Χρήστος Καλογράνης (Γυμνά Καλώδια) και Δημ. Μητσοτάκης στο deBόp!

Σε αυτήν εδώ τη συνέντευξη είναι συγκεντρωμένη πολλή αγάπη, μεγάλος ενθουσιασμός, μια τεράστια παρέα ανθρώπων (καλλιτεχνών και ακροατών) και τεράστια συγκίνηση. Το τραγούδι, «Στον Κώστα Βάρναλη», από τα Γυμνά Καλώδια (Χρήστος Καλογράνης, Θανάσης Μπουρίκας και Κώστας Γεροδήμος) σε στίχους Δημ. Μητσοτάκη, που οπτικοποιήθηκε από τον Ηλία Μωραΐτη, αποτελεί ένα ζωντανό παράδειγμα πως οι παρέες όταν σμίγουν με ένα κοινό όραμα μπορούν να κάνουν μικρά άλματα στην καθημερινότητα, αλλά και προσωπικά ένα τεράστιο άλμα για τον καθένα. Ήμουν εκεί από το πρώτο στήσιμο της κάμερας μέχρι που κλείσαμε την πόρτα πίσω μας στο Live Sound Studio και θα μπορούσα να γράφω μέρες για όλη αυτή τη μοναδική εμπειρία. Δεν θα το κάνω -όχι τώρα για την ώρα-.

Θα δώσουμε το λόγο στους Δημήτρη Μητσοτάκη, Χρήστο Καλογράνη και Ηλία Μωραΐτη να μας μιλήσουν οι ίδιοι για το έργο τους... 

Απολαύστε τους!

Στον Κώστα Βάρναλη: Για να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Το τραγούδι αφιερώνεται/εμπνέεται στον/από τον Κ. Βάρναλη. Έναν σπουδαίο ποιητή, πεζογράφο και άνθρωπο των γραμμάτων μας εν γένει. Πώς αντιλαμβάνεστε το άγγιγμα των ποιητών μας σε αυτούς τους καιρούς και πώς καταλήγουμε στον Κ. Βάρναλη συγκεκριμένα;

Δ.Μ.: Ο Βάρναλης δεν υπήρξε ένας απλός ποιητής, λογοτέχνης και δάσκαλος. Ήταν ένας άνθρωπος που αγωνίστηκε, παύθηκε από τη θέση του καθηγητή της Παιδαγωγικής Ακαδημίας για τις ιδέες του, αγωνίστηκε  στην Εθνική Αντίσταση στις τάξεις του ΕΑΜ, εξορίστηκε, τυραννήθηκε αλλά έμεινε πιστός σε ό,τι πρέσβευε. Το έργο του ενδιαφέρεται για τον σύγχρονο άνθρωπο και, με τη φρεσκάδα και τη δύναμη που το διαπνέει, φτάνει ολοζώντανο και ατόφιο μέχρι τις μέρες μας, και μοιάζει  σαν να γράφτηκε χτες. Κείμενα γραμμένα πριν από 100 χρόνια μιλάνε για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο λαός και η χώρα σήμερα! Ο Βάρναλης ήταν ένας αριστερός αγωνιστής και μαέστρος της γλώσσας. Είναι από τους ποιητές που με επηρέασαν βαθιά και με καθόρισαν. Αν μη τι άλλο ένα τραγούδι προς τιμήν του το όφειλα. Τα Γυμνά Καλώδια αγκάλιασαν τον στίχο μου και του χάρισαν μια δυναμική μελωδία που του ταίριαξε γάντι απ' την πρώτη στιγμή. Τους ευχαριστώ από την καρδιά μου.

Χ.Κ.: Αυτό είναι που έχουμε κερδίσει από τους ποιητές μας: να μας δίνουν δύναμη να σηκωθούμε, ειδικά σε εποχές που γίνονται προσπάθειες να μας χώσουν βαθύτερα σε λάκκους. Να μας ξυπνούν, να μας εμπνέουν. Είναι τέτοιες οι εποχές που η ανάγκη να πιαστούμε από κάπου είναι ακόμα μεγαλύτερη. Γίνονται οι άνθρωποι πρόβατα, γίνεται η τηλεόραση αφέντρα και δημαγωγός. Και τι μένει; Να κοιτάξει ο άνθρωπος μέσα του και δίπλα του. Να δει ότι έχει δύναμη και δεν είναι μόνος.
Ξεκινώντας από την ποίηση και πάλι στην ποίηση καταλήγουμε. Είναι μεγάλη η δύναμη του ανθρώπου να μην σιωπά. Και καταλήγουμε στον Βάρναλη, γιατί αυτή την εποχή τον έχουμε μεγάλη ανάγκη. Να τον ακούσουμε να μας πει να σταθούμε στα πόδια μας. Να τον ακούσουμε να μας πει ότι ο κόσμος εξαρτάται από εμάς. Να μας σκουντήξει και να ξυπνήσουμε. Και να τραγουδήσουμε.

Θα ήθελα λίγα λόγια για το πώς γίνεται αυτή η σύμπραξη σας.

Δ.Μ.: Ένα βράδυ στο μπαρ του Κώστα Γεροδήμου, όπου ήμουν καλεσμένος για ένα ακουστικό λάιβ, βρέθηκε σύσσωμο  το γκρουπ. Εκεί έγινε η ζύμωση, ταυτόχρονα με τη ζύμωση των μπυρών. Ο ευγενέστατος Χρήστος μου πρότεινε να γράψω κάτι για αυτούς. Η πρόταση του με παρακίνησε και δεν έχασα χρόνο. Ο ήχος των παιδιών και η φωνή του Χρήστου θεώρησα πως θα ταίριαζαν με τη γραφή μου και απ' ότι  καταλαβαίνω, από την απήχηση του τραγουδιού, μάλλον δεν έπεσα έξω.

Χ.Κ.: Ο Δημήτρης Μητσοτάκης εμπνέει με αυτά που γράφει. Αυτό που εντυπωσιάζει εξαιρετικά στον τρόπο γραφής του, είναι ότι μπορεί και μιλά για πράγματα που έχουν σημασία σήμερα, αλλά σίγουρα θα έχουν σημασία και αύριο. Γράφει διαχρονικά. Σκέψου, πόσα τραγούδια έχει γράψει και μας αφορούν. Σαν άνθρωπος, από την πρώτη μας συνάντηση, μας έδειξε εμπιστοσύνη. Ήταν σαν να ήμασταν φίλοι από πάντα.

Ζητήσαμε στίχους από τον Δημήτρη γιατί θαυμάζουμε τον τρόπο που γράφει. Πιστέψαμε (και πιστεύουμε) ότι θα μπορούσαμε να δουλέψουμε πάνω στους στίχους του με σεβασμό και αμεσότητα. Και πραγματικά θεωρώ ότι έγινε όμορφη δουλειά στο τραγούδι. Μας βοήθησε και ο ίδιος πολύ. Προερχόμαστε από διαφορετικές γενιές της ελληνόφωνης ροκ. Και έχουμε και διαφορετικό ήχο. Όμως αυτό είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον, γιατί έτσι τα πράγματα μπορούν να εξελιχθούν. Για εμάς, η συνεργασία αυτή δεν είναι «ένα τραγούδι». Είναι η εικόνα μιας ολόκληρης εποχής και έχει πολύ μεγάλη σημασία.

