα είναι είδος μουσικής που ανήκει στην Δυτικοευρωπαϊκή παράδοση, και ως εκ τούτου "ξένο"στις Ελληνικές μουσικές παραδόσεις. Παρ’ όλα αυτά, η Ελλάδα στο παρελθόν, παρά τα φτωχικά μέσα της ΕΛΣ κατάφερε να δημιουργήσει αρκετούς, σε σχέση με τον πληθυσμό της, λυρικούς τραγουδιστές διεθνούς επιπέδου: αφήνοντας την Κάλλας κατά μέρος, έχουμε τους Νίκο Ζαχαρίου, Κώστα Πασχάλη, Αγνή Μπάλτσα,.. Προκύπτουν λοιπόν τα εξής ερωτήματα: Πως μπορεί να επεκταθεί αυτή η παράδοση τώρα που το ΚΠΙΣΝ (Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Στάυρος Νιάρχος) έδωσε νέα πνοή στην ΕΛΣ; Δίνονται υποτροφίες κάθε χρόνο σε νέους καλλιτέχνες για μετεκπαίδευση στο εξωτερικό; Γιατί δεν έχουμε δει πραγματικά μεγάλα διεθνή ονόματα (Elina Garanca, Bryn Terfel, …) στο ελκυστικό ΚΠΙΣΝ σε συνεργασία με δικά μας μεγάλα ονόματα, όπως εσύ για παράδειγμα, που θα ανέβαζε το επίπεδο της ΕΛΣ και την απόδοση και εμπειρία των δικών μας καλλιτεχνών;
Η αλήθεια είναι ότι σε σχέση με τον πληθυσμό μας η Ελλάδα παράγει πολιτισμό σε πολλά επίπεδα και όντως υπάρχουν πολλοί τραγουδιστές οι οποίοι έχουν σφραγίσει με την προσωπικότητά τους το είδος αυτό. Θεωρώ ότι ένα μέρος έχει να κάνει με το DNA μας. Η ιστορία του, το δράμα αυτού του λαού έχει περάσει στο DNA μας κι όταν αποδίδεται μέσα από τη φωνή του Ελληνα, συγκινεί. Γι αυτό θεωρώ ότι αυτός είναι κι ο λόγος που οι Έλληνες ξεχωρίζουν σαν κοινό.Συνδέεται με το δράμα με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο απ'οτι πολλοί άλλοι λαοί. Επίσης έχει να κάνει με το πείσμα που έχουμε.
Όσο για τις υποτροφίες υπάρχουν. Εγώ είμαι παιδί υποτροφιών, οι οποίες έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη μου και την μετέπειτα πορεία μου. Σίγουρα είναι θεσμοί οι οποίοι χρειάζονται στήριξη όχι μόνο από την πολιτεία, αλλά και από ανθρώπους που έχουν την δυνατότητα να το κάνουν, θα ήταν πολύ ευχάριστο να στραφούν σε αυτόν τον τομέα μουσικής δηλαδή την κλασσική μουσική και την όπερα. Υπάρχουν πολλά νέα ταλέντα τα οποία θα αξιοποιούνταν καλύτερα αν είχαν αυτή την δυνατότητα υποτροφίας και κάποια αξιόλογη εκπαίδευση στο εξωτερικό.
Όσον αφορά τα ονόματα που θα μπορούσαν να εμφανιστουν στην ΕΛΣ, είναι μια ερώτηση που καταρχάς αφορά την διοίκηση της ΕΛΣ. Προσωπικά γνωρίζω ότι ήδη υπάρχουν στα σκάρια τέτοιες συνεργασίες και πλέον με την στήριξη που έχει λάβει η ΕΛΣ από το ΚΠΙΣΝ, θα μπορέσει να γίνει ένα ισάξιο θέατρο σε σημαντικότητα με εκείνα της υπόλοιπης Ευρώπης. Θεωρώ ότι η ΕΛΣ έχει μια ανοδική πορεία με όλο και περισσότερες υψηλής αισθητικής παραγωγές και παρόλο που έχει βάλει μια δυσκολία ο ιός σε όλους τους τομείς, έχει ένα ευοίωνο μέλλον.
Ποιους άλλους ρόλους ονειρεύεσαι να ερμηνεύσεις;
Ένα όνειρο μου-η Βιολέτα Βαλερί- έγινε μόλις πραγματικότητα .
Ποιο μήνυμα θα ήθελες να αφήσεις στους αναγνώστες του deBόp;
Θα σου πω κάτι που μου έμαθε η μητέρα μου. Η αγάπη είναι το πιο σημαντικό πράγμα. Την αγάπη δεν μπορείς να την πεις ή να την αντιγράψεις παρά μόνο να την νιώσεις. Και το μήνυμα που θα άφηνα για τους αναγνώστες είναι να τους προσκαλέσω να την νιώσουν μέσα από την επαφή τους με την τέχνη και κυρίως την δια ζώσης επαφή.
Απήλευσα την συνάντηση με την Χριστίνα Πουλίτση, όπως και την πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση που είχαμε. Είμαι πολύ ευγνώμων που είχα την τύχη και την τιμή να γνωρίσω από κοντά την ερμηνεύτρια της "Βασίλισσας της Νύχτας" με τη δική της μοναδικότητα. Όσο άκουγα την φωνή της, ένιωσα να με τυλίγει η γλυκιά της αύρα και ήταν σαν να ξεπηδούσαν νότες γύρω μας, όπως οι πολύχρωμες πεταλούδες που στέκονται απαλά σε κάποιο λουλούδι πριν συνεχίσουν και πάλι το συναρπαστικό τους ταξίδι..
" Το πιο παλιό, το πιο αληθινό, το πιο ωραίο όργανο της μουσικής, η μόνη αρχή στην οποία η μουσική μας οφείλει την ύπαρξή της είναι η ανθρώπινη φωνή". ~Richard Wagner~
Κείμενο -Φωτογραφίες:Μαρία Μιχαλινού