Κ.Α.Τ.Κ.Ε.Θ. Η θεραπευτική πλευρά μιας φυλακής

Η γνωριμία μου με την Άλκηστη Μπούρα με οδήγησε σε νέα μονοπάτια. Η συνέντευξη μαζί της μου κέντρισε το ενδιαφέρον για να επισκεφτώ μια φυλακή και να παραστώ σε μια ομάδα εικαστικής θεραπείας, ώστε να δω από κοντά πως δουλεύει. Είναι αρκετά δύσκολο να εγκριθεί μια τέτοιου είδους επίσκεψη, κι όταν άκουσα την Άλκηστη στο τηλέφωνο να μου ανακοινώνει ότι με είχαν δεχτεί, η χαρά μου ήταν μεγάλη.

Το κατάστημα κράτησης που επισκέφτηκα ήταν το Κ.Α.Τ.Κ.Ε.Θ, το Κέντρο Απεξάρτησης Τοξικομανών Κρατουμένων στον Ελεώνα της Θήβας. Το Κ.Α.Τ.Κ.Ε.Θ είναι και το μοναδικό κατάστημα κράτησης που λειτουργεί θεραπευτικό πρόγραμμα. Οι κρατούμενοι-χρήστες που επιθυμούν να ακολουθήσουν ένα στεγνό πρόγραμμα απεξάρτησης μετά από αίτησή τους, μεταφέρονται σε αυτό το κέντρο, με σκοπό τη συμμετοχή σε διάφορες θεραπευτικές δραστηριότητες, έτσι ώστε μετά την αποφυλάκισή τους να επιτύχουν μια ομαλή κοινωνική επανένταξη. Είναι ένα κατάστημα πρότυπο, ένα παράδειγμα εφαρμογής σωφρονιστικής πολιτικής για την πρόληψη της υποτροπής τοξικομανών κρατουμένων.

'Ηταν Δευτέρα και ξεκινήσαμε με την Άλκηστη για τον Ελεώνα, με το αυτοκίνητό της. Όσο πλησιάζαμε η αγωνία μου μεγάλωνε. Ήμουν περίεργη να γνωρίσω από κοντά αυτούς τους ανθρώπους που βρέθηκαν στη φυλακή μετά από μια κακή στιγμή και να τους παρατηρήσω, να προσπαθήσω να δώ μέσα τους πέρα από αυτή την ετικέτα που δυστυχώς κουβαλάνε όσοι έχουν διαπράξει κάποιο έγκλημα.

Όταν φτάσαμε δεν μπόρεσα να κρύψω την έκπληξή μου στη θέα αυτής της απέραντης καταπράσινης έκτασης, μέσα στην οποία υπήρχαν διάσπαρτα μικρά οικήματα και πινακίδες που σε οδηγούσαν στην "βιβλιοθήκη", στο "σχολείο" ή στο "καφενείο".  Αν δεν υπήρχε το συρματόπλεγμα που δίνει το στίγμα της "φυλακής" θα νόμιζε κάποιος ότι βρίσκεται σε κατασκήνωση. Αφού αφήσαμε κινητά, τσάντες και άλλα προσωπικά είδη κατευθυνθήκαμε προς το γραφείο του Ψυχιάτρου-Ψυχοθεραπευτή Νίκου Πλυτά, με τον οποίον είχα κανονίσει μια μικρή συνάντηση.

Ο Νίκος Πλυτάς έχει την επιστημονική ευθύνη στο ΚΑΤΚΕΘ. Στα πλάισια της ειδικότητάς του απόφασισε να περάσει από το "18 Άνω" ,-- μια μονάδα απεξάρτησης που ανήκει διοικητικά στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής, το οποίο από την ίδρυσή του και για πολλά χρόνια νοσήλευε εξαρτημένους από ουσίες και αλκοόλ--, για να μετρήσει την στάση του απέναντι σε αυτό τον κόσμο. Θεωρούσε ότι μπορούσε να του δώσει άλλη μία δυνατότητα στην επαγγελματική του αποκατάσταση, πράγμα που αργότερα αποδείχθηκε σωστή επιλογή. Στη συνέχεια η εναλλακτική μορφή της δομής του ΚΑΤΚΕΘ ήταν για αυτόν η πρόκληση που επιζητούσε. "Δεν θα άντεχα να δουλέψω σε μια παραδοσιακή φυλακή" όπως μου είπε χαρακτηριστικά.  

Πόσο δύσκολο ήταν να φτιαχτεί μια εναλλακτική φυλακή; Ποιο είναι το θεραπευτικό πρόγραμμα;

Δυσκολίες υπήρξαν πολλές διότι η δημιουργία μιας θεραπευτικής δομής είναι κάτι άγνωστο και πολύπλοκο όταν μέχρι τώρα ο εργοδότης ήξερε να φτιάχνει μόνο παραδοσιακές φυλακές.

Το πρόγραμμα είναι ένα στεγνό πρόγραμμα όπως το ονομάζουμε εμείς, διότι δεν υπάρχουν υποκατάστατα όπως συμβαίνει για παράδειγμα με το ΟΚΑΝΑ. Είναι μια προσομοίωση ενός στεγνού προγράμματος σε πλαίσιο φυλακής. Εδώ φιλοξενούνται, μετά από δική τους απόφαση, κρατούμενοι και χρήστες ουσιών από διάφορες φυλακές της χώρας που επιθυμούν να "καθαρίσουν". Κάνουν ένα αίτημα και φτάνουν στο ΚΑΤΚΕΘ για να ενταχθούν στο πρόγραμμα.

Το πρόγραμμα αυτό έχει τέσσερις φάσεις. Οι τρεις λαμβάνουν χώρα εδώ και η μία έξω στην επανένταξη. Ξεκινάμε με την Α' φάση, ένα τετράμηνο (μάξιμουμ) προετοιμασίας, κατά της οποίας περιμένουμε να καθαρίσουν εντελώς με την βοήθεια αιμοληψιών που γίνονται τακτικά. Στη συνέχεια άλλοι 4 μέχρι 8 μήνες είναι η Β' φάση, που την ονομάζουμε "πρώτη μεταβατική περίοδος", όπου ο κρατούμενος- ναρκομανής προσπαθεί να γίνει θεραπευόμενος. 

 Στη συνέχεια μετά από αίτημά του - και αν κι εμείς κρίνουμε ότι πρέπει να ικανοποιηθεί- περνάμε στην Γ' φάση της "κοινότητας". Εκεί τα πράγματα είναι καθαρά αυτοδιαχειριζόμενα από πλευράς   χρόνου, υλικών, και χρημάτων, διότι υπάρχει ένα κοινό ταμείο. Το φαγητό για παράδειγμα δεν το παίρνουν μαγειρεμένο όπως οι άλλοι στις   προηγούμενες φάσεις, αλλά τους δίνονται τα υλικά για να μαγειρέψουν οι ίδιοι. 

Γίνονται πιο πολλές θεραπευτικές ομάδες και πιο πολλές θεραπευτικές διαδικασίες, όπως αυτή που χειρίζεται η Άλκηστις. 

Η ποινή ορίζει φυσικά τον χρόνο της θεραπείας κι όταν με το καλό φτάσει η στιγμή της αποφυλάκισης και υπάρχει μια καλή θεραπευτική πορεία, τότε μεταβαίνουν στην επανένταξη που γίνεται στην Αθήνα σε ένα διαμερισματάκι που μας έχει παραχωρήσει το Υπουργείο, στην Ιπποκράτους, το οποίο λειτουργεί και σαν ξενώνας. Το πρώτο διάστημα μένουν υποχρεωτικά για κάνα δίμηνο, αλλά η Δ' φάση διαρκεί τουλάχιστον για ένα χρόνο. Το σύνηθες όμως είναι να μένουν παραπάνω, δηλαδή ενάμιση με δύο χρόνια. Μετά κοιτάμε να τους πείσουμε να φύγουν. Το κριτήριο φυσικά είναι να είναι καλά, καθαροί, να έχουν βρει μια δουλειά, ένα χώρο να μείνουν και μια αυτονομία. Συνολικά το πρόγραμμα κρατάει μια τριετία μέσα-έξω.

Τι λένε τα στατιστικά σχετικά με αυτό το πρόγραμμα;

Οι στατιστικές μας σε αυτούς που έχουν τελειώσει όλο το πρόγραμμα μέχρι και την επανένταξη είναι καλές. Μπορεί να είναι λίγοι, για παράδειγμα 50 άτομα από τους 700 που έχουν περάσει από εδώ, αλλά ζήτημα είναι να έχουμε 10% υποτροπές. Είναι τεράστια η επιτυχία, αλλά είναι και λίγοι αυτοί που φτάνουν μέχρι το τέλος. Αν κάποιος ακολουθήσει αυτό το πρόγραμμα, κι από μια ζωή παραβατική με χρόνια σε φυλακές και χρήση, ξαφνικά αντέξει αυτά τα τρία χρόνια σε ένα άλλο πλαίσιο και σε μια άλλη λογική, δύσκολα θα χαθεί όλο αυτό, δύσκολα θα υποτροπιάσει δηλαδή. Ταυτόχρονα κάποιοι μπορεί να παρεκλείνουν από τις στατιστικές και σε λίγο χρόνο να κάνουν την αλλαγή για ένα λόγο που είναι καθαρά δικό τους, προσωπικό.

Κριτήριο αποτυχίας είναι όταν κάποιος επιστρέφει στην φυλακή οπότε είναι μεγάλη η χαρά μας όταν κάποιος καταφέρει να μην γυρίσει ποτέ.  

Ο νόμος Παρασκευόπουλοy με τις μαζικές αποφυλακίσεις δεν μας διευκολύνει θεραπευτικά γιατί παλιά πολλοί παρέμεναν, δεν ήθελαν δηλαδή να χρησιμοποιήσουν την αναστολή. Όμως τώρα είναι υποχρεωτική η αποφυλάκιση.

Ποιά είναι τα κύρια περιστατικά;

Χρήση, κλοπές, ληστείες, και η διακίνηση ή μεταφορά που μπορεί να χρεωθεί και σε ανθρώπους που δεν είναι απαραίτητα χρήστες.

Τι μπορείτε να μου πείτε για την συνεργασία σας με την Κα Μπούρα. Πόσο συμβάλλει στο συνολικό έργο;

Συμβάλλει πάρα πολύ. Καταρχάς ξεκίνησε εθελοντικά όταν έκανε την διπλωματική της και σιγά σιγά σταθεροποιήθηκε, πάλι εθελοντικά στην αρχή, μέχρι να φτάσει σε αυτό το μεγάλο πρόγραμμα. Ήταν και είναι μια παρουσία πολύ σημαντική για εμάς. Βοηθάει αποτελεσματικά τους θεραπευόμενους, ανοίγει ένα άλλο παράθυρο για να δουν τον εαυτό τους κι αυτό σαν συνέπεια έχει αντίκτυπο και στις δικές μας θεραπευτικές ομάδες.

Πόσο αποθαρρυντικό μπορεί να είναι αυτό το επάγγελμα;

Υπάρχουν φορές που η απογοήτευση είναι μεγάλη με αυτά που συναντάμε, καθώς και η κούραση με τα πήγαινε-έλα που μας επιβαρύνουν όσο μεγαλώνουμε κι εμείς. 

 Όταν η χαρά όμως είναι πολύ μεγάλη μας αποζημιώνει.  Έχει συμβεί να χτυπήσει ένα τηλέφωνο και να ακούσουμε κάτι απίστευτο στην άλλη μεριά της γραμμής. Για παράδειγμα κάποιος που έχει φύγει πριν την επανένταξη και μετά από   χρόνια σε παίρνει τηλέφωνο και σου λέει ότι είναι εντελώς καλά. Άλλες φορές έχει χτυπήσει Χριστούγεννα ή Πάσχα χωρίς αναγνώριση κλήσης   και ήταν από κάποια άλλη φυλακή. Είναι συγκινητικό να ακούς κάποιον να θέλει να σου ευχηθεί παρόλου που επέστρεψε στην φυλακή. Άρα αυτό σημαίνει ότι εδώ σε εμάς κάτι γίνεται, κάτι ξυπνάει μέσα τους.

Πόσο μπορεί αυτό να επηρεάζει την προσωπική σας ζωή;

Τα καλά τα κουβαλάω, τα άλλα έχω μάθει να τα διαχειρίζομαι ώστε να μην εισχωρούν στην προσωπική μου ζωή. Το σύνολο βέβαια βαραίνει.

Σαν ψυχίατρος και από διαγνωστική πλευρά, τι είναι αυτό που οδηγεί αυτούς τους ανθρώπους στη διάπραξη κάποιου εγκλήματος;

Πολλοί είναι οι λόγοι. Μια διαταραχή προσωπικότητας, ή πολλές φορές μια επιτρεψιμότα στο περιβάλλον. Είναι κάτι εθιστικό από ένα σημείο και πέρα. Είναι ένας άλλος τρόπος ζωής. Η εύκολη πρόσβαση, μιαν άλλη εξουσία που μπορεί να έχει κάποιος, είτε αυτό λέγεται όπλο, είτε αυτό λέγεται παραβιάζω ένα σπίτι κλπ. Είναι πολλοί οι παράγοντες και δεν μπορώ να γνωρίζω με σιγουριά ποιος είναι ο πιο σημαντικός. Το εύκολο πάντως είναι να πείς ότι υπάρχει μια διαταραχή προσωπικότητας, αλλά δεν είναι μόνο αυτό και δεν είναι και όπως ακούγεται. Αξίζει τον κόπο να δούμε γιατί κάποιος θα φτάσει να είναι χρήστης. Δεν έχει να κάνει αν είναι πλούσιος ή όχι. Γνωρίζω πολλούς μεροκαματιάρηδες που έδιναν όλο τον μισθό τους για τη δόση. Όσο πιο νωρίς πας φυλακή, τόσο πιο εύκολα μπορείς να ξεκινήσεις να μπαινοβγαίνεις σε μια φυλακή. Η περιστρεφόμενη πόρτα της χρονιότητας γίνεται και στη φυλακή, όπως λέμε στο ψυχιατρείο.

Πόσο μεγάλο είναι το ποσοστό χρήστων ναρκωτικών στις φυλακές;

Υπάρχει ένα ποσοστό μεγάλο, ίσως και 25%.

Υπάρχει αύξηση περιστατικών στις φυλακές της Ελλάδος από χρήστες ναρκωτικών;

Όχι, μάλιστα τα τελευταία χρόνια ίσως υπάρχει και μια πτώση.

Ποια είναι η σχέση σας με ένα ασθενή; Γενικά οι περισσοτεροι έχουν μια καλή σχέση μαζί σας;

Σταδιακά χτίζεται αλλά όχι πάντα, γιατί όσο κουβαλάς την κληρονομιά της φυλακής τόσο κλείνεσαι στον εαυτό σου. Αρχικά τα πράγματα είναι πολύ κουμπωμένα. Με τον καιρό μπορεί να χαλαρώσουν. Είναι σημαντικό όμως να βλέπεις ανθρώπους να ζωγραφίζουν και να μιλούν για τον εαυτό τους και για τις ευαισθησίες τους, όπως συμβαίνει εδώ χάρη στην εικαστική θεραπεία της κας Μπούρα. Με τους περισσότερους έχω κι εγώ μια καλή σχέση και βρίσκουμε την επικοινωνία μέσω διάφορων καναλιών και διαδικασιών.

Θα κάνατε ποτέ ένα πείραμα να μπείτε σε μια φυλακή για κάποιο διάστημα; Σας φοβίζει αυτή η σκέψη;

Φυσικά και με φοβίζει. Άλλο να βρεθεί κάποιος σε αυτό το κατάστημα εδώ κι αλλιώς είναι να βρίσκεσαι στον Κορυδαλλό για παράδειγμα. Σκεπτόμενος μόνο το θέμα της καθαριότητας με πιάνει μια κρίση υποχονδριακού πανικού!

Ποιο μήνυμα θα θέλατε να αφήσετε στους αναγνώστες του debóp;

Αυτό που θέλω να πώ είναι ότι "γίνεται"! Έχω δει διάφορα, κι ανθρώπους που δεν θα το περίμενε κανείς να κάνουν αυτή την σημαντική αλλαγή στη ζωή τους, ανθρώπους με πολλά χρόνια χρήσης και φυλακής κι όμως τα έχουν καταφέρει, γίνεται! Αν το θελήσεις γίνεται. Τα προγράμματα είναι ένα καλό δεκανίκι, ένα καλό μπαστουνάκι για μια σημαντική αλλαγή στην ζωή ενός χρήστη. 

Το δεύτερο μέρος της επίσκεψής μου είχε να κάνει με την ομάδα εικαστικής θεραπείας που συντονίζει η Άλκηστις Μπούρα. Ακολούθησα την Άλκηστη στην αίθουσα και εκεί συνάντησα τους θεραπευόμενους. 

 

 

Ο χώρος ήταν άνετος, φωτεινός και το απέραντο πράσινο μπλεγμένο με το χρώμα των λουλουδιών τραβούσε την προσοχή από τα μεγάλα παράθυρα. Αφού μας σύστησε η Άλκηστις και περιεργαστήκαμε ο ένας τον άλλον, στρώθηκαν στη δουλειά. 

Η θεματική αφορούσε μια εικόνα σώματος/εικόνα εαυτού (body image) που εκτελείται σε 3 φάσεις. Αρχικά, ο κάθε θεραπευόμενος ζωγραφίζει τον εαυτό του έτσι όπως τον βλέπει. Την επόμενη φορά γίνονται οι "παρεμβάσεις", δηλαδή ο κάθε ένας τους επεμβαίνει στο έργο του άλλου προσθέτοντας μια δική του πινελιά με αυτό που θέλει να πει στον άλλον, πώς τον βλέπει κλπ. Μετά τις παρεμβάσεις, ο καθένας του καλείτο να διορθώσει/ προσθέσει/ αφαι-ρέσει ότι δεν του ταιριάζει και να παρουσιάσει το τελικό έργο δίνοντάς του κι έναν τίτλο. Εγώ παρακολούθησα την τρίτη φάση.

 "Έφτιαξα το έδαφος πάνω στη ζωγραφιά για να πατάω γερά" , μας είπε ο Γ. αποφασισμένος. "Επίσης, έβγαλα το μαύρο χρώμα για να με ευχαριστεί περισσότερο η εικόνα. Ήταν μαύρη η  μπλούζα μου, σαν την ψυχή, που λέει ο λόγος.  Δεν το ήθελα αυτό".

 Η Άλκηστις τον ρώτησε πώς ήταν η αίσθηση να είναι μπροστά σε ένα ολόκληρο σώμα που ήταν σαν τον εαυτό του κι εκείνος απάντησε ότι δεν τον δυσκόλεψε καθόλου αυτό. Έδωσε τον τίτλο: "Ξαναστέκομαι στα πόδια μου".

 

Ο Β. μας παρουσίασε το δικό του έργο με περηφάνεια. "Αρχικά ήταν ο άνθρωπος με τα δεσμά της κοινωνιας. Έβγαλα τα δεσμά, τα πέταξα όσο γίνεται. Είχαν επέμβει και τα παιδιά που είχαν προσθέσει μια πρίζα και το φανάρι, αλλά τα έβγαλα και του έδωσα μια άλλη μορφή, σαν να λέει τώρα "προχώρα, μη μασάς". 

Γιατί δεν μου αρέσει ο κόσμος όταν είναι μίζερος, απογοητευμένος, έγω θέλω αισιοδοξία, όσο παράξενο κι αν ακούγεται αυτό. Δεν θέλω να τα παρατάω, γι' αυτό έφτιαξα τόσα χαμόγελα να φαίνονται και πέταξα τα δεσμά. Το σήμα της ειρήνης αντιπροσωπεύει την καθημερινότητά μου εδώ όπως και τα γεγονότα που συμβαίνουν στον κόσμο. Θα ήθελα να μην υπάρχει ούτε κρίση ούτε άλλο κακό,  δυστυχώς όμως υπάρχει. Ο τίτλος μου: Optimism.

"Ο Μ. μου είχε ζωγραφίσει κάτι νύχια και δεν μου άρεσαν. Τα έσβησα, έβαλα λίγο χρώμα στον ουρανό γιατί μου αρέσει πολύ το μπλέ χρώμα και   το γαλάζιο. Ο Β. επίσης με είχε ζωγραφίσει λίγο σαν κλόουν, για να σταματήσω να κάνω τον κλόον, μου είχε πει, και τα έσβησα κι αυτά.   Δυσκολεύτηκα γενικώς, δεν μου είναι εύκολο όλο αυτό. Πιέστηκα αλλά το αποτέλεσμα είναι καλό". Ο   Φ. μιλούσε αργά κάνοντας παύσεις, λίγο προβληματισμένος. Ο τίτλος του μας ταξίδεψε αμέσως: "Να πετάξω καθαρός!" πρόσθεσε χαρούμενα.

 

Ο Μ. παίρνει τη σκυτάλη και συνεχίζει ανυπόμονα "αντί για κεφάλι έφτιαξα ένα τούνελ, έβαλα χρώματα.. εκεί στο κίτρινο φώς είμαι εγώ, να το ξέρετε, μέσα στο τούνελ, αυτό δείχνει ότι σας αφήνω παιδιά και φεύγω, σε 7-8 βδομάδες λακίζω. Τίτλος: Μεταμόρφωση.

 

" Ο Π. μου είχε κάνει ένα Χ στο μάτι ότι τα πράγματα δεν είναι όπως τα βλέπεις εσύ πάντα και διαφωνώ κάθετα με αυτό.", ακολουθεί δυναμικά ο Ν. " Έφτιαξα 4 βέλη που συμβολίζουν μια πυξίδα γιατί ξέρω τι κάνω πλέον, και ξέρω πως βλέπω τα πράγματα. Το μυαλό μου βγάζει αυτό το συμπέρασμα, είμαι κάθετος με αυτό που λέω και δεν αλλάζω γνώμη. 

Έβαλα και μερικά χρώματα, εκεί στο μάτι που μου έφτιαξε ο Β. Μου είχε πει ότι ήταν το μάτι της  ψυχής. Του άλλαξα 5 χρώματα.. το έβαψα καφέ,   το ξαναέβαψα μπλε, μετά ξανά κόκκινο με μπλε. Ένα άλλο μάτι που μου είχε φτιάξει ο Σ. το κάλυψα, αυτό δεν κατάλαβα τί ήθελε να μου πει".

 Επεμβαίνει ο Σ. "σου είχα πεί ότι καμιά φορά είναι καλό να βλέπουμε τα πράγματα και με την καρδιά όχι μόνο με το μυαλό. Αλλά φαίνεται ότι δεν το χρειάζεσαι."

"Ναι, προς το παρόν δεν το χρειάζομαι. Στην φάση που είμαι τώρα χρειάζομαι ένα χέρι βοηθείας οπότε δέχτηκα το χέρι που μου ζωγράφισε ο Γ. γιατί βρίσκομαι σε ένα μπέρδεμα εδώ στη φυλακή χωρίς λόγο, άδικα έχω μπλέξει, κι είναι όλα μπερδεμένα μέσα στο μυαλό μου. Το πρόγραμμα όμως εδώ είναι καλό και θα κρατήσω αυτά που έμαθα εδώ και που είναι σωστά".

"Εγώ τα άφησα όλα και πρόσθεσα ένα χιουμοριστικό τόνο. Είναι ένα κομμάτι μου αναπόσπαστο και ταυτόχρονα αναγνωρίζω ότι είναι και ρεαλιστικό. Τίτλος: Ένα κομμάτι μου." μας λέει ο Σ.

"Κάποιοι δυσκολευτήκατε, κάποιοι λιγότερο, και είναι αναμενόμενο", τους εξηγούσε η Άλκηστις με την ηρεμία και την γαλήνη που την διακατέχει. "Για εμένα έχουν πάντα ενδιαφέρον αυτές οι εικόνες κι αν επιλέξετε να τις κρατήσετε θα έχουν νόημα και αργότερα που θα σας φέρει και πιο κοντά στην αυτογνωσία σας. Θα δείτε κάποια κλειδιά".

Όσο για εμένα προσωπικά, εντυπωσιάστηκα! Δεν περίμενα τέτοια δουλειά και τόσο αποκαλυπτικά έργα.Όσο προχωρούσε η ημέρα κι έφτανε στο τέλος της, η έκπληξή μου όλο και μεγάλωνε. Η επίσκεψη έκλεισε με ένα γεύμα. Η ομάδα της Άλκηστης μας φιλοξένησε στην δική της τραπεζαρία σε ένα από τα όμορφα οικήματα. Μιας και ήταν Μεγάλη Εβδομάδα είχαν μαγειρέψει οι ίδιοι μια νοστιμότατη φασολάδα με τα υλικά που τους είχαν παράσχει. Τους παρατηρούσα έναν έναν καθώς έτρωγαν. Τα μάτια τους καθρεφτίζαν άλλοτε ένα πόνο ή μια ανησυχία κι άλλοτε μια συγκρατημένη αισιοδοξιά. Χαμογελούσαν κι έκαναν αστεία καθώς μοιράζαν  το ψωμί,  αναπολώντας τις ημέρες του Πάσχα πριν βρεθούν στην φυλακή. Ξαφνικά ένιωσα ότι βρισκόμουν σε μια μεγάλη αγαπημένη οικογένεια. Ένα συναίσθημα που κράτησα μέσα μου όταν αργότερα βρισκόμουν με την Άλκηστη στο δρόμο για την επιστροφή.

Η ύπαρξη ενός τέτοιου κέντρου κράτησης είναι παράδειγμα προς μίμηση. Εδώ γίνεται μια αληθινή προσπάθεια για να καταστούν οι φυλακές της χώρας "κέντρα πραγματικού σωφρονισμού" και όχι τιμωρίας. Συνεπώς, θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντική η θεραπεία που γίνεται μέσω της τέχνης. Η ελεύθερη έκφραση μέσα από την ζωγραφική βοηθά τον καθένα να ιχνηλατήσει τον καλλιτέχνη μέσα του, που με τον καιρό έρχεται στην επιφάνεια και παίρνει τη θέση ενός προσωπικού θεραπευτή. Όλος ο συναισθηματικός μας κόσμος επικοινωνεί δια μέσου του σώματός μας και η διαδικασία της εικαστικής έκφρασης οδηγεί στην αφύπνιση και στην αυτογνωσία. Συγκινούμαι όταν συναντώ "πραγματικούς ανθρώπους" που νοιάζονται κι ασχολούνται με τον άνθρωπο και την ψυχή του. Ο γλυκύτατος Νίκος Πλυτάς και η αγαπημένη Άλκηστις Μπούρα είναι μέσα σε αυτούς. Στους κρατούμενους-θεραπευόμενους του ΚΑΤΚΘΕ, εύχομαι από καρδιάς αυτό να τους ωφελήσει στο κατάστημα κράτησης και φυσικά στη συνέχεια, στη ζωή τους έξω, να τους συνοδεύει καθημερινά για να κάνουν καλύτερες σκέψεις και να κυριαρχεί η αισιοδοξία στην ψυχή τους.

^{"Ο ελεύθερος άνθρωπος μπορεί να είναι ελεύθερος και στο κλουβί της φυλακής του." ~Μαχάτμα Γκάντι~}

Κείμενο - Φωτογραφίες: Μαρία Μιχαλινού