Ουμανιστής, ανθρωποκεντρικός, μαρξιστής, πολιτικά τοποθετημένος ο Βάρναλης δεν έκανε ποτέ πίσω σε όσα πίστευε, έγραψε για αυτά και ας «κυνηγήθηκε»… Δεν έκανε ποτέ εκπτώσεις όμως. Είναι αυτός ο μόνος δρόμος για να «έρθει ο κόσμος τούμπα»;

Δ.Μ.: Το έργο του ποιητή  είναι τόσο δυνατό και μεστό που μας συγκινεί ακόμα. Δυστυχώς όμως δεν φτάνει μόνο αυτό. Η τέχνη δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, μπορεί όμως να αφυπνίσει συνειδήσεις. Έχουμε πολύ δρόμο ακόμα να διανύσουμε. Η πίστη του καλλιτέχνη - αγωνιστή στα ιδανικά του και η αφοσίωσή του μας εμπνέει και μας κάνει πιο δυνατούς. Σε μια εποχή όπου το κέρδος είναι πάνω από τον άνθρωπο και οι λαοί συνθλίβονται από Τράπεζες, Χρηματιστήρια και Διεθνείς Αγορές, που οι άνθρωποι ξεριζώνονται από τις πατρίδες τους επειδή κάποιοι παίζουν «Μονόπολη» με πετρέλαια και όπλα, που παιδιά 7 ετών δουλεύουν 15 ώρες την ημέρα για ένα ξεροκόμματο, αν μη τι άλλο, ο κόσμος πρέπει ν' αλλάξει και εμείς, όλοι, έχουμε ευθύνη.

Χ.Κ.: Προφανώς. Πάντα αυτός ήταν ο τρόπος να προχωρήσει ο κόσμος. Δεν έχει να κάνει μόνο με το σήμερα. Και είναι ολοφάνερο ότι στις εποχές μας αντιμετωπίζουμε «εξορίες» με διάφορους τρόπους. Κυνηγημένος καταλήγεις αν αντιδράς – απλώς έχει αλλάξει ο τρόπος που σε κυνηγούν. Αλλά είναι η μόνη λύση. Και στο κάτω – κάτω της γραφής, το να αλλάξεις τον κόσμο, να τον κάνεις να έρθει τούμπα, γίνεται και «πετσί» σου κάποια στιγμή. Λες «αυτός θέλω να είμαι» ή «αυτός είμαι» και δεν γίνεται να είσαι αλλιώς. Άρα, για εμάς, πάντα αυτός ήταν ο δρόμος.

Το σύγχρονο τρίπτυχο «κανονικότητα, πατρίς και αριστοκρατία» με το οποίο μας «πιπιλάνε» τα μυαλά και μας θέτουν περιορισμούς, μας καταστέλλουν σε κοινωνικό και προσωπικό επίπεδο μπορεί να ανατραπεί με το δικό μας ξύπνημα;

Δ.Μ.: Το «ξύπνημα» είναι μια έννοια που επιβάλλεται να συμβεί σε πολλά επίπεδα ξεκινώντας από την μόρφωση. Θα πρέπει να μάθουμε πού βρισκόμαστε. Σε ποιο χώρο και ποια χρονική περίοδο της ιστορίας. Δεν μπορεί να μιλάνε για πατρίδα και καπηλεύονται τον όρο, νοσταλγοί της χούντας και υμνητές του Χίτλερ. Οι άνθρωποι που αγωνίστηκαν και έχυσαν αίμα για την πατρίδα βασανίστηκαν από όλους αυτούς. Οι πατεράδες τους ήταν δωσίλογοι και φορούσαν τη μαύρη κουκούλα του καταδότη. Αυτά πρέπει να τα γνωρίζει ο κάθε νέος, μόνο έτσι θα ξυπνήσει ο κόσμος. Η άγνοια και το σκοτάδι εξυπηρετούν όλους εκείνους που μας θέλουν να κοιμόμαστε τον ύπνο του δικαίου για να αλωνίζουν ελεύθεροι και να διοικούν, ξεπουλώντας ό,τι έχει απομείνει στο αδηφάγο μεγάλο κεφάλαιο. Αυτή είναι η νέα κανονικότητα: Η επιταγή της αριστοκρατίας ή αλλιώς της ολιγαρχίας, που λέγαμε παλιά.

Χ.Κ.: Η επανάσταση αρχίσει από μέσα. Αν πεις την λέξη «επανάσταση», την έχεις ξεκινήσει. Από εκεί και πέρα, κανείς δεν είναι μόνος. Υπάρχουν πάρα πολλοί τρόποι για να ανατραπεί το κοινωνικό σύστημα όπως το ξέρουμε. Ο πιο βασικός είναι να πετάξεις την τηλεόραση στα σκουπίδια. Και βήμα – βήμα, φτιάχνεις ένα καλύτερο αύριο. Σκέψου πόσοι άνθρωποι αυτή την στιγμή συμβάλλουν στο να είναι ο κόσμος καλύτερος. Πάρα πολλοί. Φυσικά και έχουν εχθρούς, αλλά αν συνεχίσει ο κόσμος να έχει τα μάτια ανοιχτά και να σκέφτεται μόνο το καλό του συνανθρώπου του, τότε ο κόσμος αλλάζει.

Ερχόμενοι στο καθαυτό οπτικοακουστικό αποτέλεσμα έχουμε την πρόσμιξη των Γυμνών Καλωδίων, του Δημήτρη Μητσοτάκη, του Ηλία Μωραΐτη (σκηνοθέτης του βίντεο) αλλά και ανθρώπων από το κοινό που σας ακολουθεί και σας αγαπάει. Ένα «ζωντανό» κλιπ, με τη συμμετοχή και το «ανακάτωμα» σε αυτό όλων των ανθρώπων που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο αποτελούν τις πραγματικές απεικονίσεις σας σε αυτόν τον κόσμο του τραγουδιού. Από τους ανθρώπους του στούντιο όπου έγιναν τα γυρίσματα μέχρι και εκείνους που ταξίδεψαν για να έρθουν να συμμετάσχουν σε αυτό και τον πιο μικρό ηλικιακά κρίκο αυτής της αλυσίδας, ένα παιδί. Πώς αισθανθήκατε όλη αυτήν την διάδραση παρακολουθώντας το βίντεο να παίρνει σάρκα και οστά;

Δ.Μ.: Καταρχάς, θέλω μέσα από την καρδιά μου να ευχαριστήσω όλους όσοι συμμετείχαν με την ψυχή τους στη δημιουργία αυτού του κλιπ δίνοντας ζωντάνια και φρεσκάδα στο τελικό αποτέλεσμα. Έπρεπε κάποιος να είναι στα γυρίσματα για να καταλάβει με πόση χαρά, με πόση αλήθεια, με πόσο πάθος έβαλαν όλοι το δικό τους κομμάτι για να ολοκληρωθεί αυτό το κλιπ, κάτω από την σκηνοθετική μπαγκέτα του υπέροχου Ηλία Μωραΐτη, του γκουρού – φωτογράφου της σκηνής και της καρδιάς μας. Αισθάνθηκα υπέροχα. Ένιωσα πως κάπως έτσι συμβαίνουν οι αλλαγές στα πράγματα. Με αγάπη, πίστη σε έναν κοινό στόχο, αλληλεγγύη, προσφορά.

Χ.Κ.: Ήταν έμπνευση του Ηλία αυτό, εδώ και πάρα πολύ καιρό. Βγήκαμε όλοι σαν αγρίμια από την καραντίνα και κάναμε τόση πολλή χαρά που βρεθήκαμε. Ξέρεις, στο βίντεο παίζουν μόνο φίλοι. Και έχει τεράστια σημασία αυτό. Κυρίως γιατί με τους ανθρώπους αυτούς περνάμε παρέα την ζωή μας. Έχουμε κοινά βιώματα. Έχουμε αγάπη.

Για εμάς αυτό ήταν μια τεράστια γιορτή που δεν θες να τελειώσει. Ήταν ένα κλίμα απίστευτο. Περάσαμε όλοι τέλεια και ξεχάσαμε ότι γυρνούσαμε βίντεο. Μόνο ο Ηλίας δεν το ξέχασε… Ευτυχώς.

Την ιστορία τη γράφουν οι παρέες. Όλοι όσοι βρεθήκαμε μαζί για να στήσουμε αυτή τη μικρή, δική μας γιορτή, είτε ήμασταν είτε γίναμε μια παρέα με ένα κοινό σημείο αναφοράς από δω και στο εξής: μια όμορφη, σπάνια εμπειρία για όλους μας. Μια πρόβα για την επόμενη ζωντανή συναυλία που θα ακούσουμε το τραγούδι όπως πρέπει να ακούγονται τα τραγούδια: ζωντανά μπροστά στο κοινό τους. Αυτός ο προσωρινός, ελπίζουμε όλοι, παροπλισμός της τέχνης τι σκέψεις, φόβους ενδεχομένως αλλά και στόχους για το μέλλον σας γεννά;

Δ.Μ.: Θα σου απαντήσω, χωρίς φόβο αλλά με πάθος, με ένα απόσπασμα από ένα πρόσφατο κείμενό μου που έχει τίτλο Η βία της αβεβαιότητας: «Όσο υπάρχει ακόμα αλληλοσεβασμός, αλληλεγγύη, και ανθρωπιά θα σας χαλάμε τα σχέδια. Και ο χώρος της τέχνης έχει, προς τιμήν του, διδάξει σε πολλούς και αλληλεγγύη και αλληλοσεβασμό και ανθρωπιά. Δεν θα καταφέρετε να μας σπάσετε όσο υπάρχουν ακόμα αξίες, συνείδηση, και ιδανικά. “Μην αντιπαρατίθεστε” όπως σοφά σας συμβουλεύει ο Οδυσσέας Ιωάννου, “με το Άξιον Εστί, με τον Μεγάλο Ερωτικό, τον Σταυρό του Νότου, το Νυν και Αεί, το Χρονικό, το Περιβόλι του τρελού, την Συννεφιασμένη Κυριακή, την Φραγκοσυριανή”. Μην τα βάζετε με τη Ρωμιοσύνη, με τον Καπετάν Μιχάλη, με τα Νηπενθή, με τα Ματωμένα Χώματα, με το Φως Που Καίει. Μην αναμετριέστε  με τον Θίασο, με την Ευδοκία, με την Ηλέκτρα. Είστε πολύ λίγοι για τέτοια μάχη. Είστε πολύ μικροί και αναλώσιμοι. Την τέχνη μπορεί να μην την θέλετε γιατί σας είναι μπελάς. Θα την βρίσκετε όμως διαρκώς μπροστά σας. Εκεί, όπως λέει ο Μαγιακόφσκι, όχι απλώς “να αντανακλά μα σαν φακός να μεγεθύνει”». [https://www.youtube.com/watch?v=Hnwz05L1wNE]

Χ.Κ.: Αισθανόμαστε όλοι μουδιασμένοι. Αλλά η τέχνη που αγαπάμε, μιλάει για επανάσταση και γι’ αυτό την πολεμούν. Ας είναι. Όμως ο μεγαλύτερος φόβος μας είναι ότι ο κόσμος μπορεί να γίνει ένα περισσότερο αφιλόξενο μέρος. Φοβόμαστε ότι οι άνθρωποι θα κοιτάζονται με καχυποψία. Και αυτό είναι πολύ στενάχωρο. Να κοιτάς κάποιον και να φοβάσαι. Και να μην μπορείς να τον πάρεις αγκαλιά να του πεις ότι μπορείς να το αγαπήσεις. Οπότε, στόχο έχουμε να φτιάξουμε τραγούδια για να μπορούν όλοι να τραγουδούν παρέα, κρατώντας ο ένας τον άλλο αγκαλιά. Και έχουμε ήδη ξεκινήσει να το κάνουμε.

Και μια τελευταία κουβέντα από τον σκηνοθέτη του βίντεο κλιπ Ηλία Μωραΐτη:

«Είμαι πάντα υπέρμαχος των δημιουργικών συνεργασιών στο χώρο των τεχνών και πολύ περισσότερο σε αυτόν της μουσικής. Ειδικά όταν οι συνεργασίες αυτές αφορούν καλλιτέχνες που έχουν αποδείξει, τόσο με το έργο τους, όσο και με την προσωπικότητά τους, ότι πανάξια εκπροσωπούν  την ελληνική ροκ σκηνή, τότε δεν έχω καμία αμφιβολία πως το αποτέλεσμα θα ικανοποιήσει τόσο τους ίδιους, όσο και τον κόσμο που είναι και ο τελικός αποδέκτης.

Έτσι έγινε και στην περίπτωση αυτή. Γυμνά Καλώδια και Δημήτρης Μητσοτάκης. Η σύμπραξη αυτή εγγυήθηκε και το τελικό έργο τους.  Όταν άκουσα το τραγούδι ΣΤΟΝ ΚΩΣΤΑ ΒΑΡΝΑΛΗ, επιβεβαιώθηκε πλήρως η σκέψη αυτή. Είναι από εκείνα τα τραγούδια που νιώθεις πως «μιλάει» για σένα, για το σήμερα που ζεις, όλα αυτά που ο καθένας μας νιώθει και θέλει να πει. Είναι μεγάλη η χαρά να οπτικοποιείς ένα τέτοιο τραγούδι. Και η δυναμική του ίδιου του τραγουδιού απλοποίησε κατά πολύ το δικό μου έργο. Τα συστατικά της εικόνας που χρειαζόμουν ήταν απλά και λιτά. Οι δημιουργοί και ο κόσμος. Όλοι εκείνοι που ήρθαν στο στούντιο των γυρισμάτων και έγιναν μία παρέα και όλοι μαζί τραγούδησαν και χόρεψαν ένα τραγούδι που αυτόματα έκαναν δικό τους.

Και ποιος δεν θέλει να ξυπνήσει από τον εφιάλτη που μας έχουν βυθίσει; Και ποιος δεν θέλει να γυρίσει τον κόσμο τούμπα, για να απαλλαγεί από μία στρεβλή κανονικότητα που μας έχουν επιβάλλει ως μονόδρομο; Ο κόσμος αυτός μας συγκίνησε με τη συμμετοχή και την αυθόρμητη ενέργεια που έδωσε, τόσο γενναιόδωρα, μπροστά αλλά και πίσω από τις κάμερες. Ζήσαμε στιγμές που αποτυπώνονται βαθιά στη μνήμη και δίνουν οξυγόνο στην ψυχή για τη συνέχεια. Στιγμές που επιβεβαιώνουν πως «ιστορία φτιάχνουν οι παρέες». Είπα στον Χρήστο (Καλογράνη) πως το τραγούδι αυτό θα έπρεπε να είχε πολλαπλάσια διάρκεια για να χωρέσει η αγάπη και ο ενθουσιασμός όλων των φίλων που ήρθαν και πολλών περισσότερων, που λόγω συνθηκών, δεν θα μπορούσαν να έρθουν. Πιστεύω πως το τραγούδι αυτό θα εδραιωθεί διαχρονικά στις καρδιές όλων των ακροατών του και αυτός είναι ένας ακόμη λόγος που νιώθω ευγνώμων για αυτή τη συνεργασία με τους δημιουργούς του. Τους ευχαριστώ όλους».

 

Ευχαριστώ μέσα από την καρδιά μου όλους όσοι βλέπετε να συμμετέχουν στο βίντεο αυτό. 

Ευχή μου η επιστροφή στην μη κανονικότητα που τόσο τους ενοχλεί... Στις ζωντανές συναυλίες, στα σφιχταγκαλιάσματα, στα τραγούδια και τους χορούς